Aydın Karlıbel: Bir gizli kahraman
Evin İlyasoğlu
Son Köşe Yazıları

Aydın Karlıbel: Bir gizli kahraman

28.09.2022 05:00
Güncellenme:
Takip Et:

Aydın emekli mi oldu? Sanatçının, müzisyenin emeklisi olur mu hiç? Hele Aydın Karlıbel gibi bir besteci, piyanist ve onca yıl İstanbul Devlet Operası’na hizmet etmiş, korrepetitör olarak nice operacıyı çalıştırmış, zamanında eşlikçi, zamanında şef olmuş, operamızın perde arkasında ve sahnesinde yer almış biri olursa! 

Karlıbel dört yaşında piyano çalmaya ve küçük yaşta beste yapmaya başlamış. Ortaokulu St. Michel’de (1972) liseyi Robert Kolej’de (1976) üniversiteyi Boğaziçi Üniversitesi Temel Bilimler Fakültesi’nin dil ve edebiyat bölümünde (1981) okumuş. Ciddi müzik çalışmaya dokuz yaşında Cemal Reşit Rey ile başlamış ve hocası ölene dek, on dokuz yıl bu dersleri sürdürmüş. Onunla piyano kadar armoni ve kompozisyon dalında da eğitim görmüş. 

1986’da KKTC’de “The Associate Board of the Royal Schools of Music” (London) tarafından verilen lisans diplomasını; 1990-1991 yıllarında Avusturya’da Viyana’daki ustalık sınıfında Alexander Jenner, James Tocco ve Viyana Schubert Trio’sunun diplomalarını almıştı. 2001’de Istanbul Teknik Üniversitesi MİAM’dan yüksek lisans diplomasını aldı. 1986’dan bu yana İstanbul Devlet Opera ve Balesi’ndeki korrepetitörlük görevini yürüttü; Yıldız Teknik Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak ders verdi. Bestelediği birçok yapıt Almanya’da Keturi Musikverlag tarafından basıldı. Besteciliğini pek öne çıkartmadan bir gizli kahraman olarak sürdürdü ve en önemlisi operadaki korrepetitörlük görevini hiç aksatmadan yürüttü. Istanbul’da nice opera sanatçısını en titiz ayrıntılara inerek ve sanatçının yeteneğine saygı göstererek temsile hazırladı. Müzik ve edebiyat tarihinde yaptığı araştırmalarla, yazdığı piyano transkripsiyonları, oda müzikleri, kendi parlak piyanistliğine göre bestelediği piyano parçaları; “Büyükada” başlıklı piyano konçertosu, nice koro eseri, çocuk korosu için çalışmaları ve “Lokman Hekim” operasıyla çağdaş Türk bestecileri arasında yerini aldı.

Bütün bunların yanı sıra onca yıl hocası Cemal Reşit Rey’in yapıtlarını gün yüzüne çıkartmak için didindi durdu.

‘ACCENT TONIQUE’

Aydın’ın bir başka yönü de üstün sanatçıları çok dikkatle dinlemesi, onların öğretilerinden bir şeyler kapmaya çalışmasıdır. Leyla Gencer’in İstanbul’da verdiği bir semineri anlatıyordu:

“Leyla Hanım ‘Accent tonique’ ihtarlarını özellikle Carmen çalışılırken gayet sık kullanmıştı. Ve de bu tabiri Fransızca bir kelime olarak kullandı ‘accent tonique’ leri yapın diye. İtalyan hanımefendisi olarak İtalyanca bir tabir değil özellikle Fransız bir tabir olarak kullandı. Tonik kelimesi armoni ilmi kapsamına da giriyor tabii. Fakat Leyla Hanım bunu dilbilimsel, fonolojik bir bağlamda ele aldı. Besteciler temel bir prozodi kuralı olarak kuvvetli zamanlara (downbeat) kelimelerin kuvvetli vurgularını yerleştirmeye büyük özen gösteriyor. Hele hele ölümsüz başyapıtlarda! Leyla Hanım, kullandığı anlamda aksan tonik (accent tonique) lerle bunu kastediyordu. Yani dilin vurgularını doğru yerlerde yapmayı. Birçok şancı maalesef iyi İtalyanca veya Fransızca bilmediğinden tonik aksanları yapmadan söylüyorlar.”

Aydın her zaman böylesi ayrıntılara çok dikkat etti, inandığı sanatçıların öğütlerini uyguladı, bunu çalıştırdığı solistlerle veya koro üyeleriyle de kanıtladı. Onun için Süreyya Operası’nda yapılan bir tören ve dinletilerle emekliye ayrıldı. Kuşkum yok ki emekliliğinden sonra da sanatçılara kendi deneyimlerini aktaracak ve kapısını hep açık tutacaktır.

Yazarın Son Yazıları

Tekfen Filarmoni ve Borusan İstanbul Filarmoni’den unutulmaz konserler

Geçen hafta Aziz Shokhakimov yönetimindeki Tekfen Filarmoni Orkestrası’nın İşSanat’taki açılış konserini dinledik.

Devamını Oku
12.11.2025
Erdal İnönü ve Zehra Yıldız

Erdal İnönü geçen hafta ölümünün 18. yıldönümünde mezarı başında anıldı.

Devamını Oku
05.11.2025
O ne güzel heyecandı

Bizim çocukluğumuzda Cumhuriyet Bayramı kutlamaları ilkokulda, ortaokulda yapılan törenlerle, marşlarla, okunan şiirlerle dolu dolu geçerdi.

Devamını Oku
29.10.2025
Howard Griffiths’i yeniden dinlemek

İngiliz orkestra şefi ve viyolacı Howard Griffiths ile dostluğumuz yıllar öncesine dayanır.

Devamını Oku
22.10.2025
Yeni mevsim hızlı başladı

Eskiden orkestraların mevsime başlarken ilk konserleri için “Daha üyeler yaz mahmurluğunu üstlerinden atamamış” diye eleştiriler çıkardı.

Devamını Oku
15.10.2025
İstanbul’da yeni mevsim rengârenk

Yaz yavaş yavaş bitiyor.

Devamını Oku
08.10.2025
Türk Dil Kurumu ödülüm

Türk Dil Kurumu ödülüm

Devamını Oku
01.10.2025
Leylâ Pamir’i anmak

Leylâ Pamir (1930-2023) çok değerli bir müzik insanıydı.

Devamını Oku
24.09.2025
Pekineller bir ilki gerçekleştirdi

Geçen hafta Atatürk Kültür Merkezi’nde 6-12 Eylül tarihlerinde yapılan “Pekinel Uluslararası Masterclass”ın AKM Tiyatro Salonu’ndaki kapanışını izledim.

Devamını Oku
17.09.2025
Dört günde iki kent ve bol müzik

Geçen hafta dört günlük bir Polonya turundaydım.

Devamını Oku
10.09.2025
Cem Mansur ve gençler

Cem Mansur’u uzun yıllardır tanırım. Özellikle gençlerin elinden tutması, onlara güvenmesi; orkesta programı hazırlarken bildik yapıtların yanı sıra çağdaş ya da az bilinen tarihi yapıtları izleyiciye ve orkestra üyelerine tanıtması onun en önemli başarılarındandır.

Devamını Oku
03.09.2025
Nehir söyleşisi nedir?

Bilmem dikkat ediyor musunuz son yıllarda ortaya çıkan “nehir söyleşisi” alt başlığı ile bir edebiyat türü var.

Devamını Oku
27.08.2025
Bülent Tarcan: Bir cerrah ve besteci

Kimi isimler, tarihe bir değil, iki imza atmıştır. Örneğin Bülent Tarcan!

Devamını Oku
20.08.2025
Sabah mutlu uyanmak

İnsan ne zaman mutlu uyanır?

Devamını Oku
06.08.2025
Müzikte Turquerie

Osmanlılar 14. yüzyılda Balkanlar’a girmiş, 15. yüzyılda Konstantinopolis’i fethetmiş ve 16. yüzyılda Viyana kapılarına dayanmış, uzun süre Avrupa’nın korkulu rüyası olmuşlar.

Devamını Oku
30.07.2025
Mizah, tango ve Scarlatti

Son zamanda yayımlanan üç kitaba değinmek istiyorum...

Devamını Oku
23.07.2025
53. festival de sona erdi

Bizim kuşak çok genç yaşlarındaydı İstanbul Müzik Festivali ile tanıştığında. Festivalin başlaması ilkbaharın gelmesiydi.

Devamını Oku
02.07.2025
Alfred Brendel’ın ardından

Çağımızın efsane piyanisti Alfred Brendel, ne harika bir çocukmuş ne de ailesinde bir başka müzisyen varmış.

Devamını Oku
25.06.2025
İstanbul’un her köşesi müzik

Önceki hafta 53. İstanbul Müzik Festivali güzel bir coşkuyla başladı: Yöneticiler, çalanlar, dinleyiciler hepsi yıllar içinde artık kocaman bir aile olmuş.

Devamını Oku
18.06.2025
Sessizlik-festival-Musa Bey

Geçen hafta Kurban Bayramı’ydı. Dört buçuk gün kadar sürdü.

Devamını Oku
11.06.2025
Elektra ve Nil Venditti

19. yüzyılın sonundaki post romantik besteci Richard Strauss (1864-1949) art arda iki opera birden besteler.

Devamını Oku
04.06.2025
Oya Başak’a mektup

Sevgili Oya’cığım, biliyorum, birazdan arayıp: “Bu hafta beni hangi konserlere götürüyorsun” diye soracaksın.

Devamını Oku
28.05.2025
BİFO’nun son konseri ve Gılgameş

Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası Carlo Tenan’ın yönettiği seçkin bir programla mevsimi kapattı.

Devamını Oku
21.05.2025
ENKA/Can Kiracı/ Opera Bale Festivali

ENKA/Can Kiracı/ Opera Bale Festivali

Devamını Oku
14.05.2025
Muhittin ve Gülseren Sadak

Muhittin ve Gülseren Sadak

Devamını Oku
30.04.2025
Aykal, Naz İrem ve Levendoğlu

Aykal, Naz İrem ve Levendoğlu

Devamını Oku
16.04.2025
Avrupa orkestralarında iki viyolacımız

Avrupa orkestralarında iki viyolacımız

Devamını Oku
09.04.2025
Dört dörtlük bir dinleti

Dört dörtlük bir dinleti

Devamını Oku
02.04.2025
Suna Korat’ı hiç dinlediniz mi?

Suna Korat’ı hiç dinlediniz mi?

Devamını Oku
26.03.2025
Aya İrini: Festivalin efsane tanığı

Aya İrini: Festivalin efsane tanığı

Devamını Oku
19.03.2025
BİFO’dan unutulmayacak bir dinleti

BİFO’dan unutulmayacak bir dinleti

Devamını Oku
12.03.2025
Maria Callas ve Leyla Gencer

Maria Callas ve Leyla Gencer

Devamını Oku
05.03.2025
Zehra Yıldız Vakfı’nın yeni atılımları

Zehra Yıldız Vakfı’nın yeni atılımları

Devamını Oku
26.02.2025
İstanbul Festivali sınırların ötesinde

İstanbul Festivali sınırların ötesinde

Devamını Oku
19.02.2025
Usmanbaş: Sükûnetler denizi

Usmanbaş: Sükûnetler denizi

Devamını Oku
05.02.2025
Boğaziçi’ndeki orgumuz

Boğaziçi’ndeki orgumuz

Devamını Oku
29.01.2025
Berger ve Ayla Erduran

Berger ve Ayla Erduran

Devamını Oku
22.01.2025
İki keyifli konser

İki keyifli konser

Devamını Oku
15.01.2025
Kulis karanlıksa sahne aydınlıktı

Kulis karanlıksa sahne aydınlıktı

Devamını Oku
08.01.2025
2025’e eski günlerden selam

2025’e eski günlerden selam

Devamını Oku
02.01.2025