Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Diktatör Devrilince...
2010 yılı Aralık ayı ortasında Tunus’ta başlayan “Arap Baharı” 11 aydır çiçeklenemedi. Yer yer beliren çiçeklenmelerin de nasıl bir meyveye duracağı tam olarak belli değil.
\n\n\nBütün Arap dünyasında toplumsal hareketler var. Öne çıkan ülkeler Tunus’un yanı sıra Libya, Mısır, Suriye.
\nSosyal bilimlerin başlıca kurallarından biridir; otoriter rejimlerde diktatör devrilince toplumun dağarcığında ne varsa o yüzeye çıkar. Libya, Tunus ve Mısır’da ortaya çıkan yeni yönetim şekli seçenekleri böyle özetlenebilir.
\n1956’da bağımsız bir devlet olarak tarih sahnesine çıkan Tunus’ta, Burgiba’nın önderliğinde öteki Arap ülkelerinden daha farklı reformlar yapıldı. Kadın - erkek eşitliği anayasal bir hak olarak benimsendi, eğitim sistemi modernleştirildi.
\nÖteki ülkelere oranla Tunus’un evrensel demokrasiye daha yakın durmasının kökeninde bunlar var.
\n***
\nLibya’da geçici yönetim ayakta durabilmek için şeriatı temel bir yönetim ilkesi olarak benimsediğini duyurdu. Devamında nasıl bir yönetim yapısı oluşur; belli değil.
\nLibya’da öne çıkan muhaliflerin kaçı bahardan önce kışı Kaddafi ile birlikte geçirmiştir, sorusuna yanıt aransa sayının çok az çıkacağını sanmıyorum!
\nMuhalefete hiç hayat hakkı tanımayan Kaddafi’ye muhalefet tabii ki kendi içinden çıkacaktı, değerlendirmesi de yapılabilir. Ancak soru Kaddafi’den sonra nasıl bir yapının oluşacağı ise eldeki malzeme de bu.
\nMısır’ın seyri daha değişik. Hüsnü Mübarek devrildi, yerine askeri yönetim geldi!
\nBu nasıl bahar?
\nBurada da en azından görünür gelecek için elde bu vardı. Askeri yönetim iç barışı sağlamak için sık sık silaha da başvuruyor. Kahire dışındaki kimi şehirlerde düzenlenen gösterilere güvenlik güçlerinin müdahale etmesinin ardından ölümlerin olması, Tahrir hayallerini Nil’in derinliklerine gömmese de gölgeliyor.
\nMısır hem Arap dünyası hem Batı açısında çok önemli bir ülke. ABD ve Avrupa kendisine uzak bir yönetimin gelmemesi için elinden geleni yapıyor.
\n1920’lerde Mısır’da kurulan, zamanla pek çok Arap ülkesinde benzeri örgütlenen Müslüman Kardeşler’in Kahire’nin yeni yapısının neresinde olacağı da belli değil.
\n***
\nBu üç ülkenin şekillenmesiyle ilgili tartışmalarda yer alan motiflerden biri de “Türkiye deneyimi”. Daha doğru anlatımla AKP modeli.
\nMısır, Tunus, Libya kendi içinde bile birbirine benzemezken AKP’nin bunların tümüne model olacağını düşünmek gerçekçi değil. Kaldı ki Başbakan’ın bu ülkelere yönelik gezisinden sonra esen hava her ülkede farklıydı; ortak nokta AKP modeline soğuk bakıştı.
\nBu ülkelerin tümü bizim Akdeniz komşumuz. Sadece içi boş bir komşuluk da değil. Tarihsel bağlar bir yana, 1970’lerde filizlenen “Akdeniz ülkeleri” örgütlenmesi az da olsa yol almıştı. Ortak kurumlar oluşmuştu. Çok fazla ses getirmese de Akdeniz Olimpiyatları canlılığını koruyor. Bölgesel işbirliklerinin ayrı bir önem kazandığı günümüzde 16 Akdeniz ülkesinin işbirliği sıradan bir girişim değildi.
\nHep Arap dünyası diye anıyoruz ama, bir yanıyla Akdeniz havzası yeniden şekilleniyor.
\nGeleneksel Türk Dışişleri, Arap Baharı’nı kışlıkları tamamen dolaba koymadan karşılardı. İçişlerine karışmazdı ama, uygun yöntemlerle birikimini paylaşırdı. Kırıcı, heyecanlandırıcı, yön verici demeçlerden kaçınırdı.
\nAKP bunun tam tersi bir yöntem izliyor. Bunu alkışlayan, büyük devlet olduk diyenler var. Büyük devlet söylemle olmuyor. Üstelik büyük devlet olmak büyük riske girmek de değildir. Her uluslararası plana ilk atlayan olmak hiç değildir.
\nBütün bunlardan öte iç barışımız bu kadar kırılganken şu atasözünü de unutmamakta fayda var:
\nEvin camdansa başkasının evine taş atma!
\n\n\n
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Yankı Bağcıoğlu'ndan Suriye uyarısı:
- CHP'li Günaydın'dan Bakan Tekin'e tepki!
- Yeni Doğan çetesi davasında çarpıcı itiraflar
- Canlı tarih müzesi Hisart 10. yılında!
- Teğmenler Yüksek Disiplin Kurulu'na sevk ediliyor
- Tarihçi Yusuf Halaçoğlu'ndan şok iddialar
- TBMM'de 'Etki Ajanlığı' düzenlemesi tartışılacak: Amaç m
- Pera Palas'ta Atatürk Müze Odası
- İmamoğlu’ndan 10 Kasım paylaşımı!
- Donald Trump'ın yeniden başkan olması dünya ekonomisini
En Çok Okunan Haberler
- Op. Dr. Dericioğlu başında poşetle ölü bulundu
- 500 bin TL'nin aylık getirisi belli oldu
- Suriyeliler memleketine gidiyor
- Yaş sınırlaması Meclis’te
- Marmaray'da seferler durduruldu!
- Suriye'de herkesin konuştuğu ölüm listesi
- İlber Ortaylı canlı yayını terk etti!
- Apple'dan 'şifre' talebine yanıt!
- Erdoğan'dan işgale 'isimsiz' tepki
- Suriye'nin yeni başbakanından ilk açıklama