İnsan, dünyaya gözünü açtığında gördüğü yakınlarından, sonra da yaşadığı kültür ortamından beslenerek gelişimini sürdürür. Atatürk, ülkemizde aydınlanma devrimini bu gerçeğin ışığında başlatmıştır. “10’uncu Yıl Nutku”nda geçen şu sözleriyle Türkiye’ye düşünsel gerçekçiliğin yolunu açarken güven beslediği kaynak, insanımızın yaratıcı yeteneğidir:

“Bizde zaman ölçüsü geçmiş yüzyılların gevşetici anlayışına göre değil, yüzyılımızın hız ve hareket kavramına göre düşünülmelidir. Türk milleti çalışkandır, zekidir. (...) Çünkü Türk milletinin yürümekte olduğu yükselme ve uygarlık yolunda, elinde ve kafasında tuttuğu meşale, müspet bilimdir. Şunu da önemle belirtmeliyim ki yüksek bir insan toplumu olan Türk milletinin tarihi bir niteliği de güzel sanatları sevmek ve onda yükselmektir.”

Atatürk, çağının gelişmişliğe yönelik gerçeklerini akılcı bir anlayışla değerlendirerek bu yargıya varıyor.

Eğitim ortamı

İnsanlık yüzyıllar süren ortaçağın fanatik, yaratıcılığı köstekleyen baskısına başkaldırarak insanımıza uygarlığın, onu kültürel bağımsızlığa erdiren aydınlanma çağının yolunu açmıştır.

Nutkunda çizdiği kültür dünyasıyla yurtta ya da yurtdışında insanımızın zekâsının, bilimsel, sanatsal başarısının yerini bulacağını onlarca yıl önce topluma duyurmuştur.

Cumhuriyetle bilimde nasıl bir düzeye varıldığına, yüz binlerin ölümüne yol açan Covid-19’u dünyadan silip atacak aşıyı iki Türk bilim insanının buluşu kanıttır.

Covid-19

Dünyanın belli başlı radyoları, TV kanalları, gazeteleri, bilimsel dergileri, günlerdir Türk kökenli Prof.Dr. Uğur Şahin’le eşi Prof.Dr. Özlem Türeci’nin bulduğu Covid-19 aşısıyla ilgili haberler yayımlıyor:

“ABD merkezli Pfizer ile birlikte geliştirdikleri koronavirüs aşısında yüzde 90 başarıya ulaştıklarını açıklayan Almanya merkezli BioNTech şirketi, aileleri Türkiye’den Almanya’ya göçmüş Özlem Türeci ve Uğur Şahin tarafından 2008’de kuruldu.”

Bir başarı haberi de ABD’den:

“Türk bilim insanı Betül Kaçar, Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) yeni projesine liderlik edecek. NASA’dan konu ile ilgili açıklamada projenin amacı, evrende yaşam arayışı olarak duyuruldu. Proje kapsamında oluşturulan ekiplerin araştırmalarının kozmik kökenlerden gezegensel sistem oluşumuna, yaşamın kökenlerine ve evrime ve Dünya’nın ötesinde yaşam arayışına kadar olan astrobiyoloji araştırmalarını kapsadığı bilgisinin altı çizildi.”

İnsanımız

Sıradan gibi görünen şu olaylar küçümsenmemeli. Gezi olayları günlerinde rastlamıştım. Gençler bir araya gelmiş, çalgıları tencereden, çatal kaşıktan, bardaklardan, ince demir çubuklardan oluşan düzeyli bir orkestra kurmuşlardı. Gezi’de direnme olayı amacından saptırılıp yaşamlarının baharındaki gençlerin kanı akıtılmasaydı, Atatürk Anıtı’yla onurlanan Taksim Meydanı özgür düşünce alanı olarak anılacaktı.

Formula 1 yarışması bu yıl İstanbul’da gerçekleştirildi. Görevli bahçıvanlar bitki makasıyla kırpıp yarış aracı görünüşü verdikleri sarmaşık öbekleriyle karşıladı yarışmacıları.

Nobel ödüllü Aziz Sancar’ın, ona sunulan heykelciği Atatürk’ü ziyaretinde Anıtkabir Müzesi’ne armağan etmesi; Uğur Şahin’le Özlem Türeci’nin, Covid-19 aşısının yayılımında önceliği anayurtları Türkiye ile öğrenim gördükleri Almanya’ya vermeleri;

Gezi gençlerinin tencere, tabak, demir çubuklarla orkestra oluşturmaları; bahçıvanların yaprak öbeklerine yarış aracı görüntüsü vermeleri; Atatürk’ün deyimiyle, ancak “güzel sanatlarda yükselerek” edinilen inceliklerle açıklanabilir.