Beş gündür Frankfurt’ta, kitap fuarındaydım. Dün döndüm. Bana mı öyle geliyor, yoksa gerçekten mi öyle, dünyanın en büyük kitap etkinliği olan bu fuar görkeminden sanki her yıl bir parça daha yitiriyor. Uluslararası katılımcı sayısında gözle görülür bir azalma var. Birçok yayıncı, dağıtımcı, kitabevi, telif ajansı gibi sektör profesyonelleri biraz da küresel ekonomik sıkıntıların etkisiyle işlerini Frankfurt’a gelerek görmek yerine interneti tercih ediyorlar. Katılımcı sayısının geçmiş yıllarda 10 binin üzerindeyken bu yıl 7 bin 600’e inmesi bunun bir göstergesi.

Frankfurt’ta oteller fuar dönemlerinde ateş pahası oluyor. Taksi ücretleri sürekli artıyor. Yeme içme deseniz o da öyle; özellikle küçük ölçekli yayınevleri bu harcamalardan kaçınıyorlar. Yine de Frankfurt Kitap Fuarı daha uzun yıllar “dünyanın en büyüğü” olarak kalacak.

***

Fuarın bu yılki “onur konuğu” İzlanda idi. Grönland’ın güneydoğusu ile Norveç ve Britanya adaları arasında kalan yaklaşık 320 bin nüfuslu bu ada ülkesinde 30 yayınevi var.

1944 yılında Danimarka’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden bu küçük ülke henüz dünyaca tanınmış bir yazar çıkaramamış. Fakat İzlandalılar okumaya da, yazmaya da meraklı insanlar. Çoğu başkent Reykjavik’te oturan ve birbirleriyle akraba çok sayıda yazarları var. Frankfurt’a 40 yazarları geldi, bayağı iyi bir sayı.

Bu soğuk fakat sevimli ülkeyi küçümsediğimden değil, Frankfurt Kitap Fuarı yönetimi son yıllarda “onur konuğu” olarak belirleyecek ülke bulmakta zorlanıyor.

Türkiye bu yıl da fuarda başarıyla temsil edildi. Kültür Bakanlığı bünyesinde faaliyete geçen TEDA çeviri projesinin birçok yazarımızın yurtdışında tanınıp aranıyor olmasında önemli bir rolü oldu. 1997 yılında Yaşar Kemal’in Alman Yayıncılar Birliği’nin Barış Ödülü’nü, Orhan Pamuk’un da 2006 yılında Nobel Ödülü’nü alması Türk edebiyatının dışarıya açılmasında yarar sağladı.

Bugün Avrupa’nın hemen her ülkesinin kitabevlerinde birçok yazarımızın kitaplarına rastlayabiliyorsunuz.

***

1997 yılında Yaşar Kemal’in aldığı Barış Ödülü bu yıl Cezayirli yazar Boualem Sansal’a verildi. Sansal, birçok meslektaşının tersine ülkesindeki baskı rejiminden yılarak yurtdışına gitmeyip muhalefetini yurdunda sürdürmeyi yeğleyen bir aydın.

1996 yılında yayımladığı “Barbarların Andı” romanıyla rejimin tepkisini çekince Sanayi ve Dönüşüm Bakanlığı’ndaki genel müdürlük görevinden alındı. Sonrasında kendini yazmaya verdi. İkinci romanı 2033 yılında “Gizli Günlük ve Siyaset” adıyla yayımlandı. 2006 yılında “Posta Kutusu: Cezayir. Yurttaşlarıma Öfkeli ve Umut Dolu Bir Mektup”, 2008’de de “Almanların Köyü” adlı kitapları basıldı.

Sansal’ın yapıtları birçok uluslararası ödüle layık görüldü. Bildiğim kadarıyla Türkçeye çevrilmiş bir kitabı bulunmuyor.

***

Ben üç gündür akşamları İzlanda öyküleri okuyorum. Küçük bir ada ülkesinde yaşıyor olmak yazarlarının betimleme gücünü arttırmış. Yoksa gez gör hep aynı yerler, hep aynı insanlar… Öykülerde bu nedenle masal tadı var, düşlere bolca yer verilmiş. Hoşuma gitti.

***

Fuar süresince TÜYAP ekibi iyi iş çıkardı. Çeşitli ülkelerin yayınevleriyle ilişkiler kuruldu. Büyük olasılıkla İstanbul Kitap Fuarı’nda gelecek yıl Polonya, İskoçya gibi ülkelerden yeni yayınevleri ağırlayacağız.

Ama önümüzde daha koca bir 30. Yıl Fuarı var. Hele onu başarıyla bir geçelim…