\n\n\n

İsrail ile olan diplomatik ilişkilerde sorun yaşadığımız bugünlerde İsrail’in dünya ekonomisindeki yerini analiz etmek iki ülkenin ileride nasıl tavır alacağına ışık tutacak ve biraz da kayıkçı kavgası olduğuna bizi inandıracaktır.

14 Mayıs 1948 yılında kurulan ve parlamenter demokrasi ile yönetilen İsrail 20 bin 770 km2 yüzölçümü (440 km2 alanı sularla kaplı), 273 km kıyı şeridi, 8 milyona yaklaşan nüfusuyla Lübnan ve Mısır arasında bulunan küçük, ama dünyada etkisi büyük bir ülke. Nüfusu yüzde 75.6’sı Yahudi, yüzde 16.2’si Müslüman, yüzde 2’si Hıristiyan, yüzde 1.7 Dürzi ve yüzde 3.8’i de diğer dinlere tabi olanlardan oluşmaktadır.

2010 verilerine göre GSYİH’si 219.4 milyar dolar (dünya sıralamasında 52’nci). GSYİH’nin yüzde 2.4’ünü tarım, yüzde 32.6’sını sanayi, yüzde 65’ini hizmetler sektörü yaratmaktadır. Kişi başına milli geliri 29 bin 800 dolarla dünyada 46’ncı, yoksulluk sınırı altında yaşayanlar nüfusun yüzde 23.6’sı; yoksulluk sınırı günlük 7.30 dolar. İşgücü 3.4 milyon, işsizlik oranı yüzde 6.7, enflasyon oranı yüzde 2.7 olan İsrail küçük olmasına rağmen ekonomisi dünya sıralamasında önemli bir yer tutmaktadır.

Bütçe gelirleri 61 milyar dolar, bütçe giderleri 69 milyar dolar olan İsrail kendi elektriğini üretmekte 54.5 milyar kWh olan üretimden 46.4 milyar kWh kendisi tüketerek 2 milyarını ihraç etmektedir.

Petrol yönünden sıkıntılı durumdaki İsrail’in petrol çıkan bölgelere iştahı ve Gazze ablukasının petrole bağımlılığından da kaynaklandığını söyleyebiliriz. Günde 3 bin 806 varil üreten İsrail 231 bin varil/gün tüketmekte; günde 318 bin 900 varil ithal etmektedir. Doğalgaz ithalatçısı ve ihracatçısı olmayıp günde 1.19 milyar cu m üretip tüketmektedir.

Sanayisi şu sektörlerden oluşmaktadır: Yüksek teknoloji ürünleri (havacılık, iletişim, bilgisayar destekli tasarım ve üreten de dahil olmak üzere, tıbbi elektronik, fiber optik), ağaç ve kâğıt ürünleri, potas ve fosfat, gıda, içecek ve tütün, kostik soda, çimento, inşaat, metal ürünleri, kimyasal ürünler, plastik, elmas kesme, tekstil, ayakkabı.

Hammadde, askeri ekipman, yatırım malları, ham elmas, yakıt, tahıl, tüketim malları ithal eden İsrail’in ithalatı yaklaşık 58 milyar dolar (dünya sıralamasında 46’ncı), makine ve teçhizat, yazılım, elmas, tarım ürünleri, kimyasallar, tekstil ve konfeksiyon ihracatının toplamı 56 milyar dolar. En fazla ihracatı ABD’ye yapmakta (yüzde 35), yüzde 12.3 oranı ile de ithalatında ABD birinci sırada bulunmaktadır. Cari işlemler dengesi 6.7 milyar dolar fazla ile dünyada 29’uncu sırada yer almaktadır.

106 milyar dolar dış borcu bulunan İsrail’e 78 milyar dolar doğrudan yabancı sermaye yatırımı gelmiştir.

GSYİH’sinin yaklaşık yüzde 8’ini askeri harcamalara ayıran İsrail bu bakımdan dünyada 6’ncı sırada yer tutmaktadır. Yahudi ve Dürzilere askerlik zorunludur. 120 bine yakın askeri bulunan İsrail’in rezerv ordusu (hemen askere alınabilecekler) 3 milyon kişi civarındadır.

Türkiye ile İsrail arasında dış ticaret hacmi 2000 yılından itibaren 1 milyar dolar mertebesinden 3 milyar dolar mertebesine yükselmiştir. AKP döneminde İsrail ile dış ticaret dengesi sürekli artmıştır.

Ekonomi Bakanlığı verilerine göre 2011 Ocak-Temmuz ayı itibarıyla aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere geçen yılın aynı dönemine göre dış ticaret hacminde artış vardır.

İsrail’e ihraç ettiğimiz ürünlerin içinde demir ve çelik, motorlu kara taşıtları, traktör, elektrikli makine ve cihazlar, nükleer reaktör ve kazanlar önemli yer tutarken, ithalatımızda plastikler, petro kimya ürünleri önemli yer tutmaktadır. İsrail’den askeri ürünler ithalatı ciddi bir tutarda değildir.

Türk inşaat firmaları çok fazla proje alamamaktadırlar. Toplam proje bedeli 580 milyon dolardır.

İsrail ile Türkiye arasında Serbest Ticaret Anlaşması, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması, Ticari, Ekonomik, Sınai, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması vardır.

Gördüğünüz gibi küçük bir ülke, ama boyundan büyük işler yapmakta. Bu da dünyadaki tüm ülkelerdeki Yahudilerin çok önemli noktalarda bulunmalarından ve dev çokuluslu şirketlerin sahipleri olmalarından kaynaklanmaktadır.