Naziler yüzünden vatanı Avusturya’yı, ardından da Avrupa’yı terk etti, oradan da Brezilya’ya yerleşti.

1942 yılında karısıyla birlikte Petropolis kentinde yaşamına son verdiğinde dostlarına bir mektup bıraktı:

“Artık güneşin doğuşunu beklemeyeceğim...”

Gücünü yitirmişti ve güneşin doğuşunu beklemeyecekti artık.

Dostlarına ise yeni güneşin doğmasını beklemelerini öneriyordu.

Öldüğü zaman 61 yaşındaydı yarının sözcülüğünü yapan usta romancı, öykücü ve şair Zweig...

Son bir aydır Stefan Zweig’ın Can Yayınları’ndan çıkan kitaplarını okuyorum... Değişim Rüzgârı, Sabırsız Yürek, Lyon’da Düğün, Satranç, Rotterdamlı Erasmus ve öteki kitapları...

Bazılarını daha önce okumuştum, “Yarının Tarihi” gibi... Ahmet Cemal’in Almanca aslından yaptığı çeviri, Zweig’ın faşizme karşı verdiği savaşımı, demokrasi ve özgürlük anlayışı derinden etkiledi beni.

Psikolojiye ve Freud’un öğretisine duyduğu yoğun ilgi, derin karakter incelemelerinde kendini bulur. Tarihe bir başka pencereden bakar Zweig.

Duygusal ve alıngan bir kişiliği vardır, intihar nedeni Avrupa’nın içine düştüğü siyasal nedenlerdir.

Bu hafta “Yarının Tarihi”ni bir kez daha okudum. Çağdaş hümanizmin sözcülüğünü yapıyor Zweig. Ulus, din, renk, mezhep, dil ayrımcılığını toprağa gömüyor. Tüm insanlığın yararını gözeten bir dünya görüşünü okurla paylaşıyor.

Balzac, Proust, Verlaine, Rimbaud, Tolstoy, Montaigne gibi yaşadıkları dönemin edebiyat iklimini değiştirmiş yazar ve şairlerin dünyalarından yola çıkıp hümanizmin sözcülüğünü üstleniyor.

***

Yüzyılın özgürlük anlayışının simge adı Zweig, zorbalığa karşı düşünceyi, kitle çılgınlıklarına karşı bireyin yüceliğini savundu.

Mete Kızık’ın “Küresel İsyan ’68” kitabını (Günizi Yayıncılık) okurken aynı düşünce ormanında dolaşıyor gibiydim...

ABD’deki ilk kıvılcımın Avrupa’ya sıçraması ve toplumun öteki katmanlarını kapsayıp muhalefete dönüşmesi...

Kadınların eşitlik eylemleri 68 ruhuyla başlamamış mıydı? Çevre, insan hakları, demokrasi 68 eyleminin özünü oluşturmuyor muydu?

Antikapitalist ve antiemperyalist eylemler, tüketici hakları dünden bugüne dek uzanıyor küllenmiş “68 ruhu”na karşın.

Mete Kızık 18 yaşında Avusturya’ya gitti ve 24 yıl sonra Türkiye’ye döndü...

Viyana’da felsefe ve psikoloji okudu, çevre eylemlerinin içinde yer aldı... Avrupa’da 68 eylemcileriyle tanıştı... Mete’nin “Küresel İsyan ’68” kitabı, insanlığın savaşsız, sömürüsüz, özgürlükçü dünyası için mücadele edenlerin öyküsünü anlatıyor.

Okunması gereken bir kitap!

***

Ekonomi yazarımız Prof. Dr. Erinç Yeldan’ın “Küreselleşme Kim İçin”, Oya Köymen’in “Kapitalizm ve Köylülük” kitapları ile Ozan Özgür’ün romanı “Gecenin Kapıları” Yordam Kitap’tan çıktı.

Osman Şahin’in “Saçlı Yılan ile Selvian”, Kazua İşiguro’nun “Değişen Bir Dünyada Bir Sanatçı”, Turgay Fişekçi’nin “Leyla İle Mecnun”unu Turkuaz Yayıncılık bastı.

Can Yayınları’ndan ilginç kitaplar masamın üzerinde duruyor... Sybille Bedford’un “Miras”, Perihan Mağden’in “Son Yazılar”, Deniz Kavukçuoğlu’nun “Zarife”, Şebnem Şenyener’in “30 Şubat”, “Bir Türk Casusunun Mektupları”, Emin Özdemir’in “İnsan Yüreğine Yolculuk” ve İş Bankası Yayınları’ndan çıkan Esin Afşar’ın “Yaşamımdan Esintiler” kitaplarını okumaya başlayacağım öteki kitaplarla birlikte...

***

Gelecek Takvimcilik 2009 yılı için duvar ve masaüstü “365 Gün Atatürk” takvimleri hazırlamış. Celal Başlangıç getirdi önceki gün. Celal’le oturup sohbet ettik uzun uzun...

Çok güzel bir takvim... Birini duvara astım, ötekini masamın üstüne koydum...

Her Atatürkçü, yurtsever, demokrat bu takvimleri almalı... Takvim yaprakları yakın tarihimize ışık tutuyor...

Migros, CarrefourSA market zincirlerinde, D&R, Remzi, Nezih, İnkılap, Alkım gibi büyük kitabevlerinde, kitapçıların raflarında yer alıyor “365 Gün Atatürk” duvar ve masaüstü takvimleri. Bir de telefon numarası vereyim: 0212/243 79 12-13

***

Zweig’ın yaşamöyküsü... 68’in büyük isyanı...

Yaşamla ölüm arasındaki o ince çizgi...

İnsanlık tarihi bir utanç anıtı gibi duruyor karşımızda.

Özgürlük ve demokrasi savaşımı sürüyor...

hikmet.cetinkaya@cumhuriyet.com.tr - Faks numaramız: 0212 343 72 69