60’lı yılların özgürlük ortamı içinde, Türk solu ülke siyasetinde ilk defa etkin olmaya başlamıştı. Bu hareketin ideolojik kaynağının belirlenmesi için 70’lerde sürdürülmüş olan tartışmaları saygı ile anmak gerekir; zira hiçbir ilerici hareket halkı ile ilişkisini ve toplumsal amaçlarını doğru temellere oturtmadan bir yere varamaz. Ancak Türk solu bu dönemden köklerini güçlendirerek çıkamamıştır. Elbette, bu sonucun arkasında talihsiz askeri müdahalelerin çok önemli yeri olduğunu unutmamak gerekir. Yeni sol kavramından anlaşılan ise 70’ler iç hesaplaşmasını aşarak güçlenmiş, güncel iç ve dış gelişmeler karşısında ülkesi ve halkı için umut olmayı başarabilmiş, dışlayıcı değil kapsayıcı bir ilerici hareket olmasıdır.
ULUSAL ÇÖZÜMLER
Günümüz dünyasına neoliberal Amerikan düzeni hâkim. 1980’lerden sonra geliştirilen bu ekonomik ve siyasi model sonucu oluşan gelir eşitsizliği ve iklim krizi olguları, Amerikalılar dahil tüm dünya halkları için yaşamsal tehlikeler olarak karşımızda. Sadece 2 bin 153 milyarder dünyanın nüfusunun yüzde 60’ının toplam servetinden fazlasına sahip. Dünyadaki sosyoekonomik diyalektik; halklar ve küresel ekonomik güçler, sömürülen ile sömürenler, insanca yaşamak isteyenler ile onların bu hakkını reddeden odaklar arasındadır. Özetle, başta kalkınmakta olan ülkeler olmak üzere, günümüzde tüm ülkelerin yaşadığı sorun ve tehditler uluslararasıdır ama hem tarih hem de mevcut konjonktür göstermektedir ki her ülke kendi ulusal çözümlerini esas almaya mecburdur.
İlerici hareketlerin amaca uygun ekonomik söylemi olması şarttır. Günümüzün ana akım ekonomi anlayışı 1950’lerden sonra Amerika’da geliştirilmiştir. Bu anlayış, ekonomilerde serbest piyasa mekanizmasının sağladığı düşünülen genel bir dengenin varlığını öngörür. Dışarıdan bir devlet müdahalesi olmaz ise bir şok veya bir kriz yaşansa bile bu kararlı denge hali ekonomiyi tekrar yoluna sokar. Dengeli büyüme odaklı bu ekonomi, gelişmiş Batı ekonomileri için tasarlanmış olduğundan bizim gibi kalkınmasını henüz tamamlamamış ülkeler için yetersiz ve uyumsuz yönleri çoktur. Yeni solun ülke kalkınması için doğru ekonomi politikalarını oluşturabilmesi ancak ekonomiyi gerçeğe uygun bir dinamik sistem olarak analiz edebilecek teorik donanıma sahip, pozitif bir ekonomi bilimi sayesinde gerçekleşebilir.
KALKINMA VE EŞİTLİK
Yirminci yüzyılın önde gelen devrimlerinden birinin eseri olan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu felsefesini belirleyen ilkelerin başında halkçılık gelir. Halkçılık, Cumhuriyetin demokrasi anlayışını ifade eder ve entelektüel kökü cumhuriyet Fransası’nın solidarizmine uzanır. Halkçılık kişi özgürlükleri ile sosyal adaleti bağdaştırmayı hedefler ama toplumsal eşitlik ve ülke kalkınması önde gelir. Zira halkçı Cumhuriyetin önceliği Anadolu halkının refahı ve Aydınlanmasındadır. 1940’lardan itibaren unutulmaya terk edilmiş olan bu hedeflere yönelmek için gücünü toplumsal uzlaşıdan alan yeni bir sola gerek vardır.
VAHAP SAMANLI
YÜKSEK İNŞAAT MÜHENDİSİ
