Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Bir tartışmanın özü…
“Evrim teorisi” doğru mudur yoksa “herhangi bir akıl yürütme biçimi midir?” “Müftülüklere nikâh yetkisi dini yaşam tarzını dayatmakla ilgili midir?” soruları aslında “en eski ayrışmayı”, günümüzde de özgürlük mücadelesinde yapılan tercihleri yansıtıyor.
‘Bir’ midir, ‘çok’ mudur?
Varlık “bir” midir yoksa “çok” mudur? Bu ayrışmanın ilk sistemli biçimini Platon ile Aristoteles’in varlığa ilişkin savlarında bulabiliyoruz. Platon’un ünlü “formlar” teorisine göre, insanın yaşam alanındaki şeyler aslında insanın deneyiminin dışında kalan mükemmel formların, eksik yansımaları, adeta “gölgeleri” (mağara allegorisi) “kopyalarıdır” (şaire ilişkin eleştirileri). Bu idealist bir düşüncedir ama bizi hemen, varlığın bir çokluk (ne kadar “şey” varsa o kadar form) olduğu düşüncesine götürür. Aristoteles için ise varlık, töz düzeyinde, “ilk neden”, “hareket etmeyen (değişmeyen) hareket ettirici (değiştirici)”, tanrı olarak “bir”dir.
Bu ayrışmayı fizik alanındaki (moleküller, atom altı parçacıklar, kuantum parçacıkları ve sicim teorisi gibi) gelişmeler üzerinden yenilersek. Birincisinde varoluş düzeyinde deneyim alanımıza giren şeylerin, bu parçacıkların (çokluğun) çeşitli bileşimleri (örgütlenme biçimleri) olduğunu söyleyebiliriz. Bilimin (fizik, kimya, biyoloji...) konusunu bu alan oluşturur; Evrim Teorisi bu alana aittir.
İkinci yaklaşım bize en fazla, varoluş alanımıza giren şeylerin, “bir” olan varlığın parçalanarak (yok olarak) çokluğa dönüşmesiyle oluştuğunu ya da “ilk neden” olarak yarattığı şeyler olduğunu söyleyecektir.
Bu aşamada bilim alanındaki gelişmelerin, varlığın çokluk olduğu savını desteklediğini kolaylıkla söyleyebiliriz. Varlığın “bir” olduğunu savunmanın yolu ise bilimsel teorilerden ve kanıtlardan değil, inançtan geçiyor. Evrim teorisi, varlık çoktur savından gelerek, varlık “bir”dir savının doğruluğunu, bu yöndeki inancı sorguluyor. Bir ara “çözüm” olarak, “ilk ‘neden’ (tanrı) yarattı ve evrime bıraktı” savı da var. Ancak bu sav da, bu ilk “neden”, “neden her şeyi baştan, en mükemmel biçimde yaratmayıp da, canlıları evrim gibi son derecede acımasız bir sürecin eline terk etti” sorusunu gündeme getirerek, “bir” olanın mükemmelliğini, seven, kayıran olduğuna ilişkin iddiaları sorguluyor.
Müftülüklere nikâh yetkisi...
Müftülük, varlık “bir”dir savının dünyasına ait bir kavram, “bir”ci dünya görüşünün bir kurumudur. Çokluk varsayımından hareket ederseniz, demokrasi, hatta komünizm düşüncesine (Platon, köleci düzeni veri olarak aldığından demokrasiden korkar, komünizmi de yalnızca özgür insanlar bağlamında -köleleri unutarak- düşünür) doğru gidebilirsiniz. “Bir”den hareket ise her şeye kadir, “bir”in ilkelerine bağlı kalma zorunluluğu üzerinden sizi totalitarizme kadar götürebilir.
Ama bu tartışmanın güncele ilişkin bir boyutu da var. Yine başa, Platon’a dönersek, site içinde yaşayan bireyler arasında zamanın, mekânın kullanımının, dağılımının ve konuşulmasına izin verilen/verilmeyen şeylerin sınırlarının, düzenin (adaletin) temelini oluşturduğunu görüyoruz.
Bu saptamalar, siyasi iktidarın (demokrasinin) sınırlarını düşünmemize, bugün de yardımcı olur. AKP’de temsil edilen siyasal İslamın hükümete geldiğinden bu yana, toplumda zamanın ve mekânların kullanımının dağılımını, söylenebilen şeylerin sınırlarını, kendisi için genişleterek “öteki” için daraltarak yeniden düzenleme konusunda etkili olduğunu, dahası OHAL aracılığıyla bu alanda yeni bir hamle başlattığını görüyoruz.
Ensar’ın Milli Eğitim’le ilişkilendirilmesi, Evrim teorisinin müfredattan çıkarılması, müftülüklere nikâh yetkisinin verilmesi, kadınların giysi özgürlüğü için mücadele etmek zorunda kalması bu yeni hamlenin, yukarıdan aşağı inen uygulamalarıyla, aşağıda, yaşam alanlarındaki pratiklerle birleşerek zamanın-mekânın dağılımının, söylenebilecek olanın sınırlarının siyasal İslamın iktidarını genişletecek biçimde daraltılması sürecinin ifadeleridir. Bu bir siyasi mücadeledir. Bu mücadelede kimin hangi safta yer aldığını, savunduğu düşünceler, kullandığı kavramlar ortaya koyar!
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Davutoğlu'ndan yanıt
- Kırmızı ete yüzde 40 zam! Yurttaş isyan etti
- Erdoğan ıstakoz sevdalısı AKP'lileri unuttu
- Sancaktepe Belediyesi'nin lüks makam katı pes dedirtti!
- Başarır'dan tutuklanan Kepez Belediye Başkanına ziyaret
- Bahçeli önce 'yeni anayasa' için çağrı yaptı
- KULLANMAYA MECBUR BIRAKILDIK
- Uzmanından kalp krizine karşı uyarı!
- Teleferik kazasında 5,5 saat mahsur kaldılar
- Kilosu 600 bin lira oldu
En Çok Okunan Haberler
- YSK 'Hatay' ve 'Ordu' için kararını verdi
- Erdoğan yenilginin sebebini buldu!
- Belediye binasında gizli kamera ve böcek skandalı
- Buzağı desteği ne zaman yatacak?
- CHP’li yeni başkandan ‘saray medyası’na kötü haber
- Bankaya götürdüğü cesetle kredi başvurusu yapmıştı
- Selvi'ye MHP'den zehir zemberek sözler
- Kira, doğalgaz, elektrik... 'Emekli kart' mı geliyor?
- Erdoğan’dan özür diledi
- 'Bu ifade açıkça talimattır'