Ekonominin düştüğü durgunluk içinde enflasyon sürecinden AKP sorumludur. AKP’nin oy oranı, vatandaşlarımızın önemli bir bölümünü korkutucu ekonomik durumu tam duyumsamadığını gösteriyor. “Duble yol yapımı, IMF’ye borç ödendi, milli gelir üç kat arttı, üçüncü köprü inşaatı, metro, hızlı tren” edebiyatı hâlâ yeterince oy azalmasını önlüyor.
AKP iktidarının ilk acemilik dönemi olarak nitelendirilen 2003-2008 döneminde alınan sonuçlar, başarı olarak yorumlandı, başarı algısı yaratıldı. Yorum yapılırken, nedenler, süreklilik dikkate alınmadı.

***

Parlak, başarı olarak sunulan sonuçlar geçici nedenlerden kaynaklanıyordu. Bu nedenler yinelenirse (I) Ekonomi 2001 yılında krize girmiş yüzde 7.5 düzeyinde daralmıştı, izleyen yıllarda alınan sonuçlar baz etkisiyle yüksek hesaplanacaktı, (II) Dünya ekonomisi hızlı büyüme sürecine girmiş, finansal piyasalarda likidite bollaşmıştı, (III) Dış borçlanma olanakları artmıştı. (IV) Hane halkının borç düzeyi düşüktü, (V) İthalat hızla artıyor, dış borçlanma ile fonlanıyordu. (VI) İthalattan alınan vergilerde artış ve özelleştirme gelirleri, bütçe açığını daraltıyor, sağlam maliye politikası izlenimi veriyordu. (VII) Milli gelir tahminine temel (baz) alınan yıl değiştirilmiş, 1998 fiyatlarıyla yeni seri düzenlemeye başlamıştı... Tüm bunlar geçici nedenlerdi; gelişmeler sağlam ekonomik nedenlere dayanmıyor, ekonomide uzun süreli riskler artıyordu. Dış borçlar, hane halkı borç düzeyi yükseliyor, işletmelerin döviz pozisyon aralıkları büyüyor, iç tasarruf/ GSYİH oranı düşüyor, üretken yatırımların payı azalıyor, sınaileşme yavaşlıyor, ihracatın ithalatı karşılama oranı geriliyor, cari açık/GSYİH oranı büyüyordu. Tüm bu gelişmeler göz ardı edilerek, başarı edebiyatı sürdürülüyordu. Başka bir kaynaktan borçlanarak IMF’ye son borç taksidinin ödenmesi de başarının kanıtı oluyordu.

***

Geçici nedenler ortadan kalktığında ekonomi ortalama yüzde 3 büyüme hızı, yüzde 10’un üstünde işsizlik, çift haneye yaklaşan enflasyon dönemine girdi. Durgunluktan kısa sürede çıkma olanağı bulunmuyor.
Kısa süreli göz boyayıcı politikaların çıkar yol olmadığı, yaşanarak öğrenilmeli. AKP izlediği yanlış politikaların bedelini tam ödemedi. Özetlenen ekonomik koşullarında muhalif partilerin koalisyona girmeleri, AKP için sorumluluktan kurtuluş yolu olacağı gibi suçu atma, suçlama fırsatı da verir. Günümüz koşullarında ortak yönetime göz karartılarak, kişisel kaygılarla katılmak, gerçekten siyasal intihardır. 18’inci hükümetin deneyimi, 2002 seçimi gibi sonuçlar anımsanmalıdır.
Olaylara uzun vadeli bakmak gerekir. Yasama erki muhalefete geçtiğine göre, artık talimatla yasa çıkarma olanağı da ortadan kalkmıştır. Gerekirse birlikte yasaları düzeltici girişimler yapılabilir. AKP azınlık hükümeti kursun, gensoru ile düşürmek olanağı da muhalefetin elinde bulunsun. Siyasal açıdan akılcı bir strateji olabilir.
Vatandaşlarımızın büyük bölümü, sorumluluğun kime ait olduğunu, krizin giderek derinleştiğini yaşasın. Türkiye yanlışları görerek yaşayarak, zaman kaybı olsa da çıkış yolunu bulabilir. AKP izlediği politikaların bedelini tam ödemeden sorumluluk yüklenilmeye, paylaşılmaya kalkışılmasın.