Kudüs’le açılan yeni dehşet dengelerinin ilk günlerinden aşağıdakiler ile yukarıdakiler arasındaki uçurum, göreceli demokrasi, hukuk devletleri düzenlerinin geçerli olduğu ülkeler ile, sandık var olsa da fiilen diktatoryal yapılaşma, otoriterleşmenin geçerli olduğu ülkeler arasındaki sonuçlarıyla katlanıyor.. Devlet siper alınarak siyasal erkler adına atılan adımlarda, güç-silah-terörle.. şantaj dengelerinin sonuçları üzerinden yaşananlarda, ülkelerin öznel koşullarını turnusol kâğıdı gibi açığa çıkaırıyor..
İnsan Hakları Günü üzerinden dün CHP sözcüsü Şanal Saruhan’ın yaptığı açıklamadaki veriler, KHK’lerle, Saray’a sadakat üzeriden, yürürlükteki anayasal düzen, Meclis, yargı, hak-hukuk düzeni askıya alınmış olarak yaratılan düzenin sonuçlarında, mağdurlar üzerinden ortaya çıkan sayılar, 12 Eylül askeri darbe süreci de içinde dudak uçuklatan vahim tabloyu ortaya koymakla kalmıyor. Türkiye, insan hakları, hak hukuk ihlallerinde ortaya çıkan karanlık tablosu ile, her alanda olumsuz rekorları kırmış oluyor.
Amerikan Başkanı’nın ülkesinde ortaya koyamadığı İktidar gücüne bir biçimde katkıda bulunmak üzere, gündeme soktuğu Kudüs kararı ile dünya çapında yaratılan kaosu, Ortadoğu’da katlanacak yangın ile dünyaya yönelik sonuçlarını umursamadığı görüşü, değerlendirmeleri ağırlık kazanmış olsa da, ilk kanlı terör eylemi yansımasından dün sabahki terör eylemi ile Amerika’nın da kendi öznel koşulları içinde terör bağlantılı amatörce New York patlamasında ilk payına düşeni aldığı haberi ulaştı bile.
İsrail Devleti adına İktidar yönetimi, sonuçlarını, iç eleştirileri dahi sorgulamasız Kudüs’ü başkent yapma eyleminde dünyadan destek almaksızın harekete geçti bile.. Çocukları hedef alan şiddet, gücün gösterildiği operasyonlar çatışmacılığı körüklüyor. İsrail adına destek isteme seferberliğinde ise, Fransa’dan gelen açık kırmızı kart göreceli demokratik düzenle birlikte, çıkar farklılıklarını sergileme boyutları ile çarpıcı.

***

Elbette İslam dünyası içinde olmaması akıldışı gibi görünen dayanışmanın cılızlığı, doğrudan birbirinden kirli diktatoryal yapılar, yönetimler, akıldışı kirli çıkar ilişkilerinin çıplak ayna ile sergilenmesi, yansımaları. Mağdurlar ağırlıklı Filistin’de Sünni İslam odaklı iken, en kaypak duruşlar Sünni İslam odaklı diktatörlüklerden.. Hıristiyan dünyasından, kuşkusuz kiliseler, Katolik, Ortodoks, Protestanlar için de aykırı gelen Kudüs’ün İsrail, Yahudiler için başkent yapılma iradesine karşı ilk günlerin eleştirileri, Sünni İslamcı ülkelerden daha güçlü, ilkeli çıkışlar.. Şimdiden İslam dünyası adına, Erdoğan’ın dönem başkanı da olması ile bağlantılı Türkiye’de yapılacak toplantıya katılmaya isteksizliklerin dedikoduları ön planda.
Teşhir olmamak adına sonuçta zorunlu katılanlar ağırlığı oluştursalar da, anlamlı bir duruş için karar çıkması beklentisinin çok zayıf olduğu değerlendirmeleri ağır basıyor. Zaten Türkiye’den sadece Erdoğan Liderliği adına değil, muhalefet adına yapılan açıklamalarda da, İslam dünyasından gelen güçlü tepkinin Türkiye’den geldiği vurgulamaları öne çıkıyor. Şimdiden Ortadoğu dengeleri, ileriye dönük çatışmacı sonuçlarıyla bağlantılı, Amerika odaklı yeni Ortadoğu sınırları çizilmesi, parçalanması, uzun soluklu ardı arkası gelmeyecek ırklar, mezhepler, güç odaklarının kendi çıkarları üzerinden olası yaşanacaklar ürkütücü boyutlarda..
Bozuk para gibi kullanıp kullanıp işlerine yaramaz noktada harcadıkları terör örgütleri eliyle yaşanmış acılar, henüz boyutlarının katlanması üzerinden karabasan yaşanacak çatışmalarında akabilecek kanlar öngörülü bir o kadar ürkütücü.. İran, Rusya duyarlılığı, Suudiler, Kuzey Irak-Suriye bölgelerindeki Sünni yapılanmalardan önde çıkışlarıyla dikkat çekici.. Sekiz yıl sürmüş, çok kan akmış İran-Irak savaşının acıları çok taze belleklerde.. Rusya Irak’ta Amerika’nın, Suriye’de kendi ağırlığının dengelerinde uzlaşmış çerçevede, Türkiye ve İran’da Pakistanlaştırma sonuçlarına göze alamayacak gibi adımları yeğleyeceğe benziyor...