SP ve İYİ Parti’nin şimdi ortaya dökülen eleştirilerinin aksine ittifak konusunda CHP’ye teşekkür etmekten başka söyleyecek sözleri olmamalı. Ancak CHP seçmeninin parti yönetimine söyleyecek çok sözü olmalı

24 Haziran 2018’de yapılan seçimlerde seçim sistemi partilerin ittifak halinde seçime katılmalarına olanak sağladı. Bu nedenle AKP ile MHP arasında “Cumhur İttifakı” kurularak TBMM’de sandalye dağılımı açısından kazançlı sonuçlar elde edildi.
Muhalefet partileri ise “Millet İttifakı” adıyla CHP-İYİ Parti- Saadet Partisi ve Demokrat Parti’den oluşan dörtlü bir ittifakla seçime katıldı. Bu ittifaka “sıfır baraj” formülüyle tüm partiler alınmış olsaydı kuşkusuz TBMM’deki tablo muhalefet lehine daha farklı sonuçlar verecekti.

İYİ kazanç
YSK’nin açıkladığı kesin sonuçlara göre 24 Haziran seçimlerinde Millet İttifakı partilerinden CHP yüzde 22.65, İYİ Parti yüzde 9.96 ve SP yüzde 1.34 oy aldı. Oy dağılımına basit bir mantıkla baktığınızda eğer Millet İttifakı olmasaydı, İYİ Parti ve SP milletvekili çıkaramayacak ve TBMM’de temsil edilemeyecekti.
İYİ Partililer başlangıçta bu ittifaka CHP ve SP yüzünden oy kaybederiz diyerek olumsuz bakmışlar daha sonra ittifaka katılmışlardı. İYİ Parti’nin Millet İttifakı’na katılmasıyla oy mu kazandığı yoksa oy mu kaybettiği ancak saha araştırmasıyla ortaya çıkabilir. Çünkü İYİ Parti yeni kurulmuş bir parti olup geçmiş seçimlerde aldığı oy olmadığından kıyaslanması mümkün değil.
SP ise 7 Haziran 2015 seçimlerinde yüzde 2.1 oy alırken, 1 Kasım 2015 seçimlerinde yüzde 0.7 oya ulaştı. 24 Haziran 2018 seçimlerinde ise oy oranı yüzde 1.34. Yani SP, AKP’den beklediği oy akışını sağlayamadı, CHP listesinden 2 milletvekilini parlamentoya sokarak aslında en kazançlı parti olarak çıktı. SP’nin Millet İttifakı’na sağladığı ek oyla kazandırdığı iki milletvekili var. O neden Millet İttifakı açısından SP’nin sağladığı artı bir faydadan söz edilemez.
İyi Parti özellikle Kütahya, Karabük, Yozgat, Kahramanmaraş, Nevşehir, Elazığ, Kırşehir vb. illerde aldığı oylarla CHP’ye bir milletvekili kazandırdı. Aynı şekilde İYİ Parti CHP’den gelen destek oylar sayesinde Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya, Edirne, Isparta, Aksaray, Mersin, Kocaeli, Muğla,Tekirdağ, Eskişehir illerinde en az birer milletvekili çıkardı. Yani Millet İttifakı’nın en kazançlı partisi İYİ Parti oldu.

Ve kaybeden
CHP’nin durumuna gelecek olursak, 7 Haziran 2015 seçimlerinde yüzde 25, 1 Kasım 2015 seçimlerinde yüzde 25.3 oy alan CHP’nin iktidarın yıpranmışlığından da faydalanarak, Muharrem İnce’nin sağladığı rüzgârla yüzde 26-27 oy alması beklenirken yüzde 22.65 oy aldığı görülüyor. Ankara 1. Bölge, Çanakkale, Tekirdağ, Edirne, İzmir vb gibi CHP’nin kalesi olan bölgelerde İYİ Parti ve HDP’ye oy kaymaları olduğu gözleniyor. CHP olağan koşullarda eski oyunu korusaydı zaten 50 milletvekili artışından 13 milletvekili olarak pay alacak ve 145-146 rakamını yakalayacaktı. Şimdi SP kontenjanını çıktığımızda CHP’nin 144 milletvekili kalıyor. Bu nedenle Millet İttifakı’ndan CHP’nin sağladığı bir kazanç yok.

HDP etkisi
HDP’nin barajı aşamama ve bu oyların iktidara sayılacağı korkusu, bazı CHP seçmenini HDP’ye oy vermeye yöneltti. Ancak HDP’ye giden oylar yanı sıra İYİ Parti’ye de özellikle bazı illerde milletvekili listesi hoşnutsuzluğundan olsa gerek oy kaydığı görülüyor. Bu durumda CHP yönetiminin 50 milletvekili artışı, iktidarın yıpranmışlığı, yaşanan ekonomik sıkıntılar ve Muharrem İnce rüzgârını parti lehine kullanamadığını gösteriyor.
Özellikle önseçim yapılmadan parti yönetimince belirlenen adaylara olan tepki ve HDP’nin barajı aşamaması sendromu, CHP’den HDP ve İYİ Parti’ye oy kaymasına neden oldu. HDP’nin barajı aşma sorunu ve Millet İttifakı olmasa CHP’nin yüzde 25- 26 oy alması olasıdır. Bu durum zaten CHP’nin 145-150 arasında milletvekili kazanmasını sağlayacaktır. Dolayısıyle CHP Millet İttifakı’nın en fedakâr ve en zararlı çıkan partisi oldu. Özellikle SP ve İYİ Parti’nin şimdi ortaya dökülen eleştirilerinin aksine bu konuda CHP’ye teşekkür etmekten başka söyleyecek sözleri olmamalı. Ancak CHP seçmeninin parti yönetimine söyleyecek çok sözü olmalı.  

FARUK GÜÇLÜ Doç. Dr., emekli öğretim üyesi