Ağustos 2017’de 70. Uluslararası Edinburgh Festivalinde; Zinnie Harris’in Eugene Ionesco’nun oyunundan yola çıkarak yeniden yazdığı, Murat Daltaban’ın sahnelediği ve de Edinburgh Festivali, Lyceum Tiyatro Edinburgh ve DOT Tiyatro ortak yapımı olan “Gergedanlar” 2018 İskoçya Tiyatro Ödülleri’nde (Critics’ Awards For Theatre In Scotland) 4 dalda ödül aldı. En İyi Yönetmen: Murat Daltaban, En İyi Prodüksiyon: Gergedanlar, En İyi Müzik: Oğuz Kaplangı, En İyi Erkek Oyuncu: Robert Jack...

İstanbul’da izleyebilmek

“Gergedan” mı? “Gergedanlar” mı? Biraz iki arada kaldım galiba. Ama sonuçta tabii ki tercih yazarın (Harris) ve yönetmenin yorumudur. Kaldı ki, bugün içinde yaşadığımız dünyada olumsuzluk örneği rol modellerin nasıl doğurganlaştıkları da ayrı bir konu. Dolayısıyla, sözü fazla uzatmadan “Gergedanlar” olarak devam ediyorum...

Edinburgh Festivalinde 3-12 Ağustos tarihleri arasında oynadıktan sonra, 23 Mart – 7 Nisan 2018’de Lyceum Theatre Edinburg’da sezon programında yer aldı “Gergedanlar.” Son oyunları yakalayabileceğimi düşünüyordum ama Türk lirasının bir günden diğerine giderek dibe vurması ülkeler arası trafiğimizi de kısıtlıyor maalesef... Ne diyelim? Elbet bir gün bu da geçer... Aslında, Edinburgh gibi dünya çapında bir festivalde çok başarılı olmuş ve de bu başarısını CATS ödülleri ile kanıtlamış olan “Gergedanlar”ın 2018 veya 2019’da İstanbul’da da seyirciyle buluşması ne kadar yerinde ve güzel bir olay olur.

Yazılar, yazılar

Edinburgh Festivali sırasında oyunla ilgili çıkan eleştirileri paylaşmıştım. Şu günlerde de Lyceum Theatre Edinburgh’daki gösterimler ve ödüller üstüne pek çok yazı çıktı. BBC News’dan The Guardian’a, The Herald’a kadar çeşitli gazete ve sanat dergilerinde yine olumlu eleştiriler aldı “Gergedanlar.” Aslında, tiyatrolarla eleştirmenler arasında kurulan böylesi köprüler ayrı bir hoşluk. Hem tiyatroyu, sanatçıyı hem de bu alanda yazanı-çizeni motive eden bir ilişki. Şöyle bir göz atıyorum yazılara: Bir sanat dergisi olan Edinburg49; “Oyuncuların, teknik ekibin, ses tasarımının, görsel efektlerin ve zaman kavramındaki zamansızlığın fenomenal buluşması” diyerek başlıyor söze. Zinnie Harris’in, Ionesco’nun anti-faşist oyunundan yaptığı bu güçlü uyarlamanın günümüzle ne denli örtüştüğünü vurguluyor. Faşizm ve her tür fanatizm karşıtı bu oyunda yönetmenin alaycı yorumunda hedefi şaşmayan yumruklarından söz ediyor... Bir diğer yazıda, Catherine Carnie; Murat Daltaban ve Zinnie Harris’in ait oldukları doğu/ batı / kuzey /güney hassasiyetlerini ve perspektiflerini çok katmanlı bir çalışma içinde buluşturmuş olduklarını ileri sürüyor. Bu katmanlar içinde ötekileşmek, ötekileştirmek, tolerans, baskı, şiddet gibi unsurlarla hesaplaşma sürecini nasıl işlediklerini dile getiriyor... Daha pek çok yazı var. Hepsi de “Gergedanlar”ın başarısında DOT’un rolüne odaklanıyor. Zaten, alınan ödüller de bunu gösteriyor.

Bundan böyle, çalışmalarının bir ayağı İstanbul’da, diğeri Edinburgh’da olacak DOT Tiyatro’nun. Böyle bir sistem oluşturabilmek de ayrıca önemli. Arkasında yıllara dayanan bir çalışma yatıyor. Topluluğun pek çok dünya kentinde ve festivallerde adından söz ettireceğinden kuşkum yok.