Ortadoğu satranç oyununda dengeleri, sonuçları, kazanan-kaybedenleri baştan sona, yeniden değiştirebilecek hamleler gündemde... Vitrine yansıyan gelişmeleri ile Putin’in Esad’ı kurtarma gerekçeli askeri güçle devreye girmesi, ABD’nin bölgedeki tek söz sahibi gücün liderliğine karşı, İran ve de Çin’i de peşinden çekebileceği dünya gündeminin yeni satır başları. Türkiye’yi çok etkileyecek sonuçlarıyla; stratejik ortak olma düşü görmüş İktidarlarının, “Yeni Omanlıcılık, ılımlı islam liderliği” dolduruşlarında adeta Donkişotluğa soyunmasının bedellerinin ödetilmesi gündemde...
ABD ve de Rusya’nın yeni satranç taşları hamlelerinde, Türkiye’yi tümden kale almayacaklarından söz konusu edilemese de, İktidarlarının beklentilerini, tezlerini, kaygıları, itarazlarını yok sayabilecek uslupta adımlar atıyor oldukları gerçeği de okunabiliyor. BM’nin son toplantısında, “IŞİD-Suriye-göçmenler” odaklı tartışmalarda, açıktan dillendirilenlerin ötesinde, çok derin değişimlere açık yeni dengeler gündemde. Dünya ölçeğinde, ABD’nin İslam dünyası, Ortadoğu’da tek belirleyici olma, AB’yi etkin ya da pasif destekçisi yapma stratejileri döneminin noktalandığı dillendiriliyor... Sovyetler’in dağılması, iki kutuplu dünya dengelerinin bozulması sonrası yaşanan tek kutuplu dünya dengeleri değişimi aslında Çin-Hindistan ekonomik ağırlıklı atakları, Şanghay zirvesi, Güney Amerika ülkelerinin kabuklarını kırmaları... En çok da, ABD’nin 12 Eylül travmasının ardından Irak-Afganistan askeri işgalleri ile en çok radikal İslamcı terör örgütlenmelerini ülkelerinde kırma stratejilerinde arka arkaya gelen başarısızlıklar.

***

İslam dünyası içinde demokrasiye adım atmış tek ülke, laik Türkiye Cumhuriyeti’nin özünde Atatürk devrimleriyle, Anadolu aydınlanmacılığından, toplumsal birikimlerinden desteklenen gücünü kullanmada yanlış, çuvallamaya mahkûm hesaplar da suya düştü. Irak- Afganistan-Libya-Suriye’de ırklar-dinin mezhepleri, aşiretçilik üzerinden üretilen, halklarını çağlar gerisinde kalmış olması gereken en ilkel-kanlı ırklar-mezhepler çatışmalarında iç savaş bataklığına sürükleyen gelişmeler. Aynı acımasız boyutlarda henüz sayılamıyor olsa da, Arap Baharları üretme düşü kurulmuş tüm ülkelerin siyasal dengelerini, yetersiz gelişimlerini de gerilere püskürttü.
İktidarlarının başından Türkiye’nin, Cumhuriyet’in dış politika değerleri dengelerini altüst eden, İslam dünyası, Ortadoğu’da etkin, liderlik sevdası ile atladığı siyasal İslamcı kimlikli, Cumhuriyet rejimini, eksikli de olsa demokrasi, hukuk devleti birikimlerini yok sayan otoriterliğe sürüklenişini 13 yıllık İktidarlarının ağırlıklı dönemlerinde alkışlamış gibi yapan Batı dünyası siyasal liderlikleri en çok da ABD, gelinen noktada çıkarları için yararlanabilecekleri güç yaratamadıklarını görmüş gibi bir çizgideler...
Bizi, kuşkusuz bize, fiilen de Erdoğan liderliğinde simge olmuş İktidarlarına bugünkü bakış açıları ile yeni satranç oyunlarında atmakta oldukları hamleler ilgilendiriyor... Dışarıdan Rusya’nın Ortadoğu’da yeniden Esad’ı kurtarma gerekçeli, kendi ağırlığını, varlığını ortaya koyma hamleleri ağırlıklı, belirleyici. Satır aralarında ABD ile adı konmamış kimi yeni anlamlı dengeler uzlaşmalarından da söz ediliyor. IŞİD’in, radikal İslamcı diğer terör örgütlerinin de güçlerini kırmak, Esad’a kalıcı olmasa da şans tanımak gibi.
Ortadoğu’nun yeni haritaları üzerinden daha çok su kaldıran pazarlıkları, hamleleri, güç savaşları olacak...
Filler tepişirken de arada en çok rol biçilmiş sevdasında öne iteklenenlerin “kahramanlık” rolleri biçilenlerin; bölge halklarının birbirlerine kırdırılmalarında gözleri kapalıların, kuşkusuz canları yanacak. BM toplantısından önceki haftada örneğin, ABD odaklı düşlerde öne iteklenenlerin bu haftadan bile en ağır bedeller ödeyebilecek konumlara iteklendiklerini görmemek için kör olmak gerek...