Anlaşılıyor ki laik Cumhuriyet karşıtlarının Atatürk’e olan kızgınlıkları, aradan geçen 73 yılda törpülenmek bir yana, daha da artmış durumda.

Son 10 Kasım’ı da fırsat bilerek Atatürk’ün diktatörlüğünden girip demokrat olmamasından çıkarak görevlerini yerine getirmek konusundaki çabalarını gazetelerinde ve televizyon ekranlarında, ortamdan da yararlanarak sürdürdüler.

Cumhuriyet’in gerek sürekli, gerek konuk yazarları haksız iddiaları, dayanaklarını da anımsatarak gündeme getirdiler. Bana da bir başka açıdan anımsatma yapma görevi düştü.

***

1933 yılı Atatürk Cumhuriyetinin 10’uncu kuruluş yıldönümü.

İtalya’da faşizmin kurucusu Mussolini’nin iyice palazlandığı, Nazizmin kurucusu Hitler’in de anayasayı bile değiştirecek güce ulaştığı yıl. Meclisi yakarak gücünü katmerleştiren Hitler’e karşı, gücünü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden alan Atatürk’ü eleştirmek akıllara durgunluk verecek bir yaklaşım oluşturuyor.

Peki İtalya ve Almanya bu durumda da öteki Avrupa ülkeleri nasıl?

Sorunun yanıtını Matbuat Cemiyeti’nin 1933’te yayımladığı ‘Almanak’ın “Avrupa Devletleri ve Müstemlekeleri” başlıklı bölümünden aktaralım...

Belçika: Meşruti krallık. Müstemlekeleri: Belçika Kongosu, Ruanda.

Britanya İmparatorluğu: Hindistan dahil beş kıtada, tabi ülke, dominyon manda, sömürge olarak sınıflandırılmış 56 ülkenin 480 milyon insanını egemenliği altında bulunduruyor.

Danimarka: Meşruti krallık. İki müstemlekesi ve bir serbest bölgesi var.

Fransa: Cumhuriyet. 53 milyon insanın yaşadığı 18 ülkeyle o ülkelerin bölündüğü çok sayıda yönetim biriminden oluşan sömürgelere söz geçiriyor.

Hollanda: Meşruti krallık. Asya ve okyanusta 54 milyon insan barındıran dört müstemlekesi var.

Portekiz: Cumhuriyet. 9 milyon nüfuslu 10 müstemlekeyi yönetiyor.

***

İşte size 1933 yılının, daha doğrusu 1930’ların Avrupası’nın görünümü.

Kendilerine demokrat, ama sömürgelerini demir yumruklu genel valileri aracılığıyla baskı ve işkence altında yöneten ülkeler ve demokrat vatandaşları!

Onları demokrat sayıp Atatürk’e çatanlara ne demek gerektiğine siz karar verin.

***

Silah ve politika arkadaşlarından Kılıç Ali de “İstiklal Mahkemesi Hatıraları” adlı yapıtında, Menteşe Milletvekili Halil Bey’den (sonra Menteşe soyadını aldı. O.E.) İsmet Paşa ve Recep Bey’in (Peker) “bize ot yolduruyor” şikâyetlerine Atatürk’ün verdiği yanıtı şöyle anlatıyor:

“Davalarınızı, yapacağınız işleri, Meclis’te müdafaa edemeyecek vaziyette misiniz ki Halil Bey’in itirazlarından bana şikâyet ediyorsunuz. Meclis’te böyle doğruyu söyleyen ve yolsuzlukları telaffuz eden birkaç arkadaş da olmazsa ben söylediklerinizin hakikatini nasıl anlayayım?”

Halil Bey, kendisinden yakınmalar nedeniyle yenilenecek seçimlere katılmamaya karar vermiş ve Atatürk’e bir veda mektubu göndermişti. Mektubu okuyan Atatürk, Genel Sekreter Hasan Rıza Soyak’a “Halil Bey’e telefon ediniz. Kendilerinin Meclis’teki mesaisinden çok memnunum. Behemahal yine aramızda bulunacaklar ve kıymetli mütalaalarından istifade edeceğiz” demişti.

Kılıç Ali, diktatör(!) Atatürk için anılarının bu bölümünde şöyle anlatıyor:

“Tenkitlerden, itirazlardan, muhalefetten hoşlanır, bunlardan istifade etmesini bilirdi.”

“73 yıl sonraki eksikliklerimizden biri de bu yaklaşımın yokluğudur” desek yanlış olmaz diye düşünüyorum.