“Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Küba, Avusturya, Macaristan, Norveç, Makedonya, Bosna Hersek, Bulgaristan, Cezayir, Güney Afrika, Romanya, Rusya, Polonya, Moldova, Yunanistan, KKTC, Gana, Sırbistan, Kırgızistan...”

Bu liste, 3-5 Ekim günlerinde Kars’ta yapılan “4. Kafkas Kültürleri Festivali”ne katılan ülkelere ait...

Sadece “insanlık” ve “barış” duygularıyla gerçekleşen bu “evrensel kucaklaşma” günlerinde, Aktütün Sınır Karakolu’nda da “ayrılıkçı katliam” yaşandı...

Oysa “Kafkasya’da Ortak Geleceğimiz” için bir araya gelerek açılış gecesinde “Kardeş Türküler”i dinleyen herkes şunu söylüyordu: “Tüm kültürlerin türküleri, her türlü ayrılıkçılığın tarihsel yaşanmışlıklara ne denli aykırı olduğunun da en açık kanıtları...”

Hangi dilde “türkü” denince akla “öldürmek” gelebilir ki?

Hele Azeri, Ermeni, Gürcü ve Türk gençlerinin “duygu yüklü birliktelik”le sergiledikleri “halk oyunları” gösterisi, festivalin geleneksel “Kafkas İstikrar Paktına Doğru” hedefine dayanak olan “ortak uygarlık coğrafyası”nın kardeşlik coşkusunu yansıtıyordu.

İşte bu gerçekler Kars’ta sadece “kültür”le kanıtlanırken, Aktütün’de küresel sömürgeciliğin himayesindeki “ırkçı ve bölücü siyaset”in vahşeti yaşandı...

Kars insanlığın, Aktütün insanlık düşmanlığının merkezi oldu...

Nitekim festivale katılarak, Kafkas kültürlerinin anıtsal kenti antik “Ani”nin de Dünya Mirası listesinde yer alması gerektiğini belirten Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay demiş ki: “Artık insanlığın savaşa tahammülü yok; bütün gayretlerimiz kendi coğrafyamızda ve bütün dünyada barışı kalıcı kılmak içindir...”

Belediye Başkanı Naif Alibeyoğlu da heykel sanatçımız Mehmet Aksoy’un Kars Kalesi karşısındaki Üçler Mahallesi tepesinde yaptığı “İnsanlık Anıtı”nın anlamını şöyle özetlemiş: “Buradaki tarihi tabyalar da insanlık müzesi olacak; geçmişteki acıların bir daha çekilmemesi için, Ermenistan’daki Soykırım Anıtı’na karşılık insanlık anıtını yükseltiyoruz...”

“Malakanlar” için...

Kars’ın çağdaş aydınlardan Vedat Akçagöz’ün düzenlediği “Unutulan Barış Kültürü” sergisi ise festivalin anlamını daha da derinleştiren bir çalışma...

Çarlık Rusyası’nın istila “savaş”larına katılmamak için 1871’de kaçıp Kars’a yerleşen ve 1920’lerden sonra ülkelerine dönmeye başlayan “Malakan”ları anlatıyor... Karslıların kuşaktan kuşağa unutamadıkları dostlarını yine geçmişteki o büyük sevgi duygularıyla anmalarını sağlıyor...

Rusya’nın Minara Vodi kenti ile Kars’ın “kardeş” olduklarını ilan etmeleri de festivalin unutulmazları arasında yer alacak. Bakan Günay’ın başkanlığında sade bir törenle imzalanan “kardeşlik protokolü” için Rusya Eyaleti Kültür Bakanı ve Minara Vodi Belediye Başkanı Tamara İvanoskaya demiş ki;

“Bu festival Kafkasya’daki bütün halkların dostluk simgesi olacaktır. Yakın ve uzak gelecekte bizim dostluğumuz taş gibi kırılmaz ve çok sağlam olacaktır...”

TKB dayanışması

İşte bu özlemlerle gerçekleşen festivale “Somut Olmayan Kültürel Miras”ı ele alarak katılan Tarihi Kentler Birliği (TKB) de güz dönemi meclisini Kars’ın kahraman ilçesi Sarıkamış’ta topladı.

UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Arsın Aydınuraz’ın yönettiği panelde, somut olmayan mirasın da tarihi kentlerdeki “kimlikli çağdaş yaşam” açısından taşıdığı önem anlatıldı.

TKB’nin geleneksel “Birlik Meclisi Bildirgesi”nde ise ülkenin tüm kurumları Kars’la dayanışmaya çağrılarak özetle şunlar vurgulanıyor:

“Kars ve çevresindeki tarihsel yerleşmeler, Anadolu tarihinin vazgeçilmez değerleridir. Kültürel miras için öncelikle yörenin karşı karşıya olduğu kaynak sıkıntısını gidermek; devletle birlikte özel sektörün ve olanağı olan her kurum, kuruluş ve kişinin yurttaşlık görevidir...”

ekinci@cumhuriyet.com.tr