Türkiye’de henüz düşünme hürriyeti ya da hakkı kısıtlanamadı. Kimse iyi şeyler düşünmüyorsun, kafanın içini, düşünceni okuyorum, teknik takibe aldım gerekçesiyle tutuklanmıyor. Ama düşünceyi açıklama hakkı veya hürriyeti tek yönlü olarak kısıtlı. Yergi yönü sınırlı, adeta yasak. Övme, övgü düzmek yönü ise sınırsız ve ödüllü. Kimse sen iktidara, AKP’ye, Sayın Gül’e, Sayın RTE’ye övgü düzdün, övgüde, yağdanlıkta ileri gittin diye sorgulanmıyor. Ama yergi, eleştiri yönü ise kapalı. Konu yargıya intikal ettiği için görüş bildiremiyor, düşünce açıklayamıyorsunuz. Açıklamaya kalkışsanız adil yargıyı etkileme suçu ile suçlanıyorsunuz. İktidarı eleştirmeye yeltenseniz, halkı kıyama teşvik, kurulu düzeni yıkma suçu işliyorsunuz. Ekonomik açıdan eleştiriler, Türkiye’nin itibarını kırma, bozgunculuk olarak nitelendiriliyor. Dış politikaya ilişkin görüş açıklasanız, Türkiye’nin dostları ile arasına nifak sokma, Türkiye’yi küçük düşürme suçlamasıyla karşılaşıyorsunuz. Yakında resmi istatistik verileri, bilgilerini kullanarak yorum yapmaya çalışmak bile, devlet sırlarını açıklama kapsamında takibata, soruşturmaya uğrayabileceği kaygısını doğuruyor.

***

Türkiye’de düşünce açıklama hakkını, demokrasi kalıntısını, hukuk devletini, belki de ülke bütünlüğünü tehlikeye düşürecek bir girişim de yeni anayasa hazırlığı... AKP’nin hangi amaçlarla anayasa değişikliğine gittiğine 12 Eylül anayasa değişikliği en iyi kanıt. Yeni anayasanın yakın “dostumuz, müttefikimiz” ABD’nin uyarıları doğrultusunda, Sayın RTE’nin çizdiği yol haritasına uygun olarak, cumhuriyetten kalan son kalıntıları da silecek şekilde hazırlanacağına kuşku yok. Bunun bazı işaretleri de gözleniyor. Öyle kişiler, halk istiyor gerekçesiyle yeni anayasayı savunuyorlar ki, kuşku duymamak elde değil. Şişirilmiş, yanıltıcı etiketler iliştirilmiş bazı kişiler, “Halk, bireye öncelik verecek anayasa istiyor” sloganı ile ortadalar. Keşke halkımız anayasayı okusa, tepki verse, öneri getirse; Türkiye’yi her açıdan düzlüğe çıkaracak yola girilmiş olur.

AKP’lilerin çoğunun, hele hele AKP önde gelenlerinin yaşları, 1982 halkoylamasında oy kullanmaları için yeterli. 1982 Anayasası yüzde 92.0 dolayında oy aldığına göre, herhalde AKP’lilerin tümü ya da çok büyük bölümü evet oyu kullandı. Belleğim yanıltmıyorsa, günümüzde anayasa değişikliği konusunda misyon yüklenmiş gibi görünen Sayın Cemil Çiçek, 1982 Anayasası’na göre kurulan ilk hükümetlerde görev almış, bir tepkisi olmamıştır.

***

Yeni anayasa taslağı açıklandığında da, tıpkı 12 Eylül halkoylamasında olduğu gibi, “yetmez ama evet”çiler ortaya çıkacaktır. Uygulamaya bakılarak, “yetmez ama evet”çilerin yanılgıya düştükleri yönünde yorumlar yapılmaktadır. Ben yanılgıya düştüklerini sanmıyorum. Yanılgıya düşecek tipler gibi gözükmüyorlar. Belli beklentiler doğrultusunda, en azından mevcut statülerini koruma açısından böyle hareket ettiklerini düşünmek daha gerçekçi olur.

Gözlendiği gibi AKP iktidarı eleştirilere, karşıt görüşlere pek tahammülü olmadığı halde övgülere, kendi dümen suyunda gidenlere karşı da kamu kesesinden son derece cömerttir. TV ekranlarında bile çok somut biçimde bu yaklaşımı, bu cömertliği, ayrımcılığı gözlemek mümkündür.

1982 Anayasası’na “hayır” oyu vermiş birinin, yeni anayasa önerisine karşı çıkması yadırganabilir. Ancak hazırlanma amacına, destekçilerine, geçmiş uygulamalara bakıldığında, kaygı duymamak olanaksız. Dilimizde “perşembenin gelişi çarşambadan bellidir” deyişi vardır. Ülkenin başına yeni gaileler açabilecek bir anayasa önerisine, hazırlık aşamasında da olsa karşı çıkmak, olabildiğince halkımızı uyarmak gerekir. Yarın, haklar, özgürlükler açısından bugünü bile arayabiliriz. Yavaş yavaş, bırakın eylemi, düşünce açıklamayı düşünmek bile suç haline gelebilir. Teknik takipte ileri aşamaya geçilip, “kötü şeyler düşünme suçu” bile ülkemizde gündeme gelebilir. Bir reklam sloganından yararlanarak yazıyı sonlandıralım: İleri demokraside her şey mümkündür.