Dünya üretiminin yüzde 70’ine sahip ve en kaliteli fındığı yetiştiren Türkiye’nin hâlâ uluslararası piyasalarda söz sahibi olamaması yıllardır üretici aleyhine olan oyunun sahneye konması, fındığın ucuza kapatılmasından kaynaklanıyor.  

Serbest piyasada korkulan oldu, fındık fiyatları 14 liraya kadar geriledi.
TMO’nun 16.5 lira taban fiyat açıklamasına karşın, Ordu ve Fatsa ticaret borsalarının tabelaya 15 lira yazması ile birlikte fiyatlarda üreticinin aleyhine düşüşler başladı. Hiç kuşku yok ki, dönüş hazırlığındaki gurbetçilerin ürünü hemen satmak istemesi tüccarların işine yarıyor. Ziraat odaları başkanları ile diğer meslek kuruluşları ihtiyaca göre fındık satılmasını, emanete bırakılmaması çağrısında bulunuyor. Bir süre beklenirse kışa doğru 20 liradan alıcı bulması kuvvetle muhtemel.

TMO oyunu bozdu
TMO’nun bu yıl talepleri dikkate alarak hasat başlamadan önce taban fiyatını açıklaması yıllardır oynanan oyunu, üreticinin mağdur olmasını engelledi.
Ancak, borsaların resmi fiyatın altında tabelaya yazması, borcu olanların ve gurbetçilerin erkenden elinden çıkarmak istemesi, üreticinin fındığı yeterince depolama imkânının olmaması fiyatları 14 liraya kadar geriletti. Oluşan 2.5 liralık fark öyle yabana atılacak gibi değil. Bir ton fındıkta 2 bin 500 lira daha az geçer üreticinin eline. Yoksul üretici için hatırı sayılır para.
Serbest piyasada oluşan düşük rakama karşı üreticinin bilinçli davranması gerekiyor. Acil gereksinimi dışında ürününü elden çıkarmaması şart. Piyasaya ne kadar çok fındık indirilirse tüccar da fiyatı o kadar düşürüyor. Zaten ağız birliği etmişlercesine belirledikleri rakamdan yukarıya çıkmıyorlar. Onlar da biliyor ihtiyacı olanların kendilerine geleceğini. Uluslararası tekel firmanın da oldukça işine yarıyor bu durum. Tüccarlar ucuza aldıkları fındığı piyasada rahatlıkla at koşturan tekel firmaya satacak. İşte böylesine bir kısırdöngü var üreticinin aleyhine.
Fındığın hak ettiği değerini bulabilmesi için TMO’nun alım işlemlerinde üreticiye kolaylık sağlaması kaçınılmaz. Randevu günlerini daha kısa süreye yayması, çok ucuz gerekçelerle fındığı almamasından vazgeçmesi, alım noktalarını artırması kuşkusuz oyunu bozacaktır. TMO üreticinin yanında olduğunu gecikmeksizin uygulayacağı önlemlerle göstermelidir.

Bilinçli tavır şart
Dünya üretiminin yüzde 70’ine sahip ve en kaliteli fındığı yetiştiren Türkiye’nin hâlâ uluslararası piyasalarda söz sahibi olamaması yıllardır üretici aleyhine olan oyunun sahneye konması, fındığın ucuza kapatılmasından kaynaklanıyor.
Aslında bu olumsuz duruma siyasi iktidara mensup milletvekilleri bir an önce el koymalı. Taban fiyatın erken açıklanması için gösterdikleri çabayı, emeği, ucuz fiyat politikası karşısında da ortaya koymalarını bekliyor üretici. Uzaktan izlemeyip bizzat el atmaları şart. Nedense sesleri çıkmıyor. Fındık fiyatları giderek düşüyor AKP ve MHP’li vekillerden ses yok.

Önemli sorumluluk
Ucuz fiyatın kırılmasında TMO’nun yanı sıra Fiskobirlik’e de önemli görev düşüyor. Giderek eski günlerine dönmeye başlayan kurumun açıklanan taban fiyat ve üzerinde alım yapması üreticiye özgüven sağlayacaktır. Fiskobirlik Başkanı da sezon başı üreticiyi mağdur etmeyeceklerini açıklamıştı. Umarım güçleri oranında fındıkçıya sahip çıkarlar.
Sonuçta, fındıktaki kara tablonun giderilmesini, yeniden sahneye konulmak istenen oyununun bozulmasını bilinçli satım yapacak üretici, TMO ve Fiskobirlik üçlüsü sağlayacaktır.

Şükrü KARAMAN
Gazeteci