Dikkatli okurlarımız da olmasa, yağma gündeminin yoğunluğu içinde kimi gizli kapaklı rant oyunlarından hiç haberimiz olmayacak.
Geçenlerde duyarlı bir mimarın “Bu yetkiden haberiniz var mıydı?” diyerek gönderdiği gazete kupürünü okuyunca neye uğradığımı şaşırdım. Yasayla bile mümkün olamayacak bir “kayırma” yetkisi, Vakıflardan Sorumlu Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’a sadece yönetmelik değişikiğiyle verilmiş. Haberde özetle deniyor ki:
“Vakıfların yönetmeliğine göre, restorasyon işlerini üstlenenler sözleşme bedelinin en çok yüzde 50 fazlasıyla işi tamamlamak zorundalardı. Şimdi bu sınırlama Bakan onayıyla kalkıyor; örneğin 1 milyonluk işe 5 milyon ödenebilecek.” (Hürriyet/gündem-21 Mayıs 2013)
Devam etmekte olan işler için de geçerli olacak bu görülmemiş kayırma, Başbakan Yardımcısı’nın onayıyla mümkün olabilecek!

Vakıf tahribatı

“Bir hizmetin gelecekte de devamını sağlamak için bağışlanan mülk ve paralar”a vakıf deniyor.. Eski hanlar, hamamlar, köprüler, çeşmeler, camiler, anıtsal binalar.. “vakıf eserler”ini oluşturuyor.
Bunlara bakmak, onarmak, kiraya vermek, gelirlerini yine koruma çalışmalarında kullanmak için kurulmuş Vakıflar Genel Müdürlüğümüze bağlı eserlerin sayısı yaklaşık 7500. Özellikle projelendirme, restorasyon (esaslı onarım) ve restitüsyonlarlar (yeniden canlandırma) bu işlerde deneyimli kabul edilen yüklenicilere “ihale” yöntemiyle yaptırılıyor...
Peki, vakıf eserlerinin onarımlarında gereken özen gösteriliyor mu; tarihsel mirasımız onca harcamalara rağmen “özgün”lüklerine saygılı şekilde yaşatılabiliyor mu?
Sorunun yanıtı için ne yazık ki “evet” denemiyor. Gerçi azınlıkta kalan kimi uygulamalarda başarılı sonuçlar alınabiliyor. Ne var ki “vakıf restorasyonu” denilince hemen tüm uzmanların ortak görüşü; “bilinçsiz ellerde, koruma adına tahribat”...
Çünkü vakıflara “iş yapan” yüklenicilerden çoğunun yeterli uzman kadroları yok. Yüzlerce, hatta binlerce yıllık eski eserler, deyim yerindeyse acemi ve duyarsız onarım ekiplerine teslim ediliyor; kültürel miras geri dönülemez yanlış uygulamaların kurbanı oluyor.
Tarihimizin böylesine özensiz bir kuruma, hatta birkaç kişinin insafına bırakılması; çağları aşıp günümüze gelebilen eserlerimizin tanımlanamaz bir sorumsuzluğa emanet edilmesi ne kadar hazin...

Asıl sorumluluk

Gelelim bu sorumsuzluktan sorumlu Arınç’ın yeni yetkisine...
Vakıflarda yıllardır süregelen asıl sorun “onarım adına tahribat”ken; bunun ise uzman olmayanların gerçekleştirdiği “bilinçsiz” ve “bilgisiz” uygulamalardan kaynaklandığını herkes biliyorken; vakıflara “bakan” Başbakan Yardımcısı’nın asıl görevi mirasımızı korumak adına cahil cühelaya para ödenmesini engellemek değil midir?
Arınç’a işte bu önlemi almak yerine aynı yüklenicilere “sınırsız para ödeme” yetkisini tanıyan yönetmeliği kim yazdı bilemiyorum. Ancak “yazdıran”ları görebilmek için, koruma adına perişan edilen eserlerimizdeki inşaat tabelalarında yazılı isimlere bakmak yeterli olsa gerek...
Üstelik yazanlar da, yazdıranlar da, hatta Resmi Gazete’de yayımı için onaylayanlar da “muhafazakâr”. Ne diyeyim, yazıklar olsun...