Tobruk’taki Temsilciler Meclisi, Trablus’taki hükümetin eski İçişleri Bakanı Fethi Başağa’yı başbakan seçti. Hafter, Meclis’in Başağa’yı görevlendirmesini memnuniyetle karşıladığını açıkladı.

Peki AKP iktidarının desteklediği Başağa’nın Trablus’tan Tobruk’a saf değiştirmesi ne anlama geliyor? Libya’da yeni bir kriz doğuran bu gelişmeyi çözümleyebilmek için geride kalan şu siyasi hamleleri anımsamamız gerekiyor:

ANKARA’DAYKEN DARBEYE UĞRAMIŞTI

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, 27 Aralık 2020’de, Genelkurmay Başkanı Org. Yaşar Güler ve kuvvet komutanlarıyla Trablus’u ziyaret etti. Türk savunma heyeti, Yüksek Devlet Konseyi Başkanı Halit Meşri’nin yanı sıra Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) İçişleri Bakanı Fethi Başağa ve Savunma Bakanı Selahaddin Nemruş ile ayrı ayrı görüşmeler yaptı. Ancak heyet, o güne kadar açık destek verdiği UUH Başbakanı Fayiz es Serrac ile görüşmedi! Bu durum, Serrac-Başağa güç çatışmasında, Ankara’nın tavrı olarak yorumlandı. Şundan:

Türk ve Katar savunma bakanlarının 18 Ağustos 2020’de Trablus’u ziyareti sırasında, Ankara’nın Misrata’da bir deniz üssü açacağı ilan edilmişti. Ancak Serrac, Fransa ve İtalya’nın baskısıyla üs talebini reddetmişti.

Diğer yandan, o ziyaretten üç gün sonra, Serrac ve Tobruk Merkezli Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, eşzamanlı ateşkes çağrısı yaptı. AKP hükümeti ateşkese soğuktu. UUH İçişleri Bakanı Fethi Başağa Türkiye’ye çağrıldı. Ancak çok ilginç hamleler yaşandı: Başağa, Akar’la görüşürken, Serrac tarafından 29 Ağustos 2020’de görevden alındı. Başağa, Serrac ve konsey üyelerinin huzurunda sorgulandıktan bir hafta sonra göreve iade edildi.

SERRAC-BAŞAĞA ÇARPIŞMASI

Serrac ile Başağa arasında kıran kırana Trablus’u kontrol etme mücadelesi yaşandı: Örneğin Başağa, aslında Serrac’a karşı ittifak yaptığı Merkez Bankası Başkanı Sadık el Kebir’e seyahat yasağı koydu. İlginçti çünkü öncesinde, 31 Ağustos 2020’de Türkiye ve Libya merkez bankaları arasında bir anlaşma yapılmış, ardından El Kebir Türkiye’ye gelmiş, 6 Eylül 2020’de Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’la anlaşmalar imzalamıştı. Daha da ilginç olanı, Libya Petrol Kurumu Başkanı Mustafa Sanallah’ın El Kebir’i yolsuzluk yapmakla suçlamasıydı.

Karşılıklı sertleşen hamlelerin ardından, Serrac, Trablus hükümetinin en önemli silahlı gücü olan “Özel Caydırıcılık Güçleri”ni, Başağa’dan alıp kendine bağladı. Başağa bu yeni tablo karşısında Rusya, Mısır ve Fransa ile temaslar kurmaya başladı.

SEÇİM ANLAŞMASI

Bu arada Trablus ve Tobruk heyetleri, Fas’ın Buznika kentinde 6-10 Eylül 2020 tarihleri arasında bir araya geldiler ve anlaşmaya vardılar. Tobruk merkezli hükümet 14 Eylül 2020’de, Tobruk’taki Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih’e istifasını sundu. Ardından Serrac da ekim sonunda istifa edeceğini duyurdu. Ekim sonu geldiğinde kararından vazgeçtiğini açıkladı ama en sonunda istifa etti.

Taraflar, 9 Kasım 2020’de Tunus’ta yeniden müzakerelere başladı ve 13 Kasım 2020’de anlaştı. Buna göre 24 Aralık 2021’de parlamento ve başkanlık seçimleri yapılacaktı.

5 Şubat 2021 günü yapılan seçimde, 24 Aralık 2021’e kadar Başkanlık Konseyi Başkanlığı’na Muhammed Menfi, Başbakanlığa Abdulhamid Dibeybe seçildi.

TRABLUS-TOBRUK BÖLÜNMÜŞLÜĞÜ SÜRECEK

Ancak Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi’nden oluşan taraflar, seçimlerin hukuki altyapısını belirleyecek yasada uzlaşamadığı için seçimler yapılamadı. Üstelik seçimlerin yapılamaması yeni bir kriz doğurdu. Dibeybe, seçimlere kadar başbakanlığı bırakmayacağını açıklayınca yeni bir güç mücadelesi başladı.

İşte bu güç mücadelesinin ardından da bir zamanlar “Ankara’nın adamı” olarak işaret edilen Başağa, aylarca Türkiye desteği altında çarpıştığı Hafter’in oluruyla Tobruk hükümetinin başbakanı oldu!

Fakat çarpışma daha da şiddetlenecek gibi görünüyor. Zira Dibeybe görevi bırakmayacağını açıkladı ve BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric de hâlâ Dibeybe’yi tanıdıklarını açıkladı.

Özetle, emperyalizmin böldüğü Libya, daha uzun süre farklı dış destekler altında iç çatışmalar yaşamaya, ne yazık ki devam edecek. Halklara ders ola!