“Hükümet üyeleri, kamunun hizmetindedirler. Bu hizmetin tarafsızlığı istisnasız ve tam olmalı, özel çıkar güdüldüğüne ilişkin hiçbir kuşkuya yer bırakmamalıdır…”\n

Fransa’nın yeni cumhurbaşkanı François Hollande’ın, kendisi gibi sosyalist hükümet üyelerine tek tek imzalattığı “Ahlak Şartı”* bu sözlerle başlıyor. \n

Hollande’ın okul sıralarından beri siyasal “silah arkadaşı” Jean Marc Ayrault’yu başbakan atamasının ardından kurulan hükümet, salt yapısıyla bile sol düşüncenin ilericiliğini vurguluyor: 34 bakandan 17’sinin kadın olduğu kabine, cinsiyet eşitliği ilkesine tam tamına uyan ilk hükümet. \n

Fransa’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana sadece ikinci, Mitterrand’dan 17 yıl sonraki ilk sosyalist cumhurbaşkanı François Hollande; en iyi olduğu için değil, sağcı rakibi Sarkozy en kötü olduğu için seçildiğinin farkında. Parlamento çoğunluğunu arkasına almayan bir cumhurbaşkanının ağzıyla kuş tutamayacağını biliyor. Ülkenin ekonomik kriz anlamında kritik bir noktada durduğu da kimse için sır değil. \n

***\n

Oysa daha 10 Mayıs’ta oturduğu cumhurbaşkanlığı koltuğu kaidesine, kaidesi de koltuğa ısınamadan, 3 Haziran’da birinci, 17 Haziran’da ikinci turu yapılacak genel seçimler var önünde. \n

Dolayısıyla parlamenter çoğunluğu da “sol”a çekecek farkı derhal atmalı, seçmenlere “İşte budur!” dedirtmeliydi, Hollande. \n

Nitekim dedirtti. \n

Sosyalist hükümet, salt yarı yarıya kadın bakanlardan oluşmuyor; biri Fas, diğeri Guyana göçmeni bakanla, aşırı sağın yükselen değeri “ak Fransız” kökenli ırkçılığa prim vermediğini de gösterdi. \n

Ama sağcı Sarkozy’ye asıl farkı, halka verdiği “seçim” sözlerinden üçünü, derhal uygulamaya koyarak attı:\n

Sosyalist bakanların aylıkları 14 bin 200 Avro’dan 9 bin 940 Avro’ya indirilerek, hükümetin kamu gelirlerine yükü 15 Mayıs itibarıyla yüzde 30 oranında azaltıldı. Cumhurbaşkanı ve başbakanın aldığı aylıklar da 21 bin 300 Avro’dan 14 bin 910 Avro’ya çekildi. \n

Yürütme erkinde görevli kimselerin, kamu ya da özel alanda başka görev üstlenmeleri ve makam aylığının üstüne ek maaş, tazminat gibi gelir edinmelerine olanak sağlayan düzenleme iptal edildi.\n

***\n

Üstüne üstlük tüm bakanlar, bizzat Cumhurbaşkanı Hollande’ın hazırladığı, sözünü ettiğim Ahlak Şartı’nı imzalamak zorunda kaldı. Zorunda kaldı, diyorum; söylentiye göre Şart’ın okunduğu ilk bakanlar kurulu toplantısına sessizlik çökmüş, hükümet üyelerinin uzunca bir süre dilleri tutulmuş, çünkü...\n

Ahlak Şartı’na göre her bakan mal bildiriminde bulunacak ve her yıl, bu ilk bildirime göre edindiği artı mal ya da geliri, yasal anlamda açıklamak zorunda kalacak. Bir hükümet üyesi, sorumlu olduğu bakanlıkla doğrudan ya da dolaylı ilişki kuran özel, tüzel kişiler ve yabancı hükümetlerin özel davetlisi olarak yolculuk edemeyecek. 150 Avro’luk değeri aşan tüm armağanları derhal devlete teslim edecek. Makamına tahsis edilen lojmanda oturacaksa, bu ayrıcalığın kendisine sağladığı “tasarrufu”, mal bildirimine gelir kaydedecek. \n

Ayrıca sosyalist bakanlar, bu Şart’la trenle üç saati aşmayan yolculuklar için uçağa binmemek, başkent Paris’te trafiğe çıktıklarında (Türk muktedirlerimizin kulağı çınlasın!) göze batmamak, yani canavar düdükleri ve konvoy eşliğinde kelle götürür gibi gösteriş yapmamakla da yükümlü tutuluyorlar!\n

***\n

Sıraladığım önlemler, bizim ellerde “bal tutan parmağını yalar” şiarının türevi “Adam yolsuz, ama çalışıyor!”culara dudak büktürüp, sultani oldumcuk, gösteriş meraklısı iktidar sahipleri tarafından küçümsenebilir. \n

Ama burası Fransa. Seçtiği vekillerin, ödediği vergilerle gösteriş yapmasına tahammülsüz, çünkü tebaa olmayı reddeden, yurttaşlık hakkı için kralının kafasını kesen halkın ülkesi. \n

François Hollande, halkına üstünlük taslayan ve bol keseden harcayan Sarkozy’nin aksine, herhangi bir yurttaştan farksız, “normal” bir cumhurbaşkanı olmaya söz vermişti. \n

Hem sözünü tutuyor, hem de kapitalist ayrıcalıkları budamak için çıktığı sosyalist yolda, önce iktidar ayrıcalıklarından cayarak örnek oluşturuyor. \n

*Sözleşme

‘G’ NOKTASI

Fransa ekonomik krizde: Marsilya yakınlarında, patlayan bir boru hattından sızan petrolün zarar verdiği doğal sit alanı Crau steplerindeki toprak, dünyada ilk kez, siyah karıncaların kullanıldığı biyolojik bir yöntemle temizleniyor. \n

Türkiye ekonomik lükste: Cannes Film Festivali’nde, yönetmen Fatih Akın’ın, siyasal iradenin doğa harikası Çamburnu’nu 2005’ten bu yana adım adım nasıl bir sanayi çöplüğüne dönüştürdüğünü belgelediği “Polluting Paradise” filmi, dokümanter dalında birinciliğe yarışıyor. Belgeseli izleyen yabancı basın, Çamburnu’nun yok edilmesine tanıklığı, “Gerçeğin korkunçluğu karşısında önce ağlamak, ardından kusmak istiyorsunuz...” sözleriyle anlatıyor.

“Politika kokoreç gibidir, bir gıdım tezek kokmalıdır, ama iki gıdım değil.”\n

FELIX FAURE (Fransa Cumhurbaşkanı, 1809-1889)