Yunanistan’ın ekonomik durumu, referandum sonuçları çeşitli nedenlerle abartılı yorumlara, beklentilere yol açtı. İç politika malzemesi olarak, işsizliğin arttığı, yaşam kalitesinin düştüğü, gelecek beklentilerinin karamsar olduğu ülkemizde, “Yunanistan’a bakın, iflas etti, borçlarını ödeyemiyor, ATM kuyrukları, halk perişan vs.” denilerek geniş kitlelere halinize şükredin iletisi verildi. Öte yandan referandumda yüzde 61 hayır oyu, bir ülkenin kapitalizme başkaldırısı, direnişi, solun başarısı olarak da yorumlandı.
Durağan hatta gerileyen finansal pazarların hareketleri için yeni bir öyküye, beklenti yaratılmasına gereksinimi vardı. Piyasalarda EURO’nun çatırdadığına, AB’nin dağılabileceğine yönelik öyküler anlatıldı.
AB’nin ekonomik temelleri, ilkeleri, EURO oluşumunu, Yunan ekonomisinin birlik ve EURO bölgesi alanındaki ağırlığı göz önünde tutulduğunda, yorumlar, beklentiler abartılı oldu.

***

AB üyeliği ile Birlik içinde EURO bölgesine katılım, giriş farklı olaylardır. Halen AB üyesi on ülke, Avrupa Para Birliği’nin (EMU) üçüncü aşamaya geçiş koşullarını yerine getirmediklerinden veya Birlik anlaşmasının sağladığı özel statü sonucu, EURO bölgesi dışındadır. Bu ülkeler İngiltere, İsveç, Danimarka, Litvanya, Macaristan, Polonya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Romanya ve Hırvatistan’dır. İngiltere ve Danimarka’nın birlik anlaşması gereği, EURO alanına girme, EURO’yu tek para birimi olarak kabul konusunda seçim hakları vardır. EURO bölgesi dışında, AB üyesi ülkelerin birlik içinde ekonomik ağırlıkları yüzde 30.0’un üstündedir. Yunanistan’ın EURO alanı içinde ekonomik ağırlığı yüzde 2.0 dolayındadır. Yunanistan’ın EURO alanı içinde kalması veya EURO bölgesi dışına çıkması, birlik içinde önemli ekonomik ağırlıklı değişime yol açmaz.
Nitekim 2014 yılında, Yunanistan’dan daha küçük bir ekonomi olmakla beraber Letonya’nın EURO bölgesine girmesinin bölge açısından önemli bir etkisi olmadı. Yunanistan’ın EURO bölgesi dışına ister gönüllü, ister gönülsüz çıkması ülkenin AB üyeliğini etkilemez. Yunanistan AB’ye üye ülke statüsünü korur. AB’nin temel ekonomik felsefesi serbest pazar ekonomisi, rekabet koşullarının artamının korunması, fiyat mekanizması yoluyla kaynakların dağılımı, özelleştirme, devletin ekonomik etkinliğinin azaltılmasıdır. Yunanistan AB üyesi kaldığı sürece, EURO bölgesi dışına çıksa dahi neo liberalizmden esinlenen bu temel ekonomik yaklaşımı değiştiremez. Birliğe katılma üye devletlerin hele hele küçük ekonomilerin bağımsız politika izlemekten özveride bulunmayı, vazgeçmelerini gerektirir. Yunanistan EURO bölgesinden çıksa dahi ekonomi politikasında gerçek anlamda sola kayış söz konusu olmaz. Referandum sonuçları, solun başarısı, sola kayış olarak da yorumlanmamalıdır. Kreditörlerle pazarlıklarda Çipras’ın elini güçlendirdiği doğrudur. Biat etmektense, direnme, hayır oyu, borçların yeniden yapılandırılmasında avantaj sağlayabilir.

***

Yunanistan’ın EURO bölgesi dışında olmasının, temerrüde düşmesinin EURO/ USD paritesi üzerine etkisi kısa süreli minimal olur. EURO ve Birlik çatlamaz, dağılma sürecine girmez. Birlik, 1957 Roma Anlaşması ile başlayan altmış yıllık süreçte, yatırımlarla, düzenlemelerle, anlaşmalarla bu düzeye gelmiştir. Geri dönüş, dağılma ancak savaş gibi büyük olaylar sonucu olur. Birliğin yalnız ekonomik değil, siyasal temeli göz önünde tutulmalıdır.
Borsalarda da olay abartılmış, önemli sonuçları olacakmış gibi beklentiler yaratılmıştır ama beklentiler gerçekleşmemiştir. Gündemi önemli sonuçları olmayacak olaylarla, örneklerle doldurmak yerine; Türkiye’nin girdiği süreç, ekonomik sorunları, süreçten çıkış yolları üzerinde ciddi bilgi ve araştırmaların gündeme getirilmesi, bazı iç ve dış çevrelerin hoşuna gitmese de akılcı bir davranış olur.