Altı partinin temsilcilerinden kurulu Anayasa ve Yasal Reform Komisyonu üyelerinin hazırladığı Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi 28 Kasım günü “şimdi demokrasi zamanı” sloganıyla kamuoyu ile paylaşıldı. 

Bu büyük bir adım ama son değil. Artık yollara düşerek, il il gezerek hem öneriler anlatılacak hem de konunun uzmanları, meslek örgütleri, sivil toplum kuruluşları, sendikalarla görüşülerek fikirleri alınacak.

12 EYLÜL KALIPLARI

Öneriyle, mevcut cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi denilen tek adam rejimi ve aynı zamanda 12 Eylül’ün güçsüzleştirilmiş parlamenter sisteminin dar kalıpları reddediliyor. Darbe hukukunu temsil eden zihniyet kırılıyor. Bunun temsili ise insan onuru ile sağlanıyor. 

Önerinin 12. maddesi şöyle başlıyor: “İnsan onuru dokunulmazdır ve anayasal düzenin temelidir. Devlet, insan onuruna saygı göstermek ve onu korumakla yükümlüdür.” Bunun üzerine 13. maddedeki “hürriyet esas, sınırlama istisnadır. Tereddüt halinde yorum hürriyet lehine yapılır” hükmü eklenince artık bir dönemin sona erdiği söylenebilir.

Meclis’in en temel görevi olan yasama, bir siyasi partinin genel başkanı da olan yürütme tarafından gasp edilirse orada demokrasi olur mu? Yargı üzerinde yine aynı yürütme tahakküm kurarsa orada hukuk, adalet olur mu? Peki, adaletin, hukukun ve demokrasinin olmadığı yerde gelişme, üretim, yatırım olur mu? İşte bu nedenle güçlendirilmiş parlamenter sistem iş, aş ve refah demektir. Bunları sağlamak için neler mi yapılacak:

GAZİ MECLİS GÜÇLENİYOR

• Partili Cumhurbaşkanlığı dönemi son erecek.
• Yapıcı ve kurucu güvensizlik oyuyla bir hükümeti düşürmek zor, kurmak kolay olacak.
• Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulu ayrı olacak. Adalet bakanı ve müsteşarı Hâkimler Kurulu üyesi olamayacak.
• Savunma makamı ve avukatlar ilk kez güçlü biçimde anayasada yer alacak.
• Türkiye’nin taraf olduğu bir uluslararası anlaşmadan çekilme için TBMM’nin uygun bulması koşulu getirilecek. 
• OHAL KHK’leri son bulacak. 
• YÖK kaldırılacak. Yerine üniversitelerin akademik, idari ve mali özerklikleri ihlal edilmemek kaydıyla planlama ve koordinasyon kurulu, Yükseköğretim Üst Kurulu kurulacak. 
• Belediye başkanlarının keyfi biçimde görevden alınmasına son verilecek. İçişleri bakanının değil, Danıştay’ın oluruyla sadece 6 aylık görevden uzaklaştırma söz konusu olacak.
• Siyasi parti kapatma zorlaşacak. Kapatma davasının açılabilmesi, TBMM’nin beşte üçünün oyuyla alınacak izne bağlanacak.
• Affa uğramış olsalar bile kadına yönelik kasten yaralama suçundan hüküm giymiş olanlar milletvekili seçilemeyecekler. 
• Anayasa Mahkemesi’nin üye sayısı 15’ten 22’ye çıkarılacak. Üyelerden 20’sini TBMM, 2’sini cumhurbaşkanı seçecek. 

Bunlar 84 maddelik düzenlemenin sadece bir kısmı. Mevcudu reddeden, geçmişe dönmeyen, yeni bir başlangıç ve yeni bir inşa olan bu öneriyle dile getirilen şudur: Şimdi demokrasi zamanı! 

AV. MUHARREM ERKEK

CHP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI