Türkiye kendi kısır iç çekişmeleri içinde savrulup dururken küresel arenada hiç de göz ardı edilemeyecek önemli gelişmeler oluyor. Hepsi birbirinden bağımsız gibi gözükse de aralarında ortak nokta yok mu acaba?
?Ukrayna’da hükümetin Rusya’nın baskısı yüzünden Avrupa Birliği ile ticaret anlaşmasını imzalamaması üzerine başlayan protesto gösterileri;
?Suriye’de Mart 2011’de başlayan ve bugüne kadar 120 binden fazla insanın yaşamını kaybettiği, milyonlarca Suriyelinin ülkelerini terk ederek mülteci konumuna düştüğü iç savaşta Esad yönetiminin kimyasal silahların denetimine izin vermesi;
? İran’ın nükleer programı üzerine uzlaşmaya varılması. ABD’nin başı çekmesi ile başlayan bu süreçten ABD’nin iki önemli müttefikinin, Suudi Arabistan ve İsrail’in hiç de memnun kalmaması;
? Çin’in hak iddia ettiği yeni hava savunma bölgesinden ABD’nin müthiş derecede rahatsızlık duyması ve bölgede B-52 bombardıman uçaklarının gövde gösterisi yapması;
29 Kasım tarihli Le Monde gazetesi, “Obama’nın Büyük Oyunu” başlığı ile verdiği başyazısında “Tüm bu gelişmeler ABD’nin dış politikasında tamamen yeni bir safhaya girdiğini gösteriyor” diye yazıyor.
Ortadoğu’da keskin bir viraj aldı gerçekten de Obama yönetimi. Bir anlamda Ortadoğu’da kartları yeniden karıştırdı. Kanlı bıçaklı 2 ülkenin; İran ve ABD’nin 34 yıl aradan sonra ilk kez uzlaşma sinyalleri vermesi, Obama’nın İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile yaptığı telefon görüşmesi akla 1972 yılında ABD Başkanı Nixon’un Çin’i ziyaret ederek Mao ile el sıkışmasını getiriyor. Tıpkı o dönem Amerikan Kongre’sinde Başkan Nixon’a son derece sert muhalefet yapıldığı gibi Obama’nın da İran’la bu girişimi Yahudi lobisinin çok güçlü olduğu Kongre’de ciddi rahatsızlığa neden oldu. Ancak süreç her ne kadar zor ve belirsiz olsa da en azından adım atıldı. İran uranyum zenginleştirmesini düşük bir dozda tutup, nükleer faaliyetlerini Batı’nın yüzde yüz denetimine açmayı kabul edebilir, Batı ise karşılığında İran’ı dünyanın bankacılık sisteminden koparan ve para transferini engelleyen finansal yaptırımların bir kısmını kaldırmaya evet diyebilir. Tabii İran ve Amerika arasındaki bir yakınlaşmanın Ortadoğu’da Şii cepheyi güçlendireceği de kesin. Zaten Suudi Arabistan’ın asıl rahatsızlığı bu yüzden.
Keza Suriye konusunda da açılan kartlar önemli. Başından beri Suriye’ye askeri müdahale konusunda ayak sürüyen Washington yönetimi, Rusya’nın ortaya attığı “kimyasal silahların uluslararası denetim altına alınması” teklifiyle büyük bir rahatlama yaşamıştı. Sonuçta Moskova ve Tahran el ele verdiler ve müttefiklerini “yedirmediler”. Bugün karşımıza sürpriz şekilde çıkan Ukrayna olayı ise ABD’nin Rusya’nın Doğu Avrupa’daki politikalarına “şimdilik” karışmayacağını gösteriyor.Ortadoğu’ya karşılık Doğu Avrupa yani..
Çin küresel dünyanın yükselen gücü. Haliyle ortamını buldukça manevra alanını genişletmek için denemeler yapıyor. Hava sahası ile ilgili açıklama da bunlardan biri. ABD ise doğrudan rahatsızlığını ifade ederek buna pek prim vermeyeceğini gösterdi. Ve tabii dünya liderliğini elden bırakmaya niyeti olmadığını...

Peki, ya Türkiye?
Gerek İran gerekse Suriye’deki gelişmelerin olumlu sonuçlar vermesi Ortadoğu’nun makus talihini bir nebze değiştirir mi? Daha barışçıl bir dünyanın adımları atılabilir mi? Bunları bilmiyoruz ancak en azından denenebilir. Obama başta da dediğimiz gibi keskin bir viraj aldı. AKP iktidarının son derece başarısız yönettiği dış politika ile Ortadoğu’da neredeyse tamamen yalnızlaşan Türkiye bu yeni gelişmelere nasıl ayak uyduracak peki? Ortadoğu’nun en önemli oyuncuları ile yani İran, Suriye, Irak ve Mısır yönetimleri ile ipleri kopma noktasına getirmiş bir ülkeyiz. İsrail ile yalpalayıp duruyoruz. AKP, “Pardon!” deyip yeniden mi oluşturacak dış politikasını? Böyle yaparsa ne kadar inandırıcı olacak?
CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun ABD gezisi bu bağlamda da önemli. Zaten kendisine yöneltilen soruların önemli kısmı Ortadoğu, İsrail ve AB ilişkileri üzerine... Zaman ne gösterecek göreceğiz birlikte...