“Davul Başbakan Erdoğan’ın sırtında, tokmak Merkez Bankası’nın elinde. Böyle bir dünya yok. Hesap kime soruluyor? Hesap davulu sırtında taşıyana soruluyor. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’ya kimse sormuyor sokakta yürürken ‘neden bu oldu’ diye.”
(Başbakan Erdoğan’ın Başdanışmanı Yiğit Bulut, Kanal 24)
Bulut, “davul-tokmak” benzetmesiyle Başbakan’ın Merkez Bankası’na yönelik itibarı sarsıcı sözlerine meşruiyet kazandırmayı amaçlıyor olmalı. Kolay anlaşılır olması bakımından isabetli. Ama aynı şey “içerik” için geçerli değil.
“Davul-tokmak”ı açalım biraz...
“Hesabın davulu sırtında taşıyana sorulması”ndan kasıt şu olsa gerek:
“Sayın Başbakan hayat neden bu kadar pahalılaştı?” Ya da
“Ne güzel enflasyonu düşürmüştünüz, niye yükseldi?”
Vatandaş elbette bu soruları Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’ya değil, Başbakan’a soracak. Bunun tek sebebi; günde üç kez ve saatler boyu Başbakan’ı ekranda gördüğü için değil.
Sırtta taşınan davul, size emanet edilen “bütçe” anlamına geliyor; ondan. Topladığınız vergileri düzgün yönetmek ve harcamakla yükümlüsünüz.
Yetmiyor; bir de denetimine izin vermek zorundasınız. Vergisini dikkatli kullanmaz savrukça harcarsanız, bedelinin enflasyon olduğunu vatandaş biliyor olsa gerek...

***

“Davul-tokmak”ın bütçedeki bazı karşılıkları bize bir şeyler söylüyor...
Maliye’nin yeni yayımlanan Nisan 2014 Bütçe Raporu’ndan:
- Açık: Bütçe, 2013 Nisan ayında 595 milyon TL “fazla” vermişken, 2014 yılı Nisanı’nda 2.7 milyar TL “açık” vermiş.
- İhaleler: Kamunun satın aldığı mal ve hizmetler geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15.7 oranında artmış. (3 milyar 185 milyon TL)
- Giderler: Bütçeden geçen yılın nisanında 29 milyar 893 TL harcama yapılmış. Bu yıl 36 milyar 789 milyon TL.
- Dört ayda: 2013’ün Ocak-Nisan döneminde bütçe giderleri 125 milyar TL. Bu yıl aynı dönemde yüzde 14.1 artışla 142.6 milyar TL.
- Personel giderleri: 2014 yılı Ocak- Nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16.5 oranında artarak 38 milyar 635 milyon TL olmuş.

***

Merkez Bankası başkanları, -çok ister ama- bürokratik kurallar gereği hükümeti doğrudan hedef alarak “Çok harcamayın, kamu kaynaklarını savurmayın” diyemez. Bunu başka bir yolla ifade ederler. Kamuoyu önüne çıktıklarında hazırladıkları sunumun içinde bir “mali disipline uyulması” dileğine yer vererek.
Bugünün sorunu, AKP iktidarlarının, özellikle ilk yıllarda büyük özen gösterdikleri “mali disiplin”in artık eski formunda olmaması.
2013 Nisanı’nda “fazla” veren bütçenin, bu yıl kat kat “açık” vermesi de en somut gösterge.
Neden Sayıştay raporları artık Meclis’e gelmiyor?
Son altı aydır yalanlanmayan yüzlerce haberden gördük ki, usulsüz harcamalar saklansın diyeymiş...
Neden Kamu İhale Kanunu, çıktığından bu yana 30 kez değişikliğe uğradı?
Her kurum kendi başına, dilediği gibi alım yapabilsin diye...
Sayıştay’ı devre dışı bırakıp Kamu İhale Kanunu’nu 30 kere değiştirdikten sonra Merkez Bankası’nı hedef tahtasına oturtmanın tek bir anlamı var: Darmadağın olmuş bir mali disiplinin deliklerini görünmez kılma çabası.