Değerli okurlarım, dünyanın ve ülkenin siyasal krizleri hem kişisel yaşamımızdaki olayları, hem de kültür-sanat etkinliklerini gölgeliyor.
Oysa, doğumlar, evlenmeler, ölümler gibi olaylar insanların kişisel yaşamlarında çok önemli bir yer tutar.
Ben de bu arada, bir yandan ABD’de bir konferansla uğraşır, öte yandan ailedeki yeni bir doğumun heyecanını yaşarken, çok sevdiğim bir arkadaşımın ölüm haberiyle sarsıldım:
Ankara’da yıllarca komşuluk yaptığımız sevgili Orhan Birgit aramızdan ayrılmıştı. Orhan Birgit’in en önemli özelliği İnönü sevgisi ve namuslu, dürüst bir politikacı olmasıydı.
Pek çok kişinin siyaset yaparak zengin olduğu ülkemizde, bakanlık makamından ayrıldığında serveti olarak sadece ödeyeceği bir borç vardı yanında.
Alev Coşkun, Birgit’i anlattığı çok güzel bir yazı yazdı. Hiç kuşkusuz İnönü hakkında hem “Asker İnönü”, hem de “Diplomat İnönü” kitaplarını yazmış ve “Çok Partili Dönem”i hazırlamakta olan Coşkun bu konudaki en önemli tanıktır.

***

İnönü tarihte eşi görülmemiş bir biçimde, “Tek Adam” yetkilerini, “Çok Partili Düzen” kurmak uğruna terk etmiş bir “Devrimcidir”.
Bir “Devrimcinin”, “Tek Parti Yönetimi”nden “Çok Partili Düzene”, (üstelik sosyo-ekonomik ve sınıfsal/ideolojik gelişme yeterli değilken) barışçı bir biçimde geçmesinin tarihte başka bir örneği yoktur.
Ne yazık ki İnönü’nün bu eşsiz hamlesi Demokrat Parti tarafından hazmedilememiş ve Türkiye’nin Demokrasi deneyimi, Menderes’in “Tahkikat Encümeni Darbesi”yle engellenmiştir.
O Sivil Darbe de askerlerin Anayasayı korumak için yaptıkları 27 Mayıs’a ve İnönü’nün karşı çıkmasına rağmen siyasetin kana bulanmasına yol açmıştır.
1961 Anayasası, İnönü’nün Demokrasi hamlesini tamamlamış ama o da sonradan sağ politikacılar ve askeri darbeler tarafından ortadan kaldırılmıştır.

***

Türkiye’nin “Çok Partili Düzene” geçişi ve bunun “Atatürk Devrimlerini” taçlandıran önemi ne yazık ki ülkemizde sağ politikacılar tarafından gölgelenen ve iyi anlaşılmayan tarihsel bir olaydır.
İşte 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla, Pembe Köşk olarak bilinen İSMET İNÖNÜ EVİ’nin 26 Ekim’de, okulların ve halkın ziyaretine ücretsiz olarak açılması, bu büyük eksikliğimizi telafi edecek çok önemli bir kültürel hizmettir.
Pembe Köşk Müzesi’nde bu yıl, “Demokrasiye Geçiş Çabaları: 1945-1950” konulu fotoğraf, belge ve obje sergisi yer alacak.
Sergide 1945-1950 seneleri arasında çıkan gazete başlıkları, resimleri ile o günlerin heyecanı yansıtılıyor.
Bu arada, Cumhuriyetimizin uluslararası tapu belgesi olan Lozan Efsanesi’nin fotoğrafları ve belgeleri de dokunmatik ekranda izlenebilecek.
Müzede, Atatürk ile çok eskilere dayanan yazışmalar gibi belgelerle, Pembe Köşk’te, İnönü Ailesi’nin yaşamına tanıklık ediliyor.
Ankaralıların bu fırsatı iyi kullanmalarını ve yurttaşlarımızın sırf bu sergiyi görmek için bile olsa, yeni bir yönetime kavuşan “Mansur Yavaş Ankarası”nı ziyaret etmelerini öneririm.