“Alternatif Nobel” olarak bilinen Doğru Yaşam Ödülü (Right Livehood Award) her yıl daha iyi bir dünya için çaba harcayan kurum ve kişilere veriliyor. Ağırlıklı olarak da insan hakları, özgürlükler, çevre ve barış için savaşım verenler arasında bir değerlen
dirme yapılıyor.
Bu nedenle 2016 yılında, gazeteciliği bir yaşam biçimi olarak benimsemiş olanların yayımladığı Cumhuriyet gazetesinin ve Cumhuriyet Vakfı Başkanı olarak benim ödüle değer görülmem onur ve gurur verici bir sonuç.
Hemen belirtmeliyim ki bu ödülü 92 yıllık yayın yaşamında Cumhuriyet gazetesine emek ve katkı verenlerden biri olarak ve onlar adına aldığımın bilincindeyim.
Bu ödülü, Türkiye’den 2012 yılında alan TEMA Vakfı Kurucusu Sayın Hayrettin Karaca’nın ardından almak beni daha da mutlu ediyor.
Cumhuriyet gazetesi, Türkiye Cumhuriyeti ile yaşıt sayılabilecek tek yayın organı. Kurucumuz Yunus Nadi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün çalışma arkadaşı. Kurtuluş Savaşı ile sonrasındaki kuruluş ve devrimler dönemlerinde yanı başında yer almıştı. Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu’da yayımlanan gazetesinin yayınına İstanbul’da yeniden başlaması ve adının Cumhuriyet olması da Atatürk’ün isteğiydi.
Cumhuriyet’i ikinci başyazarımız Nadir Nadi kurumsallaştırmış, Berin Nadi ile üçüncü başyazarımız, ustamız, ağabeyimiz İlhan Selçuk Cumhuriyet Vakfı’nı kurarak yaşamını güvence altına almışlardır.
Kurucu ve ilk başyazarımız Yunus Nadi’nin, Cumhuriyet’in 7 Mayıs 1924’teki ilk yazısında vurguladığı yayın ilkeleri, bugün Cumhuriyet Vakfı’nın kuruluş belgesinin “Başlangıç” bölümünde yer alıyor:
“Cumhuriyet bağımsız bir gazetedir. Cumhuriyet yalnız Cumhuriyet’in, bilimsel ve yaygın anlatımıyla demokrasinin savunucusudur. Cumhuriyet ve demokrasi fikir ve esaslarını yıkmaya çalışan her kuvvete karşı mücadele edecektir. Cumhuriyet, Atatürk devrim ve ilkelerinin açtığı ‘Aydınlanma’ yolunda laiklik ilkesinin toplumca benimsenmesi için çaba gösterecektir. ‘İnsan Hakları ve Temel Özgürlükleri Bildirgesi’ni demokrasinin evrensel anayasası olarak benimseyen Cumhuriyet, amaçlarına ancak Atatürk’ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı ve bütünlüğü kapsamında ulaşılacağını temel ilke sayar.”
Özetlediğim ilkeler, 92 yıl boyunca kuşaktan kuşağa sahiplenildi, ödün verilmemesine özen gösterildi. İnsan haklarına, kadın haklarına, düşünce ve basın özgürlüğüne, laiklik ilkesine en fazla önem veren gazete olma özelliğini koruya geldi.
Bu çabalar nedeniyle yazarlarımız öldürüldü, hapislere atıldı, saldırılara uğradı, can güvenlikleri tehlikeye girdi.
Darbeler, darbe girişimleri, sıkıyönetimler, olağanüstü haller yaşadık. Ama okurlarımızın bilgilenme hakkının kısıtlanmasına izin vermedik.
Ben gazetecilik yaşamımın 59’uncu, Cumhuriyet’e gelişimin de 53’üncü yılındayım. Bu sürenin toplam 45 yılı gazetecilik örgütlerinde yöneticilik yaparak da geçti. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nde (TGC) 8 yıl genel sekreterlik, 12 yıl başkanlık, Türkiye Gazeteciler Sendikası’nda da (TGS) 6 yıl genel başkanlık yapma onurunu yaşadım.
Ne yazık ki Türkiye, yasaların sınırlaması nedeniyle sansür, siyasal ve ekonomik baskılar nedeniyle de oto sansür sürecinden kurtulamadığı gibi her yıl daha da geriye düşüyor.
Basın özgürlüğü olmayan ülkede demokrasi olduğunu ileri sürenlerin varlığı ise trajikomik bir görüntü yaratıyor.
Cumhuriyet ve ben, yayın yaşamımızda ödüller aldık. Fakat daha iyi bir yaşam için çaba harcayanlara verilen “Doğru Yaşam Ödülü”nün çok çok özel bir önemi var.
Şu da bir gerçek ki özverili okurlarımız olmasaydı bu ödülü alamazdık.