“Sadece bu cümleyi kurabilmek için bir ömür verilebilir” diye yazmış Enver Aysever...

“Önce ekmekler bozuldu sonra her şey” dediğim için...

Yıl 1940’tı. Fırınların önünde bir ekmeğin dörtte birini alabilmek için bekleşiyorduk. İtile kakıla...

O günlerdeki ekmekler bir okkaydı. Savaş halinde yaşayan bir ülke idik. Ekmek bulmak bile bir sorundu. Ama bozulmamıştı daha... Bembeyazdılar, capcanlıydılar.

Saraçhanebaşı’ndaki fırındı akşamüstleri gidip günlük ekmeği aldığım...

Nerden esmişti, bu konuyu bir öykü gibi işlemek! Belki birazdan ekmeklerin bozulacağını düşünmüştüm. Giderek azalacağını, zor bulunur bir nimet olacağını...

Enver Aysever, kızı Nisan’a mektuplarda şöyle seslenmiş,

“Kızım ‘Önce Ekmekler Bozuldu’ diye yazan bir bilge kalemden, kitabına dair övgüyle iki cümle okumak ne demektir bilemezsin. İnsanlık ileri gidiyor mu, bilemem. Ustalar benim gibi anılıyor mu, bilemem. Ama kendi yaşam öykümde Oktay Akbal olduğu için yazıyorum belki. Daha ben yokken o ‘Önce Ekmekler Bozuldu’ diyebildiği için.”

Şu günlerde yine ekmekler üstünde oyunlar oynanıyor. İçeriği değiştiriliyor, boyu küçültülüyor, belki parası da...

Ben o öyküyü 18 yaşında yazdım. İkinci Dünya Savaşı’nın en kritik günlerindeydik. Her an biz de savaşa girdik, girecek durumdaydık. Korku, üzüntü, umutsuzluk içindeydik. Neyse ki İsmet Paşa vardı başımızda, savaş nedir bilen bir asker! Ne yaptı etti bizleri savaştan kurtardı.

O günlerin öyküsüdür o!.. Önce ekmeklerin değişmesi, ardından her şeyin altüst olmasının korkusunun serüvenidir.

Ne zaman ekmeklerde bir değişim olsa, boyu küçülse, parası artsa hemen benim öyküm hatırlanır. “Bozulmamış ekmeklerin olduğu bir dünya!..” istenir.

Aysever’in “Nisan’a Mektuplar”ında hepimizi etkileyen bir anlam var. Bir uyarı... Özellikle yeni kuşakların duyarlı dünyalarını Nisan’ın çizgileriyle de bizlere sunduğu için... Nisan daha küçük, ama dünyayı, yaşamayı erkenden anlamış... Güzellik, iyilik, doğruluk istiyor. Mutlu bir yaşam...

Hepimiz gibi, benim on sekiz yaşındayken yazdığım, bir türlü unutulmayan “Önce Ekmekler Bozuldu”nun, yıllar yıllar geçtikçe kendini daha etkince duyurması gibi...

Neyse, biz bu kez önce ekmekler bozulmadı, her şey de yerli yerinde duruyor, diyebilsek... Nasıl diyeceğiz, orası size düşer!..