Bilge kişilerin, düşünürlerin, sanatçıların, bilim insanlarının, halk ozanlarının, sezişlerine, gözlemlerine, deneyimlerine dayanan özdeyişleri; sağduyuyu, gerçeği, gözlemi yansıtan yüzyıllardan süzülüp gelen atasözleri, özlü sözler, olayları analiz etmede, kişileri tanımada, davranışları değerlendirmede yol gösterici, ışık tutucudur. Günümüz toplumsal olaylarını, kişisel davranışları, sorunları aydınlatıcı, çözüm önerileri de içeren özlü sözlerden derleme yapmaya çalışacağım:

Hükümet etmek doğruluk demektir. Doğru yöneten kimse doğru olmamaya cesaret edemez. -Konfüçyüs

Sadıkları tahkir (aşağılama) ile red kaide oldu/ Hırsızlara ikram ü inayet (lütuf, kayra) yeni çıktı -Ziya Paşa

Milyonla çalan mesned-i izzetle serefraz/ Birkaç kuruşu mürtekibin câyi kürektir -Ziya Paşa

(Milyonla çalanın yeri ululuk kanıtı olarak şeref katı, köşesi/ Birkaç kuruş yiyicinin cezası ise ömür boyu kürek cezasıdır.) 

Bir soğan soyuluyor yaşarıyor da gözler/ Hazine soyulurken aldırmıyor öküzler -Abdullah Çağlayan

Ehil insana canım feda olsun/ 

Ayağı öpülse öperim onun/ 

Bir de git ehil olmayanla konuş/

Cehennem ne imiş görmüş olursun -Ömer Hayyam

Dehri (dünyayı) arasan binde bir âdem bulamazsın/

Âdem görünen harları âdem mi sanırsın -Ziya Paşa

Bir cim çıkmaz eğer karnını yarsan/ 

Camiye gelir de erkân beğenmez -Kazak Abdal

İhtiraslara boyun eğmekten daha büyük yanılma olmaz, kâfi derecede bilmemekten de daha büyük felaket olmaz. -Lao Tzu

Ne kadar çok bilgi, o kadar düşük ego; ne kadar az bilgi, o kadar yüksek ego. -Albert Einstein

Er odur ki alçak dura/ Yüceden bakan göz değil. -Yunus Emre

İnsan ne kadar az düşünürse o kadar çok konuşur. -Montesquieu

Çenesi çalışanın eli işleyemez. -Atasözü.

Onlar ki verir laf ile dünyaya nizamat

Bin türlü teseyyüp bulunur hanelerinde -Ziya Paşa

(Sözle âleme düzen verenlerin evlerinde türlü düzensizlik, aldırmazlık bulunur.)

Sofu soğan yemez, bulunca sapını komaz. -Atasözü.

(Yüksekten konuşanlar, ellerine fırsat geçtiğinde tersini yaparlar.)

Tanrı iradesini hâkim kılmak için yeryüzünde iyi insanları kullanır; yeryüzündeki kötü insanlar ise kendi iradelerini hâkim kılmak için “Allah” adını kullanırlar. -Giordano Bruno

Kaç hakiki Müslüman gördümse hep makberdedir. / 

Müslümanlık bilmem amma galiba göklerdedir. -Mehmet Âkif

Bir elde kadeh bir elde Kuran/ Bir helaldir işimiz bir haram/ Şu yarım yamalak dünyada/ Ne tam kâfiriz ne de tam Müslüman -Ömer Hayyam

Ümmid-i vefa eyleme her şahsı dagalde/ Çok hacıların çıktı haçı zir-i bagalde (Güvenilmez kişilere vefa ile ümit bağlama. Çok hacının koltuk altından haç çıkar.) -Ziya Paşa

Zâhid (sofu) bize tan eyleme/ Hak ismin okur dilimiz -Muhyi

Kâmil olan belli olur sözünden. -Karacaoğlan

Sözün us ile düşürgil. -Yunus Emre

Akıllı olan her adam özür dileyenin bir suçu olduğuna inanır. -Firdevsi

Onurunu yitiren özgürlüğünü de yitirir. -Sokrates

En ağır zincir altından olandır. -Balzac

Haklıların mahkûm edildiği bir ülkede bütün doğruların yeri cezaevleridir. -Henry David

Kaybettiğinde değil, vazgeçtiğinde yenilirsin. -Che Guevara

Nice han nice sultan/ Tahtı bıraktı geçti/ Dünya bir penceredir/ Her gelen baktı geçti. -Yunus Emre

Özlü ders alınacak sözler, olayların, kişilerin daha iyi kavranmasına, tanınmasına olanak verdiği gibi, hata payını da azaltır.