\n\n\n

Sevgili,\n

Güneş batmış, alacakaranlıkta sular kararmaya yüz tutmuştu. Eski İstanbulluların “limonata gibi” tabir ettikleri, üşütmeyen ama serin bir akşamüstü geride kalıyordu.\n

Yeniköy’deki mini yalı katının terasında, tekerlekli sandalyesinde oturuyordu Nadir Bey, sağlığı iyiden iyiye bozulmuş, yaşamının son dönemlerini sıkıntılı geçiriyor, zaman zaman dalıp gidiyordu. Biraz ötesinde oturuyordum, birbirimizi gittikçe daha güç seçebiliyorduk, uzun bir sessizlikten sonra yavaşça eğilip şunları söyledim:\n

- Size minnettarım, desteğiniz ile şu Babıâli’de hep onurlu yaşadık.\n

Dalgın duruyordu, duymuş muydu söylediğimi, duymuşsa ne hissetmişti?\n

Gittikçe silikleşen yüzüne dikkatle baktım. Gözlerinden aşağı iki damla yaş süzüldü.\n

Aradan birkaç hafta ya da bir ay geçecek, 20 Ağustos 1991’de Nadir Bey’i kaybedecektik.\n

Dün Nadir Nadi’siz geçen 20 yılı tamamladık.\n

Cumhuriyet gazetesinin resmen 7 Mayıs 1924’te başlayan yaşamının ikinci dönemi de 20 Ağustos 1991’de bitiyordu.\n

Cumhuriyetin ilk dönemi, kuruluşundan Yunus Nadi’nin 1945’teki ölümüne kadar geçen 21 yıldır.\n

Yunus Nadi Bey’in ölümünden sonra da, 1991’e kadar geçen 46 yıl Nadir Bey dönemidir.\n

Bir gazetenin, hele hele bir misyon gazetesinin yaşamı her zaman kolay olmaz, baskılara karşı mücadele içinde geçer.\n

Cumhuriyet için de böyle olmuştur. “Tek Parti Dönemi”nde bile Cumhuriyet’in güçlükleri olmuştur. Öyle olmaması gerektiği sanılır ama olmuştur. Biraz da İsmet Paşa’nın Yunus Nadi’ye son zamanlarındaki öfkesinin etkisi olmuştur bu güçlüklerde.\n

Ama Nadir Bey, babasından gazeteyi tevarüs ettiğinde, Yunus Nadi Bey’in başarılı ve akıllı bir işadamı olmasının getirdiği avantajlara rağmen yine de güçlüklerle de karşılaştı.\n

Cumhuriyet’in o zamanlar “Pembe Konak” diye de adlandırılan yönetim binasından içeri ilk adım atışım, 1950’li yılı baharına rastlar.\n

Galatasaray İlkokulu’nda öğrenciydim. Kore şehitleri için yazdığım bir şiiri belki yayımlanır diye getirmiştim.\n

Sonra bu gazetede Kore ile ilgili birçok yazım yayımlandı. Konuya yaklaşımım 1950 baharına oranla çok değişikti ve bu değişimde Cumhuriyet’in de çok katkısı olmuştu. Yazar olarak gelişim ise 1974 baharında oldu. Yani Cumhuriyet’teki okurluğum da yazarlığım da hep Nadir Bey dönemine rastlar.\n

Nadir Bey ile ilgili iki anıyı yorumsuz anlatmak isterim.\n

Daha gazeteye yeni girdiğim dönemlerdeydi. Bir gün Nadir Bey’in de çok takdir ettiği ve sevdiği sanatçı Suna Kan’ın Şili’de verdiği konser ile ilgili eleştirel bir yazı yazmıştım.\n

Yazıda Suna Kan’ın faşist Pinochet’nin egemen olduğu ülkede konser vermesini doğru bulmadığımı söylüyor, kendisinin Şili özgürlüğüne kavuştuktan sonra gitmesinin, değerli sanatçımızın ilerici kişiliğiyle daha da uyuşacağını belirtiyordum. Nadir Bey, yazıişlerinden arkadaşların da bulunduğu bir toplulukta, bu görüşüme katılmadığını, Suna Kan’ın Pinochet’ye değil, Şili halkına konser verdiğini söyledi. Ertesi günü benim yazım yayımlanmamıştı. Öğlen üzeri Nadir Bey gazeteye geldikten biraz sonra beni çağırttı. Tedirgindi.\n

- Ben, dedi, dün görüşüne katılmadığımı söyledim. Yine katılmıyorum. Ama arkadaşların yazıyı yayımlamamalarına çok üzüldüm. Yayımlamaları gerekirdi. \n

Aradan yıllar geçecek 1980’lerin ikinci yarısında, kimi eserlerinde Nadir Bey ve babası için ağır şeyler yazan Vedat Türkali’nin bir kitabıyla ilgili Cumhuriyet’te bir eleştiri çıkacak, değerli yazarımızın buna verdiği yanıtı ise gazete yönetimi yayımlamak istemeyecekti.\n

Olay Nadir Bey’e yansıyacak. Arkadaşlar söz konusu kişinin, kendisi ve babası hakkındaki ithamlarını anlatacaklar, Nadir Bey’in yanıtı ise şu olacaktı: \n

- Evet yazdıkları hiç hoş değilmiş. Ama bunları yazması, onun ifade özgürlüğünün ortadan kalkması için neden değildir değil mi, lütfen üstadın yazısını yayımlayın! \n

İşte Nadir Bey bu idi ve ona bu yüzden ebediyen minnettarım.