Toplumda ve medyada kadınlara yönelik şiddet, hayvan hakları ve çevre sorunları konularında duyarlılığın artması sevindirici bir gelişme. Gazeteler, kuşkusuz hepsi değil, bu konuları daha fazla işlemeye, kapsamlı ve gerçeğe uygun bir şekilde yansıtmaya özen gösteriyorlar. Zaman zaman haberlerde ana unsur yerine magazinel boyutun öne çıkması haberi de haberciliği de zedeliyor.
Haberlerin sunuluşunda kullanılan bu “yöntemin” habere ilgiyi artırma kaygısıyla yapıldığı savunması da kabul edilebilir bir savunma değil. Kesin kanıtlar olmadan hüküm vermenin, haberi varsayımlar üzerine kurmanın yanlışlığı açıktır, gazetecilik ilkelerine de uymaz. O nedenle gazeteler, bir cinayet mahallinde elinde bıçakla yakalanan kişiye “zanlı” demeyi tercih ederler.
Gazeteci için kesin hüküm vermek yerine 5 N 1 K kuralına, ki şimdilerde bu kural daha da zenginleşmiş durumdadır, uymak, okuru, izleyeni olabildiğince nesnel gerçekle karşı karşıya bırakmak en doğrusudur.
Geçtiğimiz günlerde “Eskişehir’de bir kadının köpekler tarafından parçalanarak öldürüldüğü” iddiasına dayanan haber bir kere daha bu konunun gündeme gelmesine olanak sağladı. Okurlarımız kanıt olmadan, gerçek tam olarak ortaya çıkartılmadan “köpekler tarafından parçalandı” hükmüyle haber yapılmasını kınadılar. Diğerlerini de temsil etmesi açısından Sevcan Kesici’nin habere itirazını aktarıyorum.
“Eskişehir’de köpeklerin bir kadını parçaladığına ilişkin haberinizle ilgili rahatsızlığımı bildirmek için yazıyorum... Bu haberi yaparken kadını başka birinin öldürüp oraya atmış olabileceği ve karnı aç çaresiz köpeklerin de cesedin başına üşüşmüş olabileceği hiç aklınıza gelmedi mi?” Bir diğer okurumuz İmge Kolçak aynı habere yönelttiği sert eleştirisini ek mektubuyla bir ölçüde yumuşatarak şöyle yazdı: “Haberin son sekmesinde ön otopside hayvan saldırısı olduğunun ortaya çıktığını belirtmişsiniz... Bu durumda da şikâyetimi sadece bir noktaya çekeceğim: ‘Çevrede araştırma yapan ekipler, kadının çantası ve giysilerine ait parçalar buldu. Köpekler tarafından öldürüldüğü tespit edilen Pütün’ün cesedi, otopsi için Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi morguna gönderildi.’ Bu ifade ya olayların sırasını belirtmede hatalıdır ya da yukarıda belirttiğim gibi yetkisi bulunmayan kişilerin yargısını aktarmaktadır.” Okurlarımızın eleştirileri ve duyarlılıkları için teşekkür ediyorum. Sonuçta Pütün’ün köpekler tarafından öldürüldüğü kesinleşse bile okurlarımızın yayımlanan habere ilişkin itirazları yerindedir. Haberde “makul şüphe”ye güvenmemeli.

Haber alma hakkı
Bu arada haberde okurun haber alma hakkı ve tarafsızlık ilkesine değinmenin de zamanıdır. Kimi okurlarımız beğenmedikleri, sevmedikleri, politik görüşlerini ya da Cumhuriyet gazetesi ile ilgili tutumlarını onaylamadıkları kişilerle ilgili haberler gördüklerinde tepki gösteriyorlar. Örneğin, gazeteciliğini, olaylara bakışını beğenin ya da beğenmeyin, Hasan Cemal’in uluslararası bir örgütten aldığı ödüle ilişkin habere gösterilen tepki bunun tipik bir örneği. Ya da yaşadığımız günlerin en önemli haberleri arasında yer alması kaçınılmaz Kandil, PKK, HDP, Kürt sorunu, Ermeni sorunu ile ilgili haberler. Bir gazete, gazete ise eğer, bu haberlerden uzak duramaz; gazeteci kendisi için tehlikeler taşısa da haberlerin kaynaklarına inmekten, kişilerle konuşmaktan, olup biteni nesnel bir şekilde okurlarına duyurmaktan vaz- geçemez. Bu nedenlerle sevmedikle ri kişiler, onaylamadıkları olaylarla ilgili haberleri yadırgayan okurlara gerçeği öğrenmenin, olup biteni duymanın herkes için yararlı, gazetelerin medyanın temel görevinin de bu gerçekleri ne pahasına olursa olsun aktarmak olduğunu söylemek durumundayız. Haberci, olanı biteni gerçeğe uygun bir şekilde aktaracak, yazar yorumlayacak, okur da kendi hükmünü, yargısını oluşturacak. Gazete - okur ilişkisinin sağlıklı gelişmesi, her zaman haberde gerçekten, olup biteni okura duyurmaktan geçiyor.

Yenilenme
Okurlarımız Cumhuriyet’in yenilenmesi konusundaki görüşlerini, önerilerini çok sayıda ileti ile belirttiler. Tümüne yer vermem olanaksız; genel olarak yenilenmenin heyecan yarattığını söyleyebilirim. Yapıcı eleştiriler yanı sıra sert eleştiriler de geldi. Eleştirilerde ortak nokta renk kullanımı ile ilgiliydi. Canlılık, hareketlilik ise en çok u246 övgü alan yenilik olarak ortaya çıktı. Bu arada puntoların büyümesi, köşe yazarlarının daha kolay okunur hale gelmesi de beğenilen değişiklikler arasında. Okurların yenilenmeyi yalnızca biçim açısından değil, içerik açısından da değerlendirdiklerini, yeni yazarların yeni bakış açıları getirdiğini söylediklerini de aktarmalıyım. Ayrıca okurlarımız bulmaca sayfalarının artmasını, sporda farklı dallara da ilgi gösterilmesini, TV sayfalarında kanallara eşit davranılmasını da istiyorlar. Okurlarımızın bu dileklerinin dikkate alındığını duyuyorum; yenilenme sürüyor.

Astroloji eğlence olabilir, haber değil
14 Mart 2015 tarihli Cumartesi üçüncü sayfada yayımlanan bir haber için yazıyorum.
Ben, Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nde çalışan bir öğretim üyesiyim. Haberde soz edildiği üzere iki astroloğun 20 Mart güneş tutulması için saçma sapan kehanet açıklamalarına yer verilmektedir. Bu devirde bunların geçersiz olduğunu bile bile bir magazin gazetesi olmayan “benim gazetemde” buna yer verilmesine çok üzüldüm. Bu bir haber olabilir, ama böyle bir gazete için değil. Ya da verilecekse bile böyle hiç değil. Benim gazetem, haberlerin doğruluğunu test etmeden basmamalıdır. Cumhuriyet bile böyle haberleri basarsa, bilimsel görüşlere dayalı toplumsal bilgilendirmeler icin boşuna uğraşıyoruz demektir... Prof. Dr. Serdar Evren
Bugünkü gazetede 3. sayfada haber merkezinin “tutulma kehanetleri” adı altında haberi çıktı. Zaman zaman okurlar internet sitesindeki bu tür haberlerinizi eleştirmiş, yönetim olarak internet sitesindeki “astroloji” haberleriniz savunulmuş idi. Basılı gazetede bu tür haberlerin, daha doğrusu haber adı altında “zırvalıkların” yer almasını hoş karşılamıyorum. Bu tür bilim dışı yazıların “haber” olarak gazetemizde yer almamasını sağlamanızı dilerim. Saygılarımla... Şenel Başar

Spor sayfalarına öneriler
Çarşamba günleri; gecen haftanın Süper Lig Değerlendirmesi (toplu sonuçlar, haftanın karması, gol krallığı gibi), 1. Lig Puan Cetveli. Perşembe günleri; Basketbol Ligi Değerlendirmesi. Ayrıca Avrupa liglerinden (hem futbol, hem basketbol) haberler, sonuçlara yer verilebilir. Bugünkü (14 Mart ) spor sayfalarında anlamadığım bir konu var. 22. sayfadaki Burak Yılmaz haberinin içinde “iyi haber” diye kırmızı daire içine alınmış bir ibare var. Özel haber desem değil, çünkü spor kanallarında röportajı izledim, kimin için iyi, iyi ne demek, çözemedim! Serdar Güray

Türkçeye özen gösterin
7 Mart 2015 tarihli gazetemizin son sayfasında yer alan ‘Erkekler Doğuştan Narsisist’ makalesinde Türkçesi ‘nesil’ olan Fransızca kökenli ‘jenerasyon’ kelimesinin kullanılmasını yadırgadığımı belirtmek isterim. Ben çocukken 1960’larda önce otel ‘hotel’ oldu, sonra lokanta ‘restaurant’a dönüştü, 1970’lerde berberler kuaför (coiffeur), pastaneler ‘patisserie’ oldu.1980’lerde ahududuna ‘frambuaz’ (framboise), hoşçakal yerine bay bay (bye bye) demek halkımızca pek benimsendi. Ancak hiçbiri Cumhuriyet gazetemde yerlisi varken yabancı kelimeyi görmek kadar hayal kırıklığı yaratmamıştı. Umarım yenileştirilen Cumhuriyet gazetemiz eskiden beri hassasiyetle koruduğu Türkçemizin düzgün kullanımı ilkesinden uzaklaştırılmaz. Saygılarımla... Levent Çağatay
Okur Temsilcisi’nin notu: Uyarınız doğrudan aktarıldı. Burada da kayda geçiriyoruz. Küçük bir itirazla; “nesil” yerine “kuşak” sözcüğünü kullanmaları gerektiğini arkadaşlara sık sık söylüyorum.