Yayın dünyasına yeni yeni adım attığım yetmişli yılların sonlarında tanıdığım efsane kişiliklerden biriydi Doğan Görsev.

Yöneticilerinden olduğu Konuk Yayınları’nda felsefe, toplumbilim, siyaset alanlarında verimli bir yayın etkinliği sürdürüyordu. İnanılmaz incelikte bir insandı. Bu özelliğini çevresine yaymakta da son derece hünerliydi. Onun bulunduğu bir ortamda herkes, sözlerinde, davranışlarında daha özenli olmak gereğini hissederdi.

Nedenini bugün anımsamıyorum, bir gün Esentepe’deki evine uğramıştım. O güne dek duvarları kitaplarla kaplı çok ev görmüştüm ama ilk kez duvarları plaklar, iri makaralı bantlarla dolu ve bunların dinleneceği müzikçalarların hemen dikkat çektiği bir evi ilk kez görüyordum.

Böylelikle bu eşsiz incelikteki insanın ardında yalnızca dil ve edebiyat kültürü değil, müthiş bir müzik kültürünün de bulunduğunu öğrenecektim.

Günümüzün ünlü caz müzikçisi Kerem Görsev’in bu evde yetişmiş olmasına şaşırmamalı.

Doğan Görsev, daha askeri okullarda ortaöğrenimini sürdürürken tanıştığı dünya edebiyatının yanı sıra Batı sanatlarına, hümanist Batı düşüncesine ilgisini giderek genişletmiş, bütün sanatları dünyanın ve ülkemizin çağdaş yaşam koşullarına ulaşabilmesi için temel bir etken olarak görmeye başlamış. Ondan sonra da kendini büyük ölçüde çeviri uğraşına vererek ülkemiz kültür yaşamında eksikliğini duyumsadığı yapıtları dilimize aktarabilmek için çabalamış.

***

Doğan Görsev’in “12 Eylül Anıları” (Tüstav Yayınları) adlı yeni bir kitabı yayımlandı. Kitapta 31 Ekim 1981 gecesi, elli yaşında gözaltına alındıktan sonra, önce Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyesi olmaktan, sonra da Barış Derneği davasından üç yılı aşkın süre tutuklu yargılanmasının öyküsü anlatılıyor. Üç yılda değiştirilen altı tutukevinde yaşama koşulları, yazarın kişisel anıları, çevresi, öteki insanlarla ilişkileri vb.

Kitapta baskı döneminin akıl almaz uygulamaları, yazarın o insancıl iyimserliği içinde anlatılıyor. Öylesine ki, konu insanlık onurunu kıran uygulamalara geldiğinde yazar ve kalemi neredeyse susuyor. Ülkemiz tarihinin nasıl kara bir sayfasıyla karşı karşı olduğumuz okura böyle de duyumsatılıyor.

Doğan Görsev’in anıları insan onurunu her koşulda korumanın değerli bir belgesi olarak kitaplığımızda yerini alıyor.

9 Kasım 1984’te tahliye edildikten sonra, uzun yıllar Almanya’da siyasal göçmen olarak yaşıyor. Türlü çalışmalarının yanı sıra Esentepe’deki evinde bıraktığı müzik koleksiyonunu orada yeniden oluşturmaya girişiyor.

Rönesans’tan 20. yüzyıl ortalarına kadar, değişik ülkelerde yaşamış 1100’ü aşkın evrensel klasik müzik bestecisinin 6 bin 600’ü aşkın yapıtını içeren arşivini 2005’te Eskişehir Anadolu Üniversitesi kütüphanesine bağışlıyor.

***

Arada bir kitaplığıma göz atarken Konuk Yayınevi’nin 1970’lerin sonlarında bastığı bir kitap bana şakacı şakacı gülümser: “Gerçekleşmiş Sosyalizm Ülkesi DDR”. Kitapta Demokratik Almanya’nın kömürde, çelikte, kimyada, başka alanlardaki başarıları göz kamaştırıcı sayılarla uzun uzun kanıtlanmaya çalışılır.

Ne ki zaman, sosyalizmin yalnızca üretim gücüyle değil, tek tek insanların refah, mutluluk ve özgürlüklerine ilişkin başarılarla kalıcı olabileceğini öğretti.

Bugün dünyada yeniden vahşi kapitalizm koşulları oluşturulmaya çalışılıyor. Sermaye yalnız insanları değil, doğayı, bütün yerküreyi sınırsızca sömürmek istiyor.

Demek insanlık yeni, insani, çağdaş bir dünyanın kurulması için yeniden zorlu bir uğraşa girişmek zorunda.

\n