Her şeyin baştan kara gittiği, enflasyonun hızlandığı, işsizliğin arttığı, ihracatın gelişmediği, cari açığın sürdüğü, döviz kurlarının yükseldiği, kur sepetinin 2.80 TL’yi aştığı bir dönemde, bir başarı öyküsüne, övünmesine ihtiyaç vardı. Başarı, övünme öyküsü TÜİK’in 2015 yılı ilk çeyrek Ocak-Mart dönemi Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) tahmini ile geldi. Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 2.3 büyümüştü. Gerçi büyüme hızı program hedefi yüzde 4’ün, yıllık öngörü yüzde 3-3.5’in altında idi ama beklenti yüzde 1.6’nın üstünde olarak değerlendirildi.
Günümüzde değerlendirme yapılırken bir de kriter, ölçüt olarak beklenti eklendi. Aslında hedefin beklentiye uygun olması gerekir. Gerçekleşmeyecek hedefler saptanmasının bir anlamı olmaz, bir ölçüt oluşturmaz.
Büyüme analiz edilirken, sadece salt orana, yüzdeye bakarak değerlendirme yapılmaz. Büyümenin kalitesi, nereden kaynaklandığı, sürdürülebilirliği, kendini besleme olanağı dikkate alınır. Üretim yönüyle GSYH oluşumu Tablo I’de gösterilmiştir.

Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, bir önceki yılın eşdönemine göre cari fiyatlarla yüzde 7.8, sabit fiyatlarla da yüzde 2.3 oranında artarak cari fiyatlarla 443.189 milyon TL, sabit fiyatlarla da (1998 fiyatları ile) 30.089 milyon TL olmuştur. Tarım sektörü yüzde 2.7, hizmetler sektörü yüzde 4.1 oranında büyürken, sanayi sektörü genelinde (madencilik, taşocakçılığı, imalat sanayii, elektrik-su) büyüme olmamıştır. Sanayi sektörü genelinde katma değer artışı olmaması, büyümenin sürdürülebilir olması olasılığını zayıflatmakta, terim yerinde ise kalitesini düşürmektedir.
Harcama yöntemiyle 2015 yılı çeyrek GSYH büyüme hızı tahimini Tablo II’de gösterilmiştir.

Harcama yöntemiyle GSYH tahminine göre sabit fiyatlarla (reel olarak) Hanehalkı Nihai Tüketim Harcamaları yüzde 4.5, Devlet Nihai Tüketim Harcamaları yüzde 2.5 artarken, sabit sermaye yatırımları önceki yıl eşdönemine göre değişim göstermemiş; ihracat binde 3 düzeyinde de olsa azalmış, mal ve hizmet ithalatı ise yüzde 4.1 oranında artmıştır.
Sabit sermaye oluşumuna, yatırımlara ilişkin ayrıntı tam açıklanmamış olmakla beraber, bu bağlamda, inşaatta artışa karşı makine-teçhizat yatırımlarında azalma olduğu tahmin edilir.
Sanayi sektöründe büyümenin olmaması, yatırımların artmaması, net makine- teçhizat yatırımlarının azalması, ihracatın gerilemesi, ithal edilen mal ve hizmetlerde artış, büyümenin sağlıksız olduğunu, sürdürülebilir olmadığını göstermektedir. Üretimde büyümenin hizmetler sektöründen, harcamalarda da hanehalkının tüketim harcamalarından kaynaklanması, TÜİK tahmininin irdelenmesini de güçleştirmektedir. Hanehalkının tüketim harcamalarının artışını destekleyecek yeterli veri de yoktur.
Bu kalitede, oluşumda ve sürdürülebilir olması kuşkulu büyümeyi başarı gibi göstermek, yorumlamak özel bir yetenek gerektiriyor. Açıklanan büyüme hızı tahmini de irdelendiğinde aslında ekonomik başarısızlığın kanıtıdır.