Geçen 20. yüzyıl, iki dünya ve pek çok iç savaşa sahne oldu! 1945’te biten 2. Dünya Savaşı’nın sonunda Karadeniz’de Rusya’nın Yalta kentinde ABD-İngiltere bir yanda, SSCB öte yanda dünyayı “batı” ve “doğu” olarak paylaştılar.
Almanya yenilince bu paylaşım “soğuk savaşı” yarattı. ABD, “Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü’nü (KAAÖ)”, SSCB de Polonya’nın başkentinden adını alan “Varşova Paktı’nı” kurdu. Sonrasında SSCB, Kars ve Ardahan’ın yanı sıra Boğazlar’da askeri üs isteyince Türkiye soluğu KAAÖ’de aldı.

***

Aradan yıllar geçti, SSCB ile birlikte Varşova Paktı da dağıldı. Salı akşamı Ankara’da Polonya Büyükelçisi Mieczyslav Cieniuch ilginç bir davet verdi. Bir zamanlar Varşova Paktı’na ev sahipliği yapan Polonya ile üyeleri Çek Cumhuriyeti ve Macaristan’ın KAAÖ’ye katılışlarının 15., Slovakya’nın ise 10. yıldönümleri kutlandı.
“Viegrad Grubu” denilen bu dörtlü adına konuşan Dönem Başkanı ve 1956’da Varşova Paktı askerlerince işgal edilen Macaristan’ın Büyükelçisi Dr. Yanos Hovari özetle şunları söyledi:
“Yalta Antlaşması’nın ruhu ve sonuçları sona ermiştir. Çok şükür ki, Sovyetler Birliği ve Soğuk Savaş şimdi tarihtir. (…) Bağlılıklarımız vasıtasıyla NATO içinde evimizde olduğumuzu ve derin askeri geleneklerimiz olduğunu kanıtladık. (…)
NATO’nun Ukrayna ile dayanışması aşikârdır ve on milyonlarca vatandaşımızın Ukraynalılara duydukları sempatiye dayanmaktadır. Ukrayna, Macaristan’a, Polonya’ya ve Slovakya’ya komşudur ve son zamanlarda orada neler olduğunu derin endişeyle takip etmemizin nedeni budur. Rus saldırganlığı, münasip NATO ve AB siyasi cevabı ile durdurulmalıdır!”

***

Ukrayna’daki Kırım Özerk Bölgesi’nin Rusya’ya katılması yalnızca Kuzey Karadeniz’i karıştırmakla kalmadı, yeni bir “soğuk savaşı” da gündeme taşıdı.
Ardından Ukrayna’daki Rusya yanlılarının sokağa dökülmesi, başta Kiev olmak üzere şiddetli silahlı çatışmalara yol açtı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Almanya Başbakanı Angela Merkel’e “Ukrayna’da iç savaş başladı” tanısını açıkladı.
ABD, Rusya’nın Ukrayna sınırına 40 bin kişilik bir askeri yığınak yaptığını uydu resimleri ile açıkladı. Avrupa Birliği (AB), Rusya’ya Ukrayna’dan elini çekmesi çağrısında bulununca “5 milyar dolarlık doğalgaz borcunu öde, yoksa gazı keserim…” yanıtını aldı.
Olaylar, şimdi de Ukrayna’nın güneyindeki Moldova Cumhuriyeti’nin Karadeniz’e kıyı Odessa kentine sıçradı. Rusya yanlıları “Odessa Halk Sokağı” adıyla gösterilere başladılar. Kırım, Karadeniz’i ateşlemişti!

***

ABD’nin “USS Trukstun” savaş gemisi de Boğazlar’dan geçerek Karadeniz’e çıktı. Moskova, Boğazlar’ı temel kurallara bağlayan Montrö Antlaşması’nda, Karadeniz’e üye olmayan savaş gemilerinin 21 gün içinde geri dönmeleri kuralına aykırı hareket edildiğini bildirdi. Ankara, geminin önceden bildirilen tarihten sonra geldiğini, süresi içinde ayrıldığını söyledi!
“USS Taylor” savaş gemisi Karadeniz’e çıktı. 21 günlük süre geçince Moskova, Ankara’ya “Montrö çiğnendiği” için nota verdi. Dışişleri Bakanlığı, geminin Samsun Limanı’nda iken pervanesinin arızalandığını, bundan dolayı sürenin aşıldığını, bir çekici ile geri gittiğini açıkladı. Tabii bunu Rusya yedi!
Cuma günü de 154 m. uzunluğundaki “USS Donald Cook” adlı füze muhribi Karadeniz’e çıktı. Bakalım o ne kadar kalacak?
Rusların neden Boğazlar’da üs istediği ve 1936’da neden Montrö Antlaşması’nın imzalandığı daha iyi anlaşılıyor!

***

Bu arada Rus İL-20 keşif uçakları Karadeniz’de Türkiye kıyılarında mekik dokumaya başladılar. 1968’de yapılan, pervaneli İL-20 uçağı uçtukları bölgenin 3 boyutlu topografik haritasını radarıyla saptıyor.
3 ve 6 Mart’tan sonra 8 Nisan’ın ardından son İL- 20’nin uçuşunu Genelkurmay başkanlığı şöyle açıkladı:
“Romanya yönünden gelip Batı’dan doğuya doğru uçan Rus İl-20 uçağı karasularımıza 15 mil yaklaşıp uluslararası hava sahasında keşif yaptı. Bandırma ve Merzifon’dan kalkan bomba yüklü 4 F-16 savaş uçağımız Rus uçağını İstanbul’dan Trabzon’a kadar 3 saat 36 dakika izlediler. Önleme uçuşu 0.5-10 mil arasında değişti.”
İnsanın aklına, Türk savaş uçaklarının Suriye uçağını düşürmesi olayı geliyor. Rus uçağı 0.5 milin ötesine geçseydi acaba ne olurdu?

***

Konunun bir başka ilginç yanı, Türkiye’nin aynı anda KAAÖ’ye “üye” ve “Şangay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ)” de “diyalog üyesi” olması!
Türkiye, AB üyeliğini unuttuğu için, AB’nin Ukrayna’da Rusya’ya tepkisine aldırmıyor. Zaten imam efendi “Bizi ŞİO’ya alın Avrupa Birliği’ne allahaısmarladık, diyelim” dememiş miydi?..
Çin, Rusya, Kırgızistan, Tacikistan ve Kazakistan 1996’da “Şangay Beşlisi” olarak ŞİO’yu kurmuşlardı. Türkiye, ne demekse, “diyalog ülke” olmak için ŞİO’ya 2011’de başvurdu. ŞİO, başvuruyu 2012’de kabul etti, anlaşma 2013’te Ankara’da imzalandı.
Ama Ankara’daki davette de söylendiği gibi, KAAÖ’nün Ukrayna’ya askeri yardımda bulunması gündemde. Ya da 2007’de Ural Dağları’nda askeri tatbikat yapan ŞİO’nun, “diyalog ülkesi” Türkiye’ye “buyur gel Ukrayna’da KAAÖ desteğine karşı çık”, derse ne olacak? Bu olasılık belirirse imam efendi ve dış siyasamızı sıfırlayan sıfırcı profesör ne yanıt verecekler?
Bir yanda KAAÖ, bir yanda ŞİO, öte yanda Montrö Antlaşması Ankara’yı Suriye’den sonra şimdi de Karadeniz’de çıkmaza itiyor! Bakalım, dün Cenevre’de başlayan ABD-AB-Rusya- Ukrayna görüşmelerinden ne çıkacak? Daha önce Cenevre’de Suriye görüşmelerinden ne sonuç çıktıysa, herhalde aynısı olacak!
Mayıs ayında Türkiye ile Rusya arasındaki “Ortak Planlama Stratejisi Toplantısı” önem taşıyor. İmam efendi Soçi’de Putin’den “doğalgaz fiyatında indirim” istemiş, “avucunu yala” yanıtını almıştı!
Eskiden “iki cami arasında bi namaz (namazsız)” denilirdi, günümüzde ise iki savaş arasında kalan bol namazlı imam bakalım ne yapacak!