Cumhuriyet bir gazeteden fazlasıdır… Ne olduğu konusundaki genel kabul görmüş söylemler bir yana, Cumhuriyet’in bir “okul” ve bir “kimlik” oluşu çok önemlidir.

Taşralı olmayan çok bilmez, Cumhuriyet hem kentli yaşamın kırsala doğru uzantısı, hem de kimlik verenidir. Atatürk’ün Türkiye Cumhuriyetinin değerlerine inanan kırsalın aydını, emekçisi ve dahi seçkini Cumhuriyet okuyuculuğunda buluşur. En azından tanışır.

Dünyada başka örneği var mıdır bilinmez ama taşrada hiç tanımadığın bir insana sırf Cumhuriyet okuyor diye içtenlikle selam verilir. İşin ilginci, kırsaldaki sağcı bile Cumhuriyet okuruna saygı duyar. Bu saygı, gazetenin taşıdığı ideoloji ve dünya görüşünden ziyade, onun okurunun ahlaklı olacağı ön bilincidir.

Devletlusu ile, yerlisi ile taşra sağcısı Cumhuriyet okuruna saygı duyarken bir taraftan da doğal olarak onu hedefine alır. Ama Cumhuriyet’i asıl hedef tutanlar, onu kurum olarak fethetmeye çalışanlar şehirli tayfadır. Türkiye bütünü, nedenselliğini çözemediği “Cumhuriyet savaşlarını” çok anlamaz ama yine de yorumda bulunur.

Yaşamının bir kesitinde Cumhuriyet okuru olmuşların bir bölümü, “…’den beri Cumhuriyet almıyorum. Cumhuriyet artık eski Cumhuriyet değil” kolay bilgiçliğindedir. En son ne zaman Cumhuriyet okuduğuna dair bir soru yöneltildiğinde ise çuvallar… Ama suç tabii ki bu son tahlilde okuyucuda değil, onun bu söylemine neden olanlardadır.

Cumhuriyet aynı zamanda bir okuldur da demiştik. Okul çift tedrisatlıdır; hem kurum içinde eğitim verir, hem de kurum dışındaki okuyucu bu süreçten nasiplenir. Dikkatli okuyucu Cumhuriyet ile bütünleşir, gazeteyi uzaktan da olsa sahiplenmeye başlar. İşte o kitle bu “fth” yani onun kilidini açarak işgal etme ve boşaltıp kendi yönetimine geçirme eylemini iyi değerlendirir.  

Gazetenin birbirinden değerli yazarlarının kaleme aldıklarıyla toplum aydınlanır, bilinçlenir, haberdar olur. Ama asıl gazeteye kimliğini veren onun yayın politikasıdır. Siyasal dinci iktidarın hedefindeki laikliğin korunmasından başlayarak her türlü demokratik cumhuriyet değerini sahiplenenler, gazetenin kuşaklar boyu süregelen iç eğitimi ile şekillenen çalışan kadrosudur.  

Bu girişten başlayarak; Cumhuriyet ailesi için her zamankinden çok daha anlam içeren 9 Ocak 2022 yılı Çalışan Gazeteciler Günü’nde, Cumhuriyet Gazetesi’nin ne denli değerli olduğunu “taraflara!” anlama çağrısında bulunmak gerekiyor.

Cumhuriyet Gazetesi’nin dinci siyasal rejimin saldırısını püskürtmede, doğaldır ki gazetenin ekonomik dar boğazının aşılması önem taşır. Sonrasında da gerekli değişiklik düşünülür. Ama gazeteyi çağın gereklerine uydurup, hantallıktan kurtarma hamlesindeki, iç uzlaşıya ve bilgilendirmeye önem verilmeksizin başvurulan “dışarlıklı güç dengeleri”, Cumhuriyet’in DNA’sını bozar. DNA bilindiği gibi organizmanın temel yapı taşıdır, canlılığın moleküler imzasıdır. Yapı çöktüğünde ise altında kalanlardan kurtulan olmayacaktır…