Yıllarca çağdaş değerlere sırtını çevirerek Türkiye’yi yönetenler ve sözde aydınlar bir ülkeyi felsefe, sanat ve kültürün yücelttiğini, Mustafa Kemal Atatürk’ün kültür devriminin ülkemizin geleceği için yaşamsal önem taşıdığını bir türlü kavramak istemediler.

34 yıl önce, 7 Haziran 1986 günü aramızdan ayrılan, epik tiyatro ve kabare oyunlarının öncülerinden değerli sanatçı, düşünür, yazar Haldun Taner bir yazısında şöyle demişti:

“Sanatçının, bir milletin ele güne karşı yüz akı olduğu gerçeğini ilk sezen devlet adamı Atatürk olmuştur. Sanat ve kültür Batı’da lüks sayılmıyor. Yüzyıllar boyu bireyin günlük yaşamına sinmiş, onun sökülmez bir parçası köklü bir ihtiyaç haline gelmiştir.”

Cumhuriyetin kazanımlarının hızla yok edildiği, değerler sisteminin alt üst olduğu bu duyarlı dönemde toplumumuzu çağdaş uygarlık düzeyine ulaştırmak temel hedefimiz olmalıdır. Felsefe, akıl zenginliği yaratan sanat ve kültür, çağdaş uygarlığın ölçüsüdür, yaşamın nöronlarıdır. Onlardan vazgeçemeyiz.

Çağdaşlıktan, sanat ve kültürden giderek uzaklaştığımız bu günlerde geçmiş yıllarda kimi yetkililerin “Evrensel kültür yoktur, opera toplumumuza mal olmamıştır, yağlı güreş toplumumuzun kültürüdür” şeklinde söylemlerini yeniden duyar gibi oluyorum.

KÜLTÜR KİRLENMESİNİN PANZEHİRİ BELLİ 

Goethe’nin bir sözü belleğimden silinmiyor. Çağdaş uygarlığın değerini anlamayanlara şöyle seslenmiş ünlü düşünür. “Her sabah küçük bir müzik parçası dinleyin, bir şiir okuyun, bir çiçek koklayın ve mümkünse mantıklı bir laf edin.”

Kültür kirlenmesine karşı her dem sesini yükselten, yüreğiyle gülümseyen, insan sevgisi ile dolu, Atatürk devrimlerini, bilimi ve sanatın değerini yaşamı boyunca savunan Cumhuriyet gazetesi başyazarı İlhan Selçuk bir yazısında “Çağdaş insan kimdir” sorusunu şöyle yanıtlamıştı:

“Savaş uçakları kentleri bombalarken tiyatro perdesini açan çağdaş insandır, hücum borusu çalmadan önce cephede türkü söyleyen çağdaş insandır, bir ömür boyu mahpuslukta şiir yazan çağdaş insandır, doksan yaşındayken güzel bir resim karşısında yaşamın tadını damağında duyan çağdaş insandır.”

Kültür kirlenmesinin, güzele düşmanlığın, çirkinliğin ve bayağılığın doruk noktasına ulaştığı günümüzde insanoğlu ancak sanat ve felsefeyle ruhunu kirlilikten arındırır. Sanat ve felsefe yaşamın nöronlarıdır.

DAVER DARENDE
EMEKLİ DİPLOMAT