\n

Evet sistemi ayakta tutmak için askeri darbeler dönemi kapandı gibi... Askeri darbelerin küresel sistemi ayakta tutma maliyetleri, getirisinin götürüsünden az olduğu bir içerik kazandı... Türkiye, Arjantin, Şili.. örneklerindeki gibi, darbelerle uygulanmak istenen ekonomik modeli yaşama geçirme maliyeteri, merkez ülkeler, büyük şirketler, evrensel tekeller için, çoktandır hem çok pahalıya patlar, hem da altından kalkılamaz oldu... Başta medya, silvil demokratik yandaş örgütlenmeleri, ülkelere göre ırk, din, cemaat, aşiret eksenli cepheleşmeleri çatışmacı olarak kullanma giderek daha geçerli olsa da, yeni yandaş iktidarlar oluşturmada dengeler, hesaplar kolay kolay tutmuyor. Bedeli askeri darbeler kadar ağır olmasa da, götürüsü getirisinden daha fazlaya çıkabiliyor...\n

İnsanlık için en erdemli rejim demokrasi olsa da, yoksul ülkelerde hem sömürü düzeninin çarklarını ayakta tutacak, hem de insan haklarını kollayacak demokratik bir düzenin işletilmesi zaten söz konusu bile değil. Doğal olarak yoksul güney dünyasında adı demokrasi olan, halkların başta ırk-din ne kadar ayrımcılık, çatışma, gettolaşma yaratabilecek farklılıklar varsa, onlarla uyutularak, çıkarlarından yana işletemeyecekleri bir sandık sistemini oluşturmak ehveni şer görülüyor. Yine de dünya, ülke ekonomik krizlerle, paylaşım denge değişiklikleri ile karşılaştıkça kanlı, ilkel iç savaşlar en başta, her türden çatışma gündeme giriyor...\n

Göreceli zengin kuzey dünyasına barış gelmiş gibiydi. Burada da paylaşım pastasında adalet söz konusu olamayacağından, demokrasinin kullanım yöntemleri, sistemin krizlerine esnek siyaset, sermaye örgütlenmeleri karşısında zayıf iktidarlar, “değişim” mucizeleri ile desteklenmişti. Besbelli günün büyük ekonomik krizi, yeni boyutlarında, paylaşım dengelerindeki yeni büyük oynamalarda son birkaç onlu yılın içinde gelişen, öne çıkan iktidar değiştirme yöntemlerinin hiçbirinin ağırlığı kalmadı. Krizlerin yarattığı çalkantıların boyutları klasik demokrasinin işleyiş çarkları ile uyarlamalara elverişsiz bir aşamada. Demokrasinin işleyiş çarklarının kolay kolay sarsılmayacağı öngörülen gelişmiş ülkeler ve demokratik düzenlerde de seçim süreçleri krizlerin sorunlarına yanıt vermede çoktan yetersiz kaldı gibi...\n

***\n

Dünyanın en gelişmiş, en demokratik bilinen ülkelerinde, krizden çıkış reçetelerine başkaldıran yüz binler, milyonların sokaklardaki patlamalarına dayanabilecek iktidar yok. Anımsatırım, bizde 24 Ocak kararlarının acı reçetesini Demirel hükümetine uygulatma olanağı kalmadığında, 12 Eylül askeri darbesi yaşanmış, sistemin öngördüğü piyasalar, reçeteleri Özal önderliğinde en büyük operasyonlarını, koşullarını, askeri darbe yönetim sürecinde gerçekleştirmişti. Acı reçetelere karşı durabilecek, başta sendikalar, her tür meslek, demokratik, sol örgütlenmeler ezildikten sonra, gereken anayasal, yasal yasaklar desteğinde yönetim sivil iradeye, yine Özal’a teslim edilmişti...\n

İki gündür kriz bağlantılı Yunanistan’dan gelen haberleri bir de bu yüzü ile, sistemin acı reçetelerinin işletilebilmesi formüllerinin bulunması boyutu ile okumaya çalışsak... Acı reçetelere demokratik gelenekler, örgütlenmeler daha etkin olduğu için, Yunanistan’dan gelen tepkiler çok daha şiddetli oldu. Aylardır sendikalar, meslek örgütleri, her türden toplumsal örgütlenme eşliğinde yüz binler, milyonların grevler, çok şiddetli sokak protestoları eylemlerine, çatışmalarına tanıklık ediyoruz.. Sistemin krizden çıkış, çözüm acı reçeteleri milyonların kazanılmış hakları ile çatışıyor. Demokratik düzen içinde hem bu acı reçeteleri uygulayacak, hem de ayakta kalabilecek siyasi iktidar söz konusu bile olamıyor...\n

Yine bizden örnekleme ile Ecevit koalisyon hükümetinin, dönemin krizden çıkış reçetesini uygulayış koşullarını da bir anmsayalım... Dünya Bankası’ndan uzman kurtarıcı Kemal Derviş geldi. Acı reçete uygulanmasına uygulandı ama, hem Ecevit hükümeti, hem de koalisyon partilerinin büyük oy kayıpları ile uçurulmasını getirdi... Yunanistan’da elbette daha farklı öznel koşullarda, yeni boyutlarda iktidar kitlelerin büyük direnişi karşısında, AB’den gelen acı reçeteye zorunlu evet demişken bile, günübirlik çıkışlarla önce referandumu, şimdi de teknokratlar hükümetini deneme noktasına geliverdi. Şimdilik geçerli görünen geçici formüle göre acı reçeteleri teknokratlar hükümeti uygulayacak, sonrasında erken seçime gidilecek. Siyasi partiler, liderlerden kim öle kim kala. Bal gibi de askersiz bir darbe formülü bir sonuç... Sırada İtalya, İspanya.. krizden payını alan, alacak demokrasinin kalesi sayılan tüm ülkeler, iktidarları var... Arap baharları üzerinden yoksul güneyde yaşananlar çok daha karmaşık...