Türkiye Futbol Federasyonu tarafından 2019’da başlatılan uygulama ile Süper Lig kulüplerinin her sene ocak ayında takım harcama limitleri belirleniyor. Böylece ilgili sezonda takımların transfer dahil yapabilecekleri harcamaların üst sınırı belirlenmiş oluyor. Kulüplerin 2021-22 takım harcama limitleri belirlendi. Bu sezon için 20 Süper Lig kulübüne tanımlanan toplam takım harcama limiti yüzde 25 aşım yapma hakkıyla birlikte 5.1 milyar TL’ye ulaştı. Bu tutar, 2020-21 sezonu harcama limitlerine göre yüzde 54.69’luk bir artışa karşılık geliyor. Geçen dönemde 21 Süper Lig kulübüne toplam tutar 3.3 milyar TL harcama limiti belirlenmişti. Buna göre takım harcama limiti yüzde 62 artış kaydetti. Geçen sezon takım başına ortalama harcama limiti 157.1 milyon TL iken, bu sezon yüzde 30’luk artışla bu tutar 255.2 milyon TL olarak gerçekleşti.

‘OLMAYAN PARANIN HARCANMASI’

Süper Lig kulüplerinin gelirleri pandemik olumsuzluklar ve diğer ekonomik sorunlar yüzünden düşüşe geçerken, geçen dört yıllık süre içinde harcama limitleri ters yönde harekete geçti. 2019’da kulüplerin gelirleri yaklaşık 5 milyar TL civarındayken, harcama limitleri toplamı bu tutarın 54.7’si kadardı. 2020’de Covid-19 kaynaklı oluşan gelir kayıpları, kulüplerin gelirlerini 4.2 milyar TL’ye geriletirken, takım harcama limitlerinin gelirlere oranı yüzde 74’e yükseldi. 2021’de kulüplerin gelirleri ekonomik olumsuzlukların da etkisiyle 4 milyar TL’ye gerilerken, harcama limitleri 3.3 milyar TL’ye, yani toplam gelirin yüzde 82.5’ine ulaştı. 2022’de Türk futbol gelirleri yaklaşık 4 milyar TL düzeyindeyken, bu kez, takım harcama limitleri 5.1 milyar TL’ye yükseldi. Yani, takım harcama limitleri, gelirlerin yüzde 127’si olarak gerçekleşti. Kulüpler gelirlerinden daha fazla harcama limitiyle ödüllendirildi. Bunun pratikteki karşılığı ise “Olmayan paranın harcanması” anlamına geliyor.

GELİRLERİN 3 KATI HARCAMA LİMİTİ

Türkiye Futbol Federasyonu’nca, son 4 yılda takımlara belirlenen harcama limiti 13 milyar TL’ye ulaştı. Son 4 dönemdir Türk futbolunda ekonomik, finansal ve sportif anlamda işler yolunda gitmezken, kulüpler mevcut yapılandırılmış borçlarını bile vadesinde ödeyemedikleri için ikinci kez yapılandırırlarken, harcamalar tarafında Süper Lig takımları hız kesmeden harcama yapmaya devam etti. Son 4 dönemde futbol kulüpleri toplam futbol gelirlerimizin neredeyse 3 katına yakın bir tutarı harcadı.

BORÇLAR DA ZARAR DA ARTTI

2019-22 arası kulüplerin mali yapılarında önemli bozulmalar, gelirlerinde de Covid-19 ve ekonomik olumsuzluklar nedeniyle ciddi daralmalar meydana geldi. Bu süreçte kulüplerin borçları 14 milyar TL’den 17 milyar TL’ye yükselirken, birikimli zararları da 4.5 milyar TL’den 6 milyar TL’ye ulaştı. Buna karşın takım harcama limitinin ilk dönemi olan 2019’da kulüplere tanımlanan tutar 2.735 milyon TL iken, bu tutar son dört dönemde yüzde 394 artarak 13.1 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu dönemde Türk futbolunun gelirleri ekonomik konjonktürdeki olumsuzlukların yanı sıra pandeminin de neden olduğu gelir kayıplarıyla birleşince yüzde 30 daralarak, 3.2 milyar TL’ye kadar geriledi. Başta banka kredileri olmak üzere tüm kulüp borçları da yine son üç yılda yüzde 40 artarak 17 milyar TL’ye ulaştı. Kulüplerin gelirleri düşerken, borçlanmaları ve buna bağlı zararları artarken, TFF tarafından takım harcama limitlerinin artırılması, ortada sıkıntılı bir durumun olduğunu bize gösteriyor.

ŞU SORULARI SORMALIYIZ

Aslında futbol otoritesine ve kulüplere şu soruları sormamız gerekiyor:

- Borçlarını döndüremeyen, faaliyet giderlerini bile karşılayabilecek gelir yaratamayan, zararları gelirlerinin üzerine çıkmış, özkaynakları negatife dönmüş, finansal kriz sarmalındaki Türk kulüpleri, kendilerine tanımlanan ya da bloke edilmiş bulunan limitleri harcayabilecek kaynağı nereden ve nasıl bulacaklar?

- TFF’nin belirlediği limitlerin ne kadarlık kısımları kulüplerce harcanıyor?

- Futbol otoritesi bu modelle kulüpleri finansal disipline sevk edip mali yapılarını düzeltebilecek mi?

- Futbol otoritesi bu limitleri belirlerken, kulüplerin finansal tablolarını kendi web sayfasında yayınlayacak şeffaflığı gösterebilecek mi?

- Futbol otoritesi bu uygulamayla kulüpleri mali disipline mi yönlendiriyor yoksa onlara harcama cesareti mi veriyor?