Kılıçdaroğlu’nun Ekonomi Parolası: İnsan ve Üretim

\n\n\n

Türkiye’nin gündemi Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) 12 bağımsız milletvekili adayına getirdiği yasağa kilitlendi. Adaletsiz seçim barajı nedeniyle adaylarını bağımsız olarak seçtirmek zorunda kalan BDP’nin seçimleri boykot etmesini önleyecek bir çözüme ulaşma arayışı, seçim kampanyalarını geri plana itmiş gözüküyor. Oysaki tüm partiler programlarını ve adaylarını halka tanıtmak için bu haftayı seçmiş durumda.

Örneğin, anamuhalefet partisi CHP, merakla beklenen Ekonomi Programı’nı bugün piyasaların kalbi İstanbul’da açıklayacak. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu Cumhuriyetin 100. yılının kutlanacağı 2023’e dönük kapsamlı bir ekonomik model önerisiyle halkın önüne çıkacak. CHP’nin ekonomi programının adı “İnsan ve Üretim Odaklı Yeni Ekonomi”.

Kılıçdaroğlu ve ekonomi kurmaylarının önerdiği yeni model üç temel ayak üzerine oturtulmuş durumda:

1) İstihdam ve Üretim Artışı: Üretimdeki tıkanıklıklar aşılarak Türkiye’nin en büyük sorunu olan istihdam politikalarına ağırlık verilecek. 12 yıl boyunca ortalama yüzde 7 büyüme öngörüsüyle 2023 için 2.6 trilyon milli gelir hedefleniyor.

Yılda 800 bin istihdam

İşgücünün üretime katkısı sayesinde yılda 800 bin kişiye yeni istihdam yaratılacak. Kadının işgücüne katılımı mutlaka arttırılacak. İşsizlik hedefi 2023’te yüzde 6 olarak benimsendi.

Türk ekonomisinin “yurtdışı tasarruflara ve sıcak paraya dayalı” büyüme modeli yeniden yapılandırılarak yurtiçi tasarrufları teşvik eden bir yapı kurulacak. Yurtiçi tasarrufların milli gelire oranı yüzde 22’ye (şu anda yüzde 13) çıkartılırken, yatırımların milli gelire oranı için yüzde 25 (şu anda yüzde 17) hedefi kondu. Türk ekonomisinin en kırılgan yanı olan “cari açığın” yüzde 7’den yüzde 3’e düşürülmesi hedefleniyor.

Ar-Ge bütçeleri artarken, girdi maliyeti düşmüş, yenilikçiliğe ve rekabete açık teşvik mekanizmalarını içinde barındıran sanayi modeline geçilecek. Ulusal öncelikleri ön plana çıkaran dış ticaret stratejisi belirlenecek.

2) Para ve Maliye Politikaları: Büyüme, üretim ve istihdam hedefleri, makro adımlarla da desteklenerek güçlendirilecek. Para ve maliye politikaları yeniden yapılandırılacak.

Merkez Bankası’nın bağımsızlığı, şeffaflığı ve para politikalarının öngörülebilirliği korunurken, bankanın fiyat istikrarının yanı sıra büyüme ve istihdam politikalarını da gözeten bir yapıda çalışması sağlanacak. Reel faizin yüzde 3-4 bandında korunması hedefleniyor. CHP’nin enflasyon beklentisi yüzde 5.

Sıcak paraya esnek kontrol

CHP Ekonomi Programı’nın en çok tartışılacak bölümlerinden biri “sıcak paranın kontrolü” olacak. Yurtdışından gelen sıcak paranın Türkiye’de uzun süreli kalmasını teşvik için, Şili’de 1980’lerin sonunda başarıyla uygulanan “Esnek Sermaye Kontrolleri” öneriliyor. Buna göre Türk piyasalarına giriş yapan yatırımcıdan “kalış süresiyle ters orantılı” olarak değişen “munzam karşılık” yatırması istenecek. Yani, yatırımcı uzun vadeli kalırsa daha az, kısa vadeli kalırsa daha çok munzam karşılık ödemek zorunda bırakılacak. Sermayenin çıkışında iade edilecek bu munzam karşılık için yatırımcılara faiz de ödenecek. Böylece kısa vadeli sıcak paranın, orta ve uzun vadeli yatırım sermayesine dönüşmesi hedefleniyor.

Kamu yatırımlarına altın kural

CHP’nin ekonomi programının Maliye ayağı kapsamında kamu yatırımlarının arttırılması yer alıyor. CHP, orta ve uzun vadeli büyüme hedefi için vazgeçilmez saydığı kamu yatırımlarının milli gelire oranının belli bir seviyenin altına düşmesine izin vermeyecek. Dış borçlanma ise sadece yatırımlar için kullanılacak ve toplam borcun milli gelire oranı için yüzde 40 gibi bir üst sınır belirlenecek.

Dar gelirlilere büyümeden pay

3) Sosyal Koruma: Ekonomi programı dışında kalan yoksul ve dar gelirli kesimler etkili ve iyi işleyen bir “sosyal koruma” projesiyle desteklenecek. “Aile Sigortası” ile yoksullara yardım edilirken, bu kesimlerin üretime katılımını sağlayacak modeller de geliştirilecek.

Yaratılacak ekonomik büyümeden dar gelirlilerin ve emeklilerin de reel olarak payını alması sağlanacak. Yani çalışanların ve emeklilerin ücretlerine enflasyon artışının yanı sıra “reel büyüme oranı” kadar ücret artışı eklenecek.

***

Özetlemek gerekirse “yeni CHP’nin yeni ekonomi modeli”, kendisine üretim ve istihdam artışını temel hedef sayacak. Maliye ve para politikaları bu büyüme hedefini destekleyecek şekilde yeniden düzenlenecek. Ve nihayet, bu ekonomik süreçlerin dışında kalan yoksul ve dar gelirli kesimler de etkili ve güçlü bir sosyal destek ile korunacak. Daha çok yatırım yapan, daha çok üreten ve ürettiklerini halkıyla paylaşan bir ekonomi...