Geçen cumartesi, “Dünya Çevre Günü’ydü”... Bu amaçla, dünyada ve Türkiye’deki “çevre kirliği” olaylarına bugün de değinmeyi sürdüreceğim... Dünyadan sonra, gelelim Türkiye’ye...

***

Türkiye, 2020’de Avrupa’da en çok “plastik atık satın alan” ülke oldu ve “Son 16 yılda, Avrupa’dan Türkiye’ye gelen plastik atıklar 196 kat” arttı. İthal edilen çöplerin yarattığı sorunlar tartışılıyor. 

***

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile işbirliği yapan Ticaret Bakanlığı, “çevrenin korunması’” amacıyla, “etilen polimer - polietilen (plastik) atık ithalatını” yasakladı. 

“Polietilen”, kap, mutfak eşyası, kutu, tüp, boru, oyuncak kaplama, kabloların yalıtkan katmanları, ambalaj filmi, poşet, torba, plastik şişe yapımında kullanılıyor. 

***

Greenpeace’in (Yeşilbarış) raporuna göre geçen yıl, İngiltere’deki plastik atıkların yaklaşık yüzde 40’ı, Türkiye’ye ihraç edildi. Raporda, İngiltere’nin 2020’de Türkiye’ye ihraç ettiği plastik atıkların, 210 bin ton civarında olduğu bildiriliyor...

İngiltere Çevre, Gıda ve Köy İşleri Bakanlığı’nın, şu açıklamayı yaptığını da anımsayalım:

“Plastik atıkların yurtiçinde geri dönüştürülmesi yönünde kararlıyız. 

Plastik atıkların ‘Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)’ dışı ülkelere ihracatını yasaklamayı ve daha sıkı kontroller yoluyla -Türkiye gibi ülkeler de dahil olmak üzere- yasadışı atık ihracatını kısıtlamayı taahhüt ediyoruz.”

Demek ki Türk yetkililerden önce İngiltere, Türkiye’ye plastik atık satışını engellemiş...

***

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 152 tesiste denetim yapıldığını, 29’unda çalışmanın durdurulduğunu, 32 işletmeye 8 milyon TL ceza uygulandığını açıkladı, “Atıkların doğada yakılması, doğaya atılması kabul edilebilir bir şey değil. Bu bir çevre suçu...” dedi.  

Atıkların Türkiye’de geri dönüştürülmek yerine, bir bölümünün yakılmak üzere yollara, tarlalara ve su kaynaklarına atıldığı da görüntülerle saptandı. 

Araştırmacılar, Adana’daki 10 çöp alanını incelediler ve İngiliz, Tesco, Asda, Co-op, Aldi, Sainsbury’s, Lidl ve Marks & Spencer gibi “süpermarketlere” ait “plastik poşetler” ile bu şirketlerin ürünlerini bile buldular...

***

“Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV)” Başkanı Yavuz Eroğlu şunları söyledi:

“Polietilen, dünyada plastikte en çok kullanılan, en çok atığı olan bir madde... Karar, ekonomik yönden hem vatandaşı hem de bir endüstriyi olumsuz etkileyecektir. Polietilen fiyatında artış oluşacaktır!” 

“Adana Plastik Geri Dönüşüm Sanayicileri” gazetelere verdikleri tam sayfa ilanlarla bağlantılı açıklama yapan Kamil Dönmezoğlu şunları söyledi: “Sektör temsilcileri ile istişarede bulunulmadan alınan kararların iç piyasanın taleplerini karşılayarak, yıllık 1 milyar 373 milyon dolarlık ithalatı ikame eden, 770 milyon dolarlık ihracat hacmine ulaşan plastik geri dönüşüm sektörüne çok büyük darbe vuracaktır!” 

Dönmezoğlu, “345 adet plastik geri dönüşüm fabrikasının kapanmasıyla 300 bin çalışanın işini ve aşını kaybedeceği için yasak kararlarının gözden geçirilmesini” istedi.

***

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, “Ülkemizin sanayisinin gereksinim duyduğu kaliteli ve temiz hammadde için kimlik belgesi olmayan hiçbir dönüştürülebilir atığı ülkemize sokmuyoruz!” dedi. 

“Çevre hassasiyetini en üst düzeyde tutarak yüzde 19’a çıkarılan geri kazanım oranını 2023’te yüzde 35’e, 2035’te yüzde 60’a çıkarmayı hedeflediklerini” anımsatan Kurum, “Tesislerin hammadde gereksinimlerinin yarısını iç piyasadan karşılamalarını zorunlu duruma getirdiklerini” söyledi... 

Bakan Kurum, “İklim Yasası” çalışmalarını da bitirme aşamasına geldiklerini açıkladı. 

***

“Devlet, denetleyemediği için yasaklama yoluna gitti” olarak yorumlayan TBMM Çevre Komisyonu CHP Sözcüsü, İzmir Milletvekili Murat Bakan, “Avrupa’nın çöp sömürgesi olduk!” dedi. Bakan, şunları söyledi:

“Türkiye’ye gönderilen plastiklerin çoğunun işlenmeyip tarım alanlarına döküldüğüne, nehir kıyılarına istiflendiğine, toprağa gömüldüğüne ve hatta yakılma vahşiliğine şahit oluyoruz.

İzmir’in, İstanbul’un, Adana’nın sokaklarında Almanya’nın, İngiltere’nin çöplerine rastlanıyor. Kent merkezinden biraz uzaklaştıkça ise çöp dağlarıyla karşılaşıyoruz.” 

***

Hoşuma giden bir haber, beni çocukluğuma götürdü! Rahmetli annem Naciye ile her hafta, elimizde filelerle pazara giderdik. Ayrıca okullarda öğrencilere file öğretiminden ben de yararlanmıştım. Haber şöyle:

Yalova Milli Eğitim Müdürü Ali Tosun, “Bu amaçla ‘Her Ele Bir File’ uygulamasını başlattık. Çocuklarımızı ürettikleri filelerle önce ailelerine ve Yalovamıza, Yalova’dan da ülkemize yaygınlaştırmayı sağlamak istiyoruz. Çocuklarımız sayesinde bizler de plastik poşet kullanımını azaltmış olacağız” dedi. Not: Sürecek...