Büyük Oğul Efsanesi’ni yazarken, Tonguç Baba’nın daha yaşarken efsane olduğunu düşünmüştüm.

Yaşarken efsane olmak, insan olmayı başarmış, başkalarına insan olabilmenin yolunu yordamını öğretmeye kendini adamış olanlara doğanın ve toplumun en büyük armağanı. 

İnsan olma arayışının doruğa varışı.

BÜYÜK İNSANLAR

Türkiye’nin aydınlanmasına, özgürleşmesine, umudunu sürdürmesine, bağnazlığı aşıp sevgiyle buluşmasına öncülükleriyle varlıklarını sunan, ölümsüzleşen insanlarımız var. 

Bilgemiz Nasreddin Hoca, “Örse çekiç vuran biziz” diyen Yunus Emre, “Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır” diyen Köroğlu, “Dönen dönsün ben dönmezem yolumdan” diyen Pir Sultan Abdal, “Ferman padişahın dağlar bizimdir” diyen Dadaloğlu...

Vicdan, ses, çığlık olan büyük insanlarımız onlar.

VATAN VE ÖZGÜRLÜK ŞAİRİ 

Onların mirasçıları var yakın tarihimizde.

Yurdumuzda insan hakları bayrağını ilk kaldıran Namık Kemal, kendi kuşağına ve sonraki tüm kuşaklara özgürlük aşkını ve yurt sevgisini aşılayan bir mücadelenin de adı. 

Bir direnişi, özveriyi, yiğitliği antiemperyalist bildirge gibi oyunlaştırdı: Vatan yahut Silistre. 

Sürgüne gönderilse de o, vatan ve özgürlük kahramanı oldu, efsaneleşti: 

“Musırrım sabitim tâ can verince halka hizmette/ Fedakârın kalır ezkârı daim kalb-i millette/ Denir bir gün gelir de saye-i feyz-i hamiyette/ Kemal’in seng-i kabri kalmadıysa namı kalmıştır.”

(Israrlıyım, kararlıyım can verinceye kadar halka hizmette/ Fedakârın kalır anıları daima milletin kalbinde/ Vatan sevgisinin çoğaldığı bir gün gelir de denir/ Kemal’in mezar taşı kalmadıysa adı kalmıştır.)

 AYDINLANMAMIZIN ÖNCÜSÜ

Atatürk’ün “Bu yurdun ve ulusun uygar dünya ulusları arasında ün ve onurla yaşayabilmesi için gereken her şeyi düşünen, yazan, bu uğurda yaşamını feda eden büyük şairimizdir” dediği Tevfik Fikret, toprağımızdaki özgürleşme ve aydınlanma kavgasının bayrağını onurla taşıyıp Cumhuriyet aydınlarına aktarmayı başaran bir büyük öncü aydın. 

Karanlıkların içinde gördüğü ışığı yakalayıp insanlara sunan çağdaş Prometheus. 

Cumhuriyet devrimlerinin, o görkemli aydınlanma atılımımızın önde gelen esin kaynağı.

ATATÜRK VE SONRASI

Efsaneler birbirini doğurur.

Cumhuriyet ve devrimlerden önce Çanakkale Anafartalar’da destanlaşıp 19 Mayıs’la, Amasya Genelgesi’yle, Erzurum ve Sivas kongreleriyle, Kuvayı Milliye’yle, Meclis’le bayraklaşan Mustafa Kemal çağlar ötesine taşınacak olan efsanemizdir.

Toplumumuza Köy Enstitüleri sistemini armağan eden İsmail Hakkı Tonguç, onurumuz Nâzım Hikmet, Marko Paşa’nın yaratıcısı Sabahattin Ali, Bereketli Topraklar’ın çocuğu Orhan Kemal, Çağımızın Nasreddin Hocası Aziz Nesin...

Daha mı? Her biri efsane olan İnce Memed ve Yaşar Kemal, TÖS ve Fakir Baykurt, Cumhuriyet ve Pencere’si İlhan Selçuk, insanlığın düşünsel birikiminin sevdalısı Server Tanilli...

“Atatürkçü, Cumhuriyetçi, laik, antiemperyalist, bağımsız Türkiye’den yana, özgürlükçü, insan hakları savunucusu, terörün karşısında, yobazların, hırsızların, vurguncuların, çıkarcıların düşmanı” Uğur Mumcu...

“Üniversite ABD emperyalizmine karşı kavganın kalesi haline getirilmelidir” diyen Deniz Gezmiş, 68 gençliğinin mücadelesinin öncü genç önderi olarak, üniversite işgallerinde, “Tam Bağımsız Türkiye İçin Mustafa Kemal Yürüyüşü”nde, Filistin’e gidip gelmesinde efsaneleşti. 

68 Kuşağı’nın yaşarken efsaneleşen genç devrimcisiydi o.

*

Efsaneler geleceğe aktarılmazsa toplumların yaşamında boşluklar doğar. Çağdaş efsanelerimiz bugünlere taşındı, yarınlara taşınacak. Yeni efsanelerimiz doğacak. “Çılgın Türk”ün doğduğu gibi...