Neo-liberal ideoloji, ekonomik yaşama, özelleştirme, devletin ekonomiye müdahalesini sınırlama, sermaye hareketlerinde serbestleşme, dış ticaret engellerinin ve kambiyo kontrollerinin kaldırılması, para politikasının üstünlüğü, merkez bankalarının bağımsızlığı, finansal pazarlarda serbesti, yanı sıra, döviz kuru rejimi olarak da dalgalı kur sistemini getirmiştir. Bu sistemde kur, kambiyo piyasalarında piyasa koşullarına göre serbestçe belirlenecektir. Ancak günümüzde dalgalı kur sistemi saf şekliyle uygulanmamakta, merkez bankaları kambiyo piyasalarına doğrudan ya da dolaylı bir şekilde müdahale etmektedirler. Bu nedenle ekonomi yazınında günümüzün kur rejimi kirli dalgalı (dirty fleating) olarak ifade edilmektedir. Kirli dalgalı kur sisteminde merkez bankaları sınırlı ölçüde uluslararası rezerv, altın ve döviz rezervi bulundurmakta, gerektiğinde kambiyo piyasalarına müdahale etmektedirler.
Ekonomik istikrar, fiyat istikrarı yanı sıra finansal sistemde ve kambiyo piyasalarında da istikrarı gerektirmektedir. Merkez bankaları hangi gelişmeler konusunda kambiyo piyasalarına müdahale etmelidir? Müdahalenin başarı koşulları nelerdir? Kirli dalgalı kur sisteminin tartışılan konularıdır.

***

Merkez Bankası, döviz kurunun en azından orta vadeli eğilimini saptayarak kur istikrarını orta vadede gerçekleştirmeyi hedeflemelidir.
Merkez bankaları kambiyo piyasalarındaki hareketlere, dalgalanmaya doğru tanı koymalıdır. Dalgalanma, hareket, öngörülemeyen geçici bir nedenden mi? Spekülatif ataklardan mı? Dış piyasaların etkisinden mi? Yoksa uzun vadeli temel nedenlerden mi kaynaklanıyor? Kısa vadeli hareketler bir eğilimi göstermez, uzun süreli eğilimin de yönünü değiştirmez.
Kambiyo piyasalarında dalgalanma, öngörülemeyen geçici nedenden, spekülatif ataklardan, dış piyasalardaki arızi hareketlerden kaynaklanıyorsa, merkez bankası kombiyo piyasasına müdahale etmeli, geçici bozucu nedeni düzeltmeli, spekülatif atakları önlemelidir. Müdahalenin zamanı iyi seçilmeli, yeterli kaynakla, müdahale edebilmeli, beklentiler yönetilmeli, merkez bankasının ciddi şekilde kuru koruyacağı güveni verilmelidir. Günlük ufak boyutlu döviz ihaleleri yoluyla kuru etkilemek olanağı ya yok ya da çok sınırlıdır. Kurdaki eğilim uzun süreli yükseliş yönünde ise temel dengesizliklerden kaynaklanıyorsa, merkez bankasının kambiyo piyasasına müdahalesi ile eğilim değişmez, piyasadaki kısa süreli iniş çıkışlar genel eğilimin yönünü de değiştirmez. Müdahale ile merkez bankası gereksiz şekilde rezerv yitirmiş, döviz yükümlülüklerini yerine getirememe riskini artırmış olur.

***

Ülkemizde kambiyo piyasalarında kurda yükseliş eğilimi uzun süreli geçici nedenlerde değil, temel dengesizliklerden kaynaklanıyor. Süreğen cari işlemler açıkları, ihracatın ithalatı karşılama oranının düşüklüğü, dış açığı daha çok kısa süreli sıcak para ile fonlanması, özel kesimin dış borcunun 300 milyar USD’ye yaklaşması, açık pozisyonun 200 milyar USD dolayında olması ve diğer etkenler, kurdaki yükselişin temel nedenleridir.
Temel dengesizlik karşısında merkez bankasının kambiyo piyasalarına müdahalesi sonuç vermez. Kurdaki eğilimin yönünü değiştiremez. Banka rezerv kaybeder, gerektiğinde müdahale gücünü yitirir; belli kişi, gruplara da havadan inme spekülatif kazanç sağlamış olur.