Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı, fotoğraf sanatçısı, siyasetçi Prof. Dr. Suat Çağlayan’ın (1948) edebiyatçılığı, sağlığın, umudun, barışın simgesi olan tarihsel zeytin ağacı ile başlayıp çocuklar için doğa ve hayvan sevgisi yüklü Ne Bilgesin Sen Zeytin Ağacı, Zeytin Kız ile Zeytin Nine, Büyük Kanatlı Küçük Mavi Kelebek, Umut, Özgür Arı Ramba, İyi Pençe, Sokak Kedisi Çerez adlı kitaplarla başladı.

TARİHLE BÜTÜNLEŞME

Yaşadıkça adını verdiği anılarıyla yakın tarihimize yolculuğa çıkan Çağlayan, Göç Yarası’nda Birinci Dünya Savaşı yıllarında emperyalist politikalar nedeniyle yaşanan göçü romanlaştırdı. 

Fındık Yaprağı’nda, Trabzon’daki köyünden çıkıp İzmir’e yerleşen bir kadının zorlu savaşımını anlattı: 

Tıbbiyeli Hikmet’te, Sivas kongresinde yaptığı konuşma ile belleklere kazınan askeri tıbbiye öğrencisi Hikmet’in (Boran) yaşamöyküsünü romanlaştırdı.

ANTİKÇAĞDAN BİLGELİKLER

“Tarihi romanların geniş bir hayal kurma şansı verdiği”ni söyleyen Çağlayan, Amazon söylencelerine kadar giderek İzmir’in en eski tarihini İmbatla Gelen Kadın Smyrna romanında aktardı. 

Sinopeli Diogenes’te, zengin bir aileden gelmesine karşın dünya nimetlerini elinin tersiyle iterek Sinop’ta bir fıçının içinde yaşayan, Büyük İskender’e “Gölge etme başka ihsan istemem” diyen, elinde fenerle güpe gündüz insan arayan Diogenes’i anlattı.

Aristonikos’la tarihin ilk köle ayaklanmasını günümüze getiren Aristonikos’la buluştuk. 2 bin yıl öncesinin Pergamon Krallığı’nda Athena Tapınağı’nın, Zeus Sunağı’nın, heykel okullarının, Bergama Kütüphanesi’nin kuruluşuna, parşömenin bulunuşuna, o dönemin Efes, Bergama, Leukai’sine (Çiğli-Menemen arasındaki antik kent: Güneş Ülkesi) tanık olduk. 

HİPOKRAT’IN ROMANI 

Hekimlik Tanrısı Askleipos’un soyundan gelen hekimi Herakleides’in oğlu Hipokrat, babası tarafından hekim olarak yetiştirilir.

Hekimliğin basit bir meslek olmadığını öğrenen Hipokrat, kendini geliştirmek için yaşadığı Kos’tan İtalya’ya gidip Alkmayon’dan iki yıl ders alır. 

Hekimin değil hekimliğin kutsal meslek olduğunu belleğine kazır. Tanrısal dokunulmazlığı olan Asklepiades türü hekimlikle etik dokunulmazlığı olan hekimlik arasında sıkışıp kalır. Rahip olmayanlar, kadınlar hekimlik yapamayacak mıdır? O bir bilim insanıdır ve henüz geleneklere karşı çıkacak gücü yoktur. 

Tek derdi hekimliktir. 

Hastalığın, hasta hekimle birlikte olursa yenileceğini, doğanın iyileştirmesine şans verilmesi gerektiğini düşünür. 

“Yaşadığımız her şeyden yazgımızı sorumlu tutarsak, aklımıza karşı haksızlık yapmış olmaz mıyız?” (s.66) der.

Akılcı hekimliğin uygulandığını, hastalıklara göre tedavi yapıldığını, bir tür uzmanlaşma olduğunu, yoksullara ücretsiz bakıldığını öğrendiği Knidos’a gider. Diyonisos Şenliklerine tanık olur, Eurifon’la her konuyu tartışır. 

Hekimliğin hem sanat hem felsefe olduğunu belleğine kazır. 

Halikarnasos’ta sıtma salgınıyla savaşır. Hekimliğin iki bin yıl ilerde olduğunu duyduğu Mısır’da tıp okullarında iki yıl boyunca hastalıklarla ile ilgili uzmanlaşmayı, ameliyatları öğrenir. 

Peleponez savaşlarında yaralılara bakar ve Perikles’in sağlık danışmanı olur. Üzerinde başının olduğu para bastırılır. Sokrates ve Herodot’la tanışır, konuşur, tartışır. 

Veba salgınını yaşar ve üç yıl sonra Kos’a dönerek bilgilerini bir kitapta yazmaya başlar.

Hekim Andı’na son biçimini verdikten sonra Teselya’ya göçer...

*

Aydın kırımının bir parçası olarak hekimlere kıyıldığı şu günlerde, Suat Çağlayan’ın yeni çıkan kitabı Hipokrat’ın Romanı’nı (Bilgi Yayınevi) okumak iyi geliyor.