“Bu filmin Ankara’da gösterime girmemesi ne kadar manidar!” diye yazmış bir okur, bir gazetenin internet nüshasındaki değerlendirmelerin altına.

Sembolik anlamda yapılmış, vurucu bir yorum.

İçim burkuldu…

Filmi seyrettiğinizde bu saptama, eminim sizin de içinizi burkacaktır.

“Cinsiyet eşitsizliğinde” dünyanın malum en azılı “kadın düşmanı rejimleriyle” aşık atan bir ülkeyiz.

Cinsiyet eşitsizliği endekslerinde; 134 ülkelik listenin altında 126. sırada yer aldığımızı bilmeyen kalmadı.

Bu, İran gibi ülkelerin dahi arkasına düşmek anlamına geliyor.

Kadınların ekonomik hayata katılımıyla fırsat eşitliğinde, daha da beter durumdayız.

“Ekonomik hayata katılım” söz konusu olduğunda, yerimiz daha aşağılarda… Listenin dibinin dibindeki 131. sıraya falan iniyor.

“Kadının Fendi”nin “Ankara’daki gösterimini”(!) konu eden okur; geri planda şüphesiz bu yürek daraltan gerçeğe işaret ediyor.

Orijinal adı “Made in Dagenham-We Want Sex” olan filmi halbuki tam da Ankara’da, “Kadın erkek eşitliğine inanmıyorum ki!” diyen Başbakan’la birlikte “ekonomimiz iyi olduğuna göre kadınların çalışması gerekmiyor” diyen bakanların izlemesi gerekiyor. Ama hükümet üyelerini bizde genelde “sinema” fikriyle yan yana getirmek dahi zor. Kendilerini sanırım en son bir “Kurtlar Vadisi” galasında sinemalarda görmüştük…

Gerçek hayattan alınan hikâye

Bu iç karartıcı girizgâhtan sonra “Kadının Fendi”ne dönecek olursak; film baştan sona “toplumsal cinsiyet eşitsizliği” üzerine verilen kadınların mücadelesini konu ediyor.

Londra’nın banliyölerinden Dagenham’da “Ford” fabrikasında çalışan 187 kadın; 1968 yılında “tarih yazan” bir grevle “eşit işe, eşit ücret” talep etmek için ilk defa meydanlara iniyor…

55 bin erkek işçiye karşın, Dagenham’daki fabrikalarında yalnız 187 kadın istihdam eden “Ford” yönetimi, bu beklenmedik tarihi hamle karşısında cin çarpmışa dönüyor…

“Ford”un İngiltere/Avrupa temsilcisi, apar topar bunun üzerine Harold Wilson liderliğindeki İşçi Partisi hükümetinin çetin ceviz “çalışma bakanı” Barbara Castle’ı görmek için Londra’ya geliyor.

Filmin en kilit sahnelerinden biri olan bu görüşmede, Amerikalı temsilci; “kadınların eşit işe eşit ücret talebinin; (tüm üretim zincirini etkileyecek tehlikeli bir teamül oluşturması hasebiyle) asla kabul edilmemesi gerektiğini” söylüyor.

Ford; Britanya hükümetinin çalışma bakanına kısacası Okyanus’un öte yanından kritik bir konuda “siyasi çizgi” dikte etmeye kalkıyor.

Bununla da yetinmiyor; istediği çizginin benimsenmemesi halinde, İngiltere’de üretimin durdurulacağını açıklıyor. Kısacası Bakanı, Ford fabrikalarının kapatılacağını söyleyerek “tehdit ediyor!”

Sokakta birbiri ardına gösteriler yapan hemcinslerini destekleyen bakanın buna yanıtı; “Halep oradaysa, arşın burada!” şeklinde oluyor. Ve “Dagenham” fabrikasında “erkeklerin yarı ücretine” çalışan kadınlar; yalnız mücadelelerini kazanmakla kalmıyorlar, İngiltere’de kanunlaşan “eşit ücret yasasının” da böylece temelini atıyorlar.

Jimmy Cliff’in insanın kanını kaynatan cıvıl cıvıl, neşeli; neşeli olduğu denli de devrimci olan şarkısı “You can get it if you really want it/Eğer gerçekten istersen sahip olabilirsin!” notaları eşliğinde yol alan hikâye, beyazperdeye gerçek hayattan taşınan bir senaryoya dayanıyor.

‘Haklar güce karşı savunulabilir!’

Yalnız hikâye değil, filmde rol alan kadınların bir kısmı da doğrudan, yakın dönemde kapanan “Hoover” fabrikasının işçileriymiş.

Film üzerinde çalışırken; ’68’deki tarihi “Ford eyleminde” yer alan kadın işçilerin öykülerine kulak veren ve dönemin çalışma bakanı Barbara Castle’ın anılarından yararlanan yönetmen Nigel Cole; günümüzde itibar edilmeyen “kadın-emek” konularında bir film yapmak ihtiyacını “40 yıl önceki bu mücadeleyi hatırlatma zamanı gelmişti!” diyerek açıklıyor ve sözlerine şöyle devam ediyor:

“Hükümetler ve güçlüler karşısında hakların savunulabileceğini anımsatmak istedim. Margaret Thatcher yerine Barbara Castle başbakan olsaydı, çok şey farklı olabilirdi!”

Yönetmenin gönderme yaptığı Thatcher-Reagan ikilisi yerine Castle-Reagan ikilisi, yerkürede farklı bir siyasi iklim oluşturabilir miydi bilemiyorum ama filmdeki “Castle” karakteri gerçekten çok etkileyici...

Sırf bunun ve ’68’in anıları için görmeye değer Nigel Cole’un filmi…

Modası, müziği, farklı siyaset yapma anlayışıyla; muhteşem bir nostalji fırsatı sunuyor “Kadının Fendi”.

Kaçırmayın.