Fenerbahçe averajla şampiyon olunca Trabzonspor Başkanı Sadri Şener “Para şampiyon oldu” derken futbolun ekonomisinin ulaştığı boyutu vurgulamak mı istedi, yoksa şampiyon olabilmek için çok para gerektiğini mi ima etti, bilemiyoruz ama bir gerçek var ki, futbolumuz Türk ekonomisi içinde her yönden ele alınması gereken bir öneme ve büyüklüğe ulaştı ve bunu tartışmak ve analiz etmek de şart oldu.

Futboldan bu yıl kulüplerin aldığı yayın gelirleri 510 milyon TL. Bunun 230 milyon TL’lik kısmı başarı (performans) primi olarak,180 milyon TL’si lige katılım payı olarak dağıtıldı. Şampiyon Fenerbahçe 63 milyon TL, Trabzon 49 milyon TL pay aldı. Bu yıl çok kötü sezon geçiren Galatasaray bile 39 milyon TL gelirle dördüncü sırada. Beşiktaş 41 milyon TL ile üçüncü sırada.

Fenerbahçe forma reklamlarından 9, stadyum hasılatından 46 milyon, Fenerium mağazalarından 40 milyon, İddaa’dan 2 milyon dolar kazandı. Yani 100 milyon dolara (150 milyon TL) Şampiyonlar Ligi’nden de kazanacağı 10 milyon Avro (20 milyon TL) eklendiğinde ciddi bir gelir toplamına ulaşılıyor. Trabzon’un da toplam gelirinin 120 milyon TL’yi aşması bekleniyor.

Peki bu durumda kim şampiyon oldu? Tabii ki para. Gelişmesini tamamlamış ülkelerde din kadar önemli olan futbolun ne denli büyük ekonomi yarattığı ve toplum üzerindeki büyüsünü anlatmak için bu rakamlara bakmak yeterli.

Dün gece yollara dökülen Fenerliler hangi siyasal düşüncede olurlarsa olsunlar Fener sevgisinde birleşirken paranın şampiyonluğunu aslında kutsuyorlardı. Onların bu sevgisinin yarattığı talebin paraya tahvili sonucunda bu rakamların ortaya çıkması umurlarında değildi.

Dünyada 250 milyar dolara yaklaşan futbol pastası var. Bunun üçte ikisi Avrupa’da oluşuyor. Türkiye’nin nispi payı yüzde 4, yani 1 milyar dolara yaklaşıyor. İngiltere yüzde 22’lik bir pay ve 2.5 milyar Avro bir payla birinci ülke.

Türk futbol pazarı 2000 yılından itibaren devamlı artış gösteriyor. AKP reklamlarında aslında olması gereken bir husus da bu: “Futbol pazarı bizden önce .... dolardı, şimdi 1 milyar dolar oldu; hayaldi, gerçek oldu!”

Peki pasta büyürken katma değer yaratıldı mı, Türk ekonomisine net katkı sağlandı mı? Bu soruya maalesef olumlu cevap vermek mümkün değil. Yaratılan gelirin yüzde 90’ına yaklaşan kısmı futbolcu ücret ve bonservislerine gidiyor. Ülkemizde yapılan yanlış transferler sonucu bu rakam her yıl artmış durumda. Geri kalan gelirler giderleri karşılamaya yetmiyor ve bu nedenle de ciddi borçlanmalar yapılıyor. Dört büyük kulübümüzün kredi borçlarının toplamı 1 milyar TL’ye yakın olarak tahmin ediliyor. Kulüplerimiz vergi ödemiyor. Torba yasa kurtarıcı oldu da uzun vadede de olsa ödeme yapacaklar.

Avrupa’da seyirci koltuk başına 4 bin dolar katma değer yaratılırken Türkiye’de bu rakam 400 dolar. Bu fark da bizim Avrupa’da neden başarılı olmadığımızın göstergesi olmaya yeter bir rakam.

Futbol pazarımızın önemli kulüpleri başkanlık sistemiyle yönetiliyor. Henüz kurumlaşma sağlanamamış durumda. Şirketleşme ve dernek konuları henüz rayına oturtulamadı. Şirketleşmenin her şeyi çözemeyeceği Galatasaray Kulübü’ndeki birleşmeyle görüldü.

Fon yönetimi iyi yapılamıyor. Bu yüksek gelirlere rağmen banka veya kişilere borçlar sona ermiyor. Yani Türk futbolunda kârlılık yaratılamıyor. Bu yaratılamadığı takdirde çılgın futbol sevgisinin paraya dönüşümünden futbolcular ve kulüplere mal ve hizmet fiyatlarını yükselterek aşırı kâr edenler ve aracılar kazanıyor.

Fenerbahçeliler şampiyon olduk diye sevinirken futbol pazarından pay alanlar seviniyor; Trabzonlular kaçan şampiyonluğa üzülürken, 120 milyon TL gelirden pay alacaklar seviniyor. Transferleri yapılacak futbolcu simsarları ellerini kavuşturup sırıtarak bekliyor.

Benim FB, Trabzon aşkıyla yanan vatandaşım, futbol pazarındaki bu hareketlerden hiçbir pay alamayacak, manevi bir hazla idare edecek. Türk ekonomisi ise bu canlı para değiş tokuşunu getirdiği kaynakların yer değiştirmesi dışında net katkı sağlamayacak.

Bu nedenle üretmeyen Türk ekonomisinde futbolun ekonomisinin bu rakamlara ulaşması hayaldi, ama gerçek oldu. Yaşasın çılgın futbol müşterileri.