Parti içi demokrasi olsaydı değişmesi gerekenler, bugüne kadar zaten değişmiş olurdu. Şimdi yapılan tartışmalara gerek kalmazdı. Parti içi demokrasi, sürekli değişimin kapısını açık tutar. 

Çeşitli kaynakların parti içi demokrasi tanımlarında öne çıkan anahtar kavramlar şöyle:

Demokratik tüzük, katılımcılık, şeffaflık, hesap verilebilirlik, oligarşik eğilimlerin önlenmesi, yöneticiler ve adayların seçimlerle belirlenmesi, tabandan tepeye karar mekanizmaları, düşünme, konuşma, oy serbestliği, kapsayıcılık, sınırlı görev süreleri, fırsat eşitliği, merkeziyetçi olmayan yönetim, kontrol ve denge mekanizmaları, üyelerin önemi ve eğitimi.

Bu kavramlar beş başlıkta toplanabilir:

1- Eğitim: Parti içi eğitim üyelere değer verildiğini gösterir. Üyelerin sürekli yeni fikirlerle ve becerilerle karşılaşması, modern, dinamik bir parti oluşumuna katkıda bulunur. İyi eğitilmiş üyeler demokrasinin temelidir.

2- Örgüt: Örgütte görev tanımlarının, seçilme şartlarının, güç ilişkilerinin, kontrol ve denge mekanizmalarının açıkça belirtilmiş olması, her yöneticinin sınırlarını bilmesi, parti içi demokrasi için şarttır. Güç tek elde toplanmamalıdır.

3- Katılım: Üyeler yöneticileri ve adayları seçmede veya görevden almada söz sahibi olmalı, fikirlerini serbestçe ifade edebilmeli, bunun için gerekli ortamlar yaratılmalıdır. Toplumun her kesiminden, parti ideolojisini benimseyen kişiler, partide seslerini duyurabilmelidir.

4- Seçimler: Parti içi seçimlerde her düşünce temsil edilebilmelidir. En demokratik seçim yöntemleri araştırılmalı ve tüzüğe konmalıdır. 

5- İletişim: Parti içinde dikey, yatay iletişim kanalları açık olmalıdır. Yöneticiler ve milletvekilleri, üyelerle sık sık birlikte çalışmalı, temaslarını sadece samimi oldukları birkaç kişi ile sınırlamamalıdır. 

Bu kadar önemli olan parti içi demokrasi konusunda yöneticilerin isteksiz davrandığı görülüyor. Üyelerin de birçoğu farkında değil. Şimdiye kadar bir ilçe kongresinde, divan başkanının yasal olarak sorduğu “Seçim blok mu yoksa, çarşaf usulüyle mi olsun” sorusuna, bir delegenin kalkıp da “çarşaf olsun” diye el kaldırdığına şahit olan var mı? Demokrasi kelimesi, hak, eşitlik ve saygı kavramlarını içerir. Toplumumuzda, evde, okulda, işyerinde, trafikte birbirine saygılı davranışlar çok yaygın olmadığı için, gelişmiş genel bir demokrasi kültürü de pek yok. Anayasanın “Siyasi partilerin faaliyetleri, parti içi düzenlemeleri ve çalışmaları demokrasi ilkelerine uygun olur” diyen 69. maddesi gereği, CHP tüzüğünde yetersiz de olsa bazı demokratik maddeler var. Fakat tam uygulanmıyor. 

Tüzükte, demokratik seçim yöntemleri, parti içinde yükselme, seçilme kriterleri, görevde kalma süreleri gibi konular açıkça yazılmalı. Üyeler her düzeyde karar süreçlerine katılabilmeli. Partinin değerlerini benimsemiş eğitimli üyeler, partinin önde gelen savunucuları olurlar; aktivist, eğitmen, organizatör olarak parti içinde ve toplumda yararlı işler yaparlar. Böyle dinamik bir parti yapısıyla, toplumun beklentileri daha çabuk ve doğru algılanabilir, uygun çözümler bulunabilir.

DR. NEZİH OKUR

CHP PARTİ OKULU EĞİTMENİ