Türkiye’nin Suriye sınırına füzesavar sistemleri kurulması için NATO’dan talepte bulunduğu yönündeki iddialar konusunda Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Dışişleri Bakanı’nın birbirinden farklı açıklamaları kafalarda soru işaretleri yarattı. Son noktayı koyan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, sınıra Patriot yerleştirilmesi yönünde bir talebin olmadığını, ancak bunun “ihtimaliyet planları” çerçevesinde olduğunu açıkladı.

Düşünceden ‘plan’a geçildi

“İhtimaliyat planı” askeri bir terminoloji. Türkiye, Suriye krizi boyunca iki kez resmen NATO’nun siyasi karar organı Kuzey Atlantik Konseyi’ni (NAC) toplantıya çağırdı. Her ikisini de NATO anlaşmasının 4. maddesi çerçesinde “danışma” amaçlı topladı. İlki, keşif uçağımızın düşürülüşü sonrasında oldu. İkincisi ise Suriye tarafından gelen top ateşiyle can kayıpları yaşadığımızda. Haziran sonunda yapılan ilk toplantıdan sonra askeri kanat SACEUR’ye Türkiye’nin olası bir saldırıya karşı savunulması için “prudent thinking (zihinsel hazırlık)” talimatı verilmişti. Ekim ayında yapılan ikinci toplantı sonrasında ise “contingency planning (ihtimaliyet planlaması)” aşamasına geçildi.

Yıkma değil\t ‘savunma’ amaçlı

Askeri ve diplomatik kaynaklardan öğrendiğimiz kadarıyla bu planlama aşaması tamamlanmış durumda. Cumhuriyet’e gelinen nokta hakkında bilgi veren yetkililer, yapılan ihtimaliyet planlamasının “Suriye’de Esad rejimini yıkma” amaçlı olmadığının altını çiziyor. Yani planlama Suriye’ye NATO askeri girmesini öngörmüyor. Sadece NATO üyesi Türkiye’nin gerektiğinde savunulması ve korunması amaçlı planlar yapılmış durumda. Türkiye saldırıya uğrar ve NATO anlaşmasının 5. maddesi çerçevesinde ittifakı ortak savunmaya çağırırsa atılacak adımlar böylece belirlenmiş oluyor.

Operasyon \t\tsenaryoları masada

NATO askeri planlamacıları, Suriye’de yaşanan iç çatışmanın sıçrama olasılığına karşı ittifak üyesi Türkiye’nin korunması için 6; çatışmanın bölgesel (Ürdün ve Lübnan) yansımalarını önlemek için de bir olası operasyon planını hazırlayarak masaya koymuş durumda.

Bu planlar \t\tsırasıyla şunlar:

1. Bir milyon mülteci kapıda: Halep’te Esad birliklerinin büyük bir katliamı sonrasında Türkiye sınırına bir milyon Suriyelinin akın etmesi olasılığına karşı “insani yardım” operasyonu.

2. Balistik füze saldırısı tehdidi: Suriye’nin Türkiye’deki hedeflere balistik füze ya da uçakla havadan saldırı düzenlemesi ihtimaline karşı füze savunma sistemi tedariki. Türkiye’nin böyle bir tehdit sezmesi ya da NATO’nun algılaması durumunda müdahale edilecek. Patriot füzesavar füze sistem bataryaları bunun için gerekli.

3. Kimyasal silah tehdidi: Esad rejiminin elindeki kimyasal silahlara karşı savunma senaryosu. Bunların sadece hükümet tarafından kullanılması değil aynı zamanda aşırı grupların eline geçmesi olasılığına karşı da planlama yapılıyor.

4. Hava gücünün yok edilmesi: Suriye’nin havadan saldırı kapasitesinin ortadan kaldırılması. Özellikle de insani yardım amaçlı bir operasyonun başlaması durumunda, mültecilerin toplandığı bölgelerin ve çevre illerin korunması amaçlı. Suriye Hava Kuvvetleri’nin hem uçuş hem de saldırı yeteneğinin ortadan kaldırılması planlanıyor.

5. Denizden abluka: Suriye’deki kimyasal silahların terörist gruplar tarafından ülke dışına çıkarılmasını önlemek için denizden abluka altına almak.

6. Uçuş yasağı: Esad rejiminin kendi ülkesi içindeki hedeflere hava saldırılarını engellemek için uçuşa yasak bölge ilan edilmesi.

BM şartına\t\t gerek yok

Bu altı plan NATO üyesi Türkiye’nin korunması ve savunulması için hazırlandığı için ayrıca bir BM Güvenlik Konseyi kararına ihtiyaç duyulmuyor. NATO Konseyi, Türkiye’nin güvenliğinin tehdit altında olduğu kararı alırsa, bu planlardan bir ya da birkaçı uygulamaya konulacak.

Yedinci plan ise BM Güvenlik Konseyi kararı gerektiriyor. Suriye’nin çevresindeki diğer ülkeler olan Ürdün ya da Lübnan’da insani yardım ihtiyacı durumunda, BM’nin olası bir talebi doğrultusunda da NATO operasyon planları hazırladı.

Patriot ‘şimdilik’ gündemde yok

Suriye’den Türkiye’ye yönelik bir balistik füze tehdidi algılaması henüz oluşmadığı için sınıra füzesavar sistemi (Patriot) yerleştirilmesi yönünde bir karar alınmış değil. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun da söylediği gibi Türkiye’nin de bu yönde NATO’dan bir talebi bulunmuyor.

Hazırlıklar için \tson bir ay

Yaklaşık dört ayda hazırlanan ihtimaliyet planlarının uygulamaya konması için bir siyasi onay ve en az bir aylık süreye ihtiyaç var. NATO işleyişine göre öncelikle “ihtimaliyet planı”nın, “Konsey onaylı direktife (NID)” dönüştürülmesi gerekiyor. Askeri karargâh SACEUR ve son siyasi onay makamı NATO Konseyi’nin bu kararı almasının ardından operasyon için düğmeye basmaya hazır hale gelinmesi için 4-5 haftalık bir süreye ihtiyaç var.

Tabii Esad rejimi, halkına ya da Türkiye’ye yönelik çılgınca bir saldırıda bulunmazsa. Çünkü öyle bir felaket, herhangi bir takvim beklenmeksizin NATO’nun Suriye’ye acil müdahalesini kaçınılmaz hale getirecektir.