Sayıştay’ın 2014 yılı denetim raporlarına Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ile devam ediyoruz.
Henüz Meclis’te tartışılmayan Sayıştay’ın 2014 TOKİ raporu, bürokrasi ve ihale mevzuatı açısından ayrıcalıklı bir konumda bulunan kurumun, büyük bir fotoğrafını çekmiş.
Önce temel verileri paylaşıp ardından rapordaki TOKİ’ye “borç takan” kurumları aktaracağız.
- Geçen yıl 7 milyar TL brüt satış hasıtalı elde eden TOKİ’nin net geliri 4 milyar TL. Bu rakam, önceki döneme göre yüzde 43.4 artışa karşılık geliyor. Gelirin yüzde 90’ı satıştan elde edilmiş.
7 milyar TL’lik brüt satışın 2.8 milyar TL’si konut ve işyeri satışından, 3.3 milyar TL’si arsa satışından, 578.2 milyon TL’si de gelir paylaşımı esaslı satıştan oluşuyor.
2023’e kadar ortaya çıkacak 6 milyon adet konut ihtiyacının dağılımı şöyle:
- 3.8 milyonu nüfus artışı, hızlı kentleşme
- 1.8 milyon adedi kentsel dönüşüm ve afet kaynaklı
- 450 bin adedi yenileme.

Geç teslim tazminatı
TOKİ’nin mahkemelik olduğu davaların büyük bölümünü, alıcıların açtığı “geç teslim” dosyaları oluşturuyor.
- 130.1 milyonTL: Geç teslim nedeniyle açılan davalar en yüksek düzeyine 2011’de ulaşmış: 10 bin 062.
Yapılan iyileştirici düzenlemeler ile dava sayısı azalmış. Ancak raporda, açılan davaların yüzde 98’inin TOKİ aleyhine sonuçlandığı vurgulanıyor. Ve dava sayısı gerilemesine karşın, ödenecek tazminatın artacağı belirtiliyor.
2010 yılında 20.7 milyon TL geç teslim tazminatı ödeyen TOKİ’nin toplam tazminat yükümlülüğü; 2011’de 54.4 milyon TL, 2012 yılında 35.4 milyon TL, 2013 yılında 13.8 milyon TL, 2014 yılında 5.8 milyon TL olmak üzere toplam 130.1 milyon TL’ye ulaşıyor.

Eksik iş tazminatı 11.7 milyon
Geç teslimin yanı sıra “eksik ve kusurlu işler” için açılan davalarda da büyük artış var. 2011’de 889 adet olan dava sayısı 2014’te açılan 1590 davayla birlikte toplam 4 bin 842 adede yükselmiş. Bunun için ödenen tazminat tutarı ise 11.7 milyon TL. Raporun bu bölümünde dikkat çeken ayrıntı ise, geçen yıl açılan 1590 davanın neredeyse üçte birini, Ankara Yukarıyurtçu 1. Etap Projesi oluşturmuş.

Borç takanlar
Sayıştay’ın TOKİ raporu, bazı kamu kurumlarının borcuna sadık olmadığını da belgeliyor. Raporda, TOKİ’nin kamudaki alacaklarının biriktiği ve tahsilatta sıkıntı yaşadığı tespiti yer alıyor.
Denetimin yapıldığı Haziran 2015 tarihinde TOKİ’nin kamudan alacak tutarı, toplam ihale bedeline göre 10.2 milyar TL, hakedişlere göre ise 4.3 milyar TL.
Borçlu kurumların listesi ise şöyle:
Sağlık Bakanlığı: 897 milyon TL, Emniyet Genel Müdürlüğü: 333 milyon TL, Kuzey Ankara Kent Girişi Projesi 866 milyon TL, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü 674 milyon TL, Milli Eğitim Bakanlığı: 494 milyon TL, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü: 415 milyon TL.
Sayıştay borçlu kurumlar arasında Kuzey Ankara Kent Girişi Projesi’ne özel bir yer ayırarak, 2012’de 688 milyon TL olan borcun, 866.7 milyon TL’ye yükseldiğini vurgulamış. TOKİ ile Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin ortak projesi olan Kuzey Ankara için “Dönem içinde söz konusu projeden herhangi bir gelir kaydı yapılmamıştır” notu var. Sayıştay, TOKİ’nin finansman sıkıntısı yaşamaması için alacağın tahsiline dönük bütçeden kaynak aktarılması uyarısında bulunuyor.