Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın İzmir’deki dinlenme günleri -2

(02 Ocak - 22 Şubat 1924)

Gazi’nin Cumhurbaşkanı olarak İzmir’e ilk gelişi olan bu gezi; 02 Ocak’ta başlayıp, 22 Şubat 1924 günü sona erdiğini geçen hafta yazmıştım. Buca’daki Forbes Köşkü’ndeki yaşananları ve Uşakizade Köşkü’ne gidişlerini  anlatmıştım. O’nun, dinlenme amaçlı geldiği İzmir güncesine devam ediyorum.

İzmir suikast girişiminde adı geçen bir isim Rauf Bey’di. Salih Bey notlarında, Forbes Köşkü’nde suikastı gerçekleştirme ihtimali olan, Aznavur’un adamlarından Saadettin’in, Rauf Bey’in eniştesi olan Aziz Bey aracılığı ile bu köşke bekçi olarak yerleştirildiğini iddia etmiştir.

04 Ocak 1924 Cuma günkü Salih Bey’in notlar da ise şunlara yer verilmiştir:

“Bir defa da Gazi ile Karşıyaka Belediyesi’ne gittik. Mühim bir olay olmak üzere ve kayda değer Saadettin meselesi vardı. Bu adam Aznavur’la çalışıp mahkûm olan ve daha sonra her nasılsa hapishaneden çıkarak İzmir’e gelen bir kötü adammış. Bizim İzmir’e varışımızdan bir ay önce Rauf Bey’in eniştesi Aziz Bey’in aracılığıyla Forbes Köşkü’ne bekçi olarak girmiş. Fakat kendisi Balıkesir Valiliği’nce yakalanmış. Köşk’e böyle bir sabıkalı insanın bekçi tayin edilmesi anlamlı görüldüğünden, büyük bir titizlikle inceleme yapılmaktadır. Henüz netice meydana çıkmamıştır. İnceleme devam etmektedir.

Vali Bey, Forbes Köşkü’nü layığı ile hazır edemediğini kabul ederek istifa etmiştir. Yerine Ankara Valisi Murat Bey tayin edilmiştir.

Yapılan tahkikat, Mustafa Kemal Paşa’ya yapılması planlanan İzmir suikastına kadar uzanmış hem Saadettin adındaki serseri cezalandırılmış, hem de İzmir Elhamra Sineması’nda görev yapan İstiklal Mahkemesi kararı ile o ara yurt dışında bulunan Rauf Bey de sürgüne mahkûm olmuştu.”

Salih Bey’in her zaman olduğu gibi gerekenleri ne dereceye kadar titizlikle yapmış olduğunu notlardan anlıyoruz. Ayrıca Salih Bey’in aşağıdaki notlarında açıkladığı gibi, Forbes Köşkü’nün kim ve kimler tarafından, Paşa’nın emrine tahsis edildiği de bilinmiyordu. Birkaç sene sonra İzmir’de, Paşa’ya karşı hazırlanan suikastın ön çalışması olabilir veya bu suikast girişimi erkene alınmış olabilirdi. Bu konu bir araştırma konusu olmayı bekliyor. 

Son olarak, Atatürk, hangi il ve ilçeye gitse, kaldığı ev müze olmuştur, Atatürk’ün bir gün kaldığı Forbes Köşkü’nün, müze olmasını özlemle bekliyorum. 

Ahmet Gürel
Atatürk Araştırmacısı