Türkiye sendika tarihinin en kritik toplusözleşme görüşmeleri hep metal sanayiinde yaşanır yıllardır. Grev ve lokavt sözcükleri de en çok bu sektörlerdeki toplusözleşmeler sırasında duyulur.

Bu sektörün tarihine bakıldığında da 1959’da Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası’nın (MESS) ve 1967’de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) kurulması da büyük oranda metal sektöründe yaşanan sert mücadelelerin sonucudur.

MESS’le DİSK arasında uzun yıllar boyunca süren bu mücadelenin en önemlilerinden biri, 1977’de yaşanmıştı. Bu tarihte MESS’in başındaki isimlerden biri daha sonra başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturacak olan Turgut Özal’dı. Türkiye’nin ilk lokavt kararı o yıllarda yaşandı ve sekiz ay süren grevin kazananı ise işçiler oldu.

Sonrası malum! 12 Eylül darbesiyle sendikalaşmaya büyük bir darbe vurulurken DİSK ve Maden-İş kapatıldı. DİSK’te örgütlü işçilerin kayıtları Türk-İş’e geçti. İşte o tarihten sonra toplusözleşme görüşmeleri Türk Metal ile MESS arasında yürütülüyor.

Önceki gün imzalanan ve oldukça zorlu geçen toplusözleşme görüşmesi bana o yılları yeniden hatırlattı.

5.5 saat süren görüşmeler sonucu MESS ile Türk Metal, Birleşik Metal-İş ve Özçelik-İş sendikaları arasında 140 bin metal işçisinin 2021 Eylül ile 2023 Eylül dönemindeki mali ve sosyal hakları belirleyen MESS Grup Toplu İş Sözleşmesi imzalandı. Metal işçileri ortalama yıllık yüzde 65.67 oranında zam aldı. Seyyanen zam, enflasyona duyarlı zam, erzak yardımı gibi haklarla ortalama bir ücretin 9 bin TL’ye çıkacağı belirtiliyor.

YOKSULLUK SINIRINA ULAŞMADI

DİSK’e göre dört kişilik bir ailenin harcamalarına göre yoksulluk sınırı 10 bin 669 lira olarak gerçekleşti. Türk-İş’e göre ise bu rakam 13 bin 72 TL.

MESS’in üyeleri arasında Arçe-lik’ten MAN’a, Ford’dan Mercedes’e 241 şirkette çalışan 130 bin işçi Türkiye’de her şeye rağmen en iyi ücreti alan işçileri oluşturur. Örgütlü olmanın ve mücadele etmenin bedelidir bu.

Ancak önceki gün imzalanan ve Türkiye koşullarına göre oldukça iyi sayılan toplusözleşmede elde edilen ücret ne yazık ki yoksulluk sınırına bile ulaşamadı.

Maden-İş’in devamı olan Birleşik Metal-İş’in Başkanı Adnan Serdaroğlu ile toplusözleşmenin sonuçlarını konuştuk.  Aslında görüşmeleri yapan Türk Metal. Birleşik Metal’in temsil ettiği 11 bin işçi var.  

Serdaroğlu, “Çok yorucu ve uzun bir mücadelenin ardından yapılabilecek en iyi sözleşmeyi imzaladık” diyor. Zam ve alınan kararlardan memnun.

EN İYİ ÜCRET 650 DOLAR

Tabii ki Türkiye’nin önümüzdeki aylarda nasıl bir ekonomik tablo ile karşılayacağı konusundaki belirsizlik onu da rahatsız ediyor. “Türkiye’de hep eksik kalıyor adımlar. Sürdürülebilir olamıyor” diyor ve ekliyor: “Alım gücünde tahribat büyük. Bu tahribatı toplusözleşme ile telafi etmek mümkün değil. Aslında günü kurtarıyoruz bu aldığımız zamlarla, sadece kaybettiklerimizi alıyoruz.”

Siyasi iktidarın patronlardan yana olduğunu söyleyen Serdaroğlu, MESS’in ise eski yıllardan daha uzlaşmacı olduğunu söylüyor.  Sözleşme olmasaydı grev kararı aldıklarını hatırlatan Serdaroğlu, “Büyük ihtimalle grev yasaklanacaktı” diyor.

Dediğim gibi sözleşmeye göre ortalama ücret 9 bin TL olacak. Bu da bugünkü rakamlarla 650 dolar demek. Oysa geçen yıl bile bu rakamın 1000 dolar civarında olduğu belirtiliyor. 

 Serdaroğlu’ndan ücretleri Avrupa’daki meslektaşlarıyla kıyaslamasını istiyorum. “Kıyaslamamız mümkün değil. Ne yazık ki biz patinaj yapıyoruz. Elde ettiklerimizi korumaya çalışıyoruz” diyor.

Metal işçileri Türkiye’de aldıkları ücretle herkesi imrendiren bir konumda görünse de rakamlar gösteriyor ki dünyanın en ucuz ülkesinde sadece enflasyona yenilmeme mücadelesi veriliyor!