Son zamanlarda Karabağ’daki olaylar gerilimin yükseleceğini işaret etmektedir. Olayların sebebi 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan-Ermenistan-Rusya arasında imzalanan ateşkes anlaşması sonrası Karabağ’ın belirli bölgesine geçici süreliğine konuşlanan Rus Barış Gücü’nün hâlâ anlaşmanın bazı maddelerini uygulamamasıdır. Rus Barış Gücü yasadışı Ermeni silahlı gruplarını bölgeden çıkarmamış, bu grupların ateşkesi ihlal etmelerine sessiz kalmıştır. Rusya’nın Laçin Koridoru ile Karabağ’a silah taşıması, Rus Barış Gücü’nün kendi resmi raporlarında geçici konuşlandıkları bölgedeki Azerbaycan illerini uydurma Ermeni isimleriyle ifade etmeleri, Rusya’da yaşayan Ermeni asıllı milyarder Ruben Vardanyan’ın Karabağ’a gönderilmesi, Rusya Savunma Bakanlığı’nın bölgedeki yasadışı Ermeni silahlı gruplarını “Dağlık Karabağ silahlı güçleri” diye belirtmesi Rusya’nın 10 Kasım 2020 ve Azerbaycan ile 22 Şubat 2022 tarihinde imzaladığı müttefiklik anlaşmasına uymadığının göstergesidir. Bu adımlara Azerbaycan sert cevap verse de Rusya, provokasyonlarını devam ettirmektedir.

RUSYA’NIN AMACI NEDİR?

Türkiye’nin bugünlerde Suriye’deki YPG/PYD terör örgütlerine karşı kara harekâtı konuşulurken Karabağ’da yasadışı Ermeni silahlı birliklerinin provokasyonlarının artması, Rusya’dan Türkiye’ye karşı mesaj olarak değerlendirilebilir. Rusya’nın Karabağ’da çözümsüzlüğü sürdürmesinin sebeplerini şöyle özetleyebiliriz: 1) Bölgede varlığını devam ettirmek ve AB’nin bölgede barış arabuluculuğunu önlemek, 2) Rusya-Ukrayna savaşı sonrası enerji krizi yaşayan AB’nin Rus gazına alternatif olarak Azerbaycan ve Orta Asya Türk cumhuriyetlerinin enerji kaynaklarına yönelmesi sonrası AB ile Türk cumhuriyetleri arasında enerji işbirliğini önlemek, 3) Türkiye ve Azerbaycan’ın güçlü ilişkilerini ve Türk Devletler Teşkilatı’nın Avrasya’da artan gücünü önlemek.

Ermenistan’a bu gerilimde büyük destek aynı zamanda İran, Fransa ve ABD’den gelmektedir. 1990’lı yıllardan itibaren Ermenistan’a destek olan İran geçen yıl olduğu gibi son aylarda da Azerbaycan’a karşı tehditlerini iyice artırmış ve Azerbaycan sınırında askeri tatbikatlar yapmıştır. Büyük bir iç karışıklık yaşayan İran’ın tehditlerine Azerbaycan sert tepkiler vermiş, İran sınırında askeri tatbikat yapmış ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından İran’daki Azerbaycanlıların hak ve hukuklarının korunmasının takipçisi olacaklarına dair açıklamalar gelmiştir. Batı’da ise Ermeni lobisinin güçlü olduğu Fransa açık olarak Ermenistan’ı desteklemekte, Fransız Ulusal Meclisi Azerbaycan’a karşı yaptırım kararları almakta ve AB’nin de bu yaptırımlara katılmasını istemektedir. Ancak enerji krizi ile karşı karşıya kalan AB’nin günümüz şartlarında bunu desteklemesi mümkün gözükmemektedir. ABD’den de eylül ayında Nancy Pelosi’nin Erivan’ı ziyaret etmesi ve bazı ABD Senato üyelerinin Azerbaycan karşıtı ifadeler kullandığı görülse de Rusya-Ukrayna savaşına dikkati yönelen ve Çin ile Tayvan gerilimi yaşayan ABD’nin Ermenistan’ı ne kadar destekleyeceği de soru işaretidir.

Karabağ’daki bu gelişmeler Azerbaycan’ın bölgeye yeni askeri operasyon yapması ihtimalinin yüksek olduğunu göstermektedir. Savaş sonrası zaman zaman ayrılıkçı Ermenilere karşı terör operasyonları yapan Azerbaycan son bir operasyonla ayrılıkçı yapıya son verebilir.

VUSAL HASANZADEH

DOKTORA ÖĞRENCİSİ